امامت و رهبری نسخه متنی

كرده اند و ديگران اعم از شيعه و سني به طور متواتر آنرا نقل كرده اند . اين جمله دنبال حديث معروف كميل است كه كميل گفت روزي علي ( ع ) دست مرا گرفت و با خودش برد تا از شهر خارج شديم و رسيديم
به محلي به نام جبان ، همينكه از شهر خارج شديم و خلوت شد فتنفس الصعداء نفس عميقي كشيد ، آهي كشيد و بعد فرمود : يا كميل ! ان هذه القلوب اوعية فخيرها اوعاها فاحفظ عني ما اقول لك دلهاي فرزندان آدم به منزله ظرفها هستندو بهترين ظرفها آني است كه بهتر مي تواند نگه دارد يعني سوراخ نداشته باشد . هر چه به تو مي گويم ضبط كن . ابتدا آن تقسيم معروف را كرد : الناس ثلاثة فعالم رباني و متعلم علي سبيل نجاش و همج رعاع مردم سه دسته اند :

يك دسته علماي رباني هستند . ( البته در اصطلاح حضرت علي عالم رباني ير از عالم رباني اي است كه ما به هر كسي تعارف مي كنيم . يعني يك عالم واقعا و صد در صد الوهي و خالص براي خدا كه شايد اين تعبير جز بر پيمبران و ائمه صادق نيست . و متعلم علي سبيل نجاش ( چون آن عالم را در مقابل اين متعلم گرفته ، مقصود عالمي است كه از بشري تعمل نمي كند ) . دسته دوم متعلمان هستند ، شاگردان آنها هستند ، كساني كه از آنها استفاده مي كنند .

دسته سوم مردمان همج رعاع هستند كه لم يستضيئوا بنور العلم و لم يلجاوا الي ركن وثيق از نور علم پرتوي نگرفته اند و به پايگاه محكمي هم تكيه ندارند . بعد شروع كرد از اهل زمان شكايت كردن.

فرمود من علوم زيادي دارم ولي فردي كه صلاحيت [ فراگيري آن را ] داشته باشد پيدا نمي كنم . دسته بندي كرد ، فرمود هستند افرادي كه زير كند اما زيركيهايي كه هر چه ياد بگيرند مي خواهند به نفع استفاده خودشان به كار برند ، مي خواهند دين را به نفع دنياي خودشان استفاده كنند.

مجبورم از آنها خودداري كنم . عده ديگري آدمهاي خوبي هستند اما احمقند ، دريافت نمي كنند يا عوضي در يافت مي كنند . تا اينجا تقريبا سخن حضرت يأس آور است [ زيرا به نظر مي رسد ] پس كسي پيدا نمي شود .و لي در ذيلش مي فرمايد : اللهم بلي . . . نه ، اين طور هم نيست كه هيچكس پيدا نشود ، من اكثريت مردم را مي گويم . ( از اينجاست كه آقاي بروجردي مي گفت حضرت آنرا در خطبه اي در بصره انشاء كردند و الا اين در ذيل كلام كميل هم هست ) . اللهم بلي لا تخلو الارض من قائم لله بحجة اما ظاهرا مشهورا و اما خائفا ممورا لئلا تبطل حجج الله و بيناته و كم ذا و اين ؟ اولئك و الله الا قلون عددا و الاعظمون عند الله قدرا ، يحفظ الله بهم حججه و بيناته حتي يودعوها نظرائهم و يزرعوها في قلوب اشباههم هجم بهم العلم علي حقيقة البصيرش و باشروا روح اليقين و استلانوا ما استوعره المترفون و انسوا بما استوحش منه الجاهلون و صحبوا الدنيا بابدان ارواحها معلقة بالمحل الاعلي ( 1 ) . فرمود آري ، زمين هرگز خالي از حجت نيست ، حال يا حجت ظاهر در ميان مردم و يا حجت مكتوم ، هست ولي مردم او را نمي بينند ، از نظرها پنهان است . به وسيله همان حجتهاست كه خداوند دلائل خود را در ميان مردم حفظ و نگهداري مي كند و آنها هم آنچه را مي دانند ، اين بذرها را در دل اشتباه خودشان كه آنها نيز مانند خودشان هستند مي كارند و مي روند .

چنين نيست كه نكارند و بروند يعني چنين نيست كه من آنچه دارم نگفته بگذارم و بروم . آنگاه راجع به اين افراد كه از يك مبدء ملكوتي استفاده مي كنند مي فرمايد :

1 - نهج البلاه فيض السلام حكمت 139