" فاتحة الكتاب" به معنى آغازگر كتاب (قرآن) است، و از روايات مختلفى كه از پيامبر (ص) نقل شده به خوبى استفاده مىشود كه اين سوره در زمان خود پيامبر (ص) نيز به همين نام شناخته مىشده است.از اينجا دريچهاى به سوى مساله مهمى از مسائل اسلامى گشوده مىشود و آن اينكه بر خلاف آنچه در ميان گروهى مشهور است كه قرآن در عصر پيامبر (ص) به صورت پراكنده بود، بعد در زمان ابو بكر يا عمر يا عثمان جمعآورى شد قرآن در زمان خود پيامبر (ص) به همين صورت امروز جمعآورى شده بود، و سرآغازش همين سوره حمد بوده است، و الا نه اين سوره نخستين سورهاى بوده (1) از كتاب عيون اخبار الرضا (ع) (طبق نقل الميزان جلد اول صفحه 37).