تفسیر نمونه جلد 1

خود را به كار گيرد و پس از عجز و ناتوانى به طور مسلم بداند پديده‏اى كه با آن روبرو است يك پديده بشرى نيست، يك امر الهى است.

لذا در آيه بعد با تعبيرهاى مختلف به اين مهم پرداخته مى‏گويد:" اگر شما اين كار را انجام نداديد- و هرگز انجام نخواهيد داد- از آتشى بترسيد كه هيزم آن بدنهاى مردم بى‏ايمان، و همچنين سنگها است"! (فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَ لَنْ تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِي وَقُودُهَا النَّاسُ وَ الْحِجارَةُ).

" آتشى كه هم اكنون براى كافران آماده شده است" و جنبه نسيه ندارد! (أُعِدَّتْ لِلْكافِرِينَ).

" وقود" به معنى" آتشگيره" است يعنى ماده قابل اشتعال مانند هيزم (نه به معنى" آتش‏زنه" همچون كبريت يا جرقه‏اى كه با سنگهاى مخصوص ايجاد مى‏كنند).

عده‏اى از مفسران گفته‏اند كه منظور از" حجاره" بتهايى است كه آنها را از سنگ ساخته بودند و آيه 98 سوره انبياء را شاهد آن دانسته‏اند: إِنَّكُمْ وَ ما تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ حَصَبُ جَهَنَّمَ:" شما و آنچه غير از خدا مى‏پرستيد آتشگيره دوزخ است".

بعضى ديگر مى‏گويند:" حجاره" اشاره به سنگهاى گوگردى است كه حرارتشان بيش از سنگهاى ديگر مى‏باشد.

ولى بعضى از مفسران معتقدند كه منظور از اين تعبير توجه دادن به شدت حرارت دوزخ است، يعنى آن چنان حرارت و سوزندگى دارد كه سنگها و انسانها را همانند هيزم شعله‏ور مى‏سازد.

آنچه با ظاهر آيات فوق، سازگارتر به نظر مى‏رسد اين است كه آتش دوزخ از درون خود انسانها، و سنگها، شعله‏ور مى‏شود، و با توجه به اين حقيقت كه امروز ثابت شده همه اجسام جهان در درون خود، آتشى عظيم نهفته دارند، (يا به تعبير