تفسیر نمونه جلد 1

و گناه و انحراف فاصله مى‏افكند.

به همين دليل در حديثى از امام صادق (ع) مى‏خوانيم‏

رن ابليس اربع رنات اولهن يوم لعن، و حين اهبط الى الارض، و حين بعث محمد (ص) على حين فترة من الرسل، و حين انزلت ام الكتاب:

" شيطان چهار بار فرياد كشيد و ناله سر داد نخستين بار روزى بود كه از درگاه خدا رانده شد، سپس هنگامى بود كه از بهشت به زمين تنزل يافت، سومين بار هنگام بعثت محمد (ص) بعد از فترت پيامبران بود، و آخرين بار زمانى بود كه سوره حمد نازل شد"!. «1»

محتواى سوره‏

هفت آيه‏اى كه در اين سوره وجود دارد هر كدام اشاره به مطلب مهمى است:

" بِسْمِ اللَّهِ" سر آغازى است براى هر كار، و استمداد از ذات پاك خدا را به هنگام شروع در هر كار به ما مى‏آموزد.

الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِينَ درسى است از باز گشت همه نعمتها و تربيت همه موجودات به اللَّه، و توجه به اين حقيقت كه همه اين مواهب از ذات پاكش سرچشمه مى‏گيرد.

الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ اين نكته را بازگو مى‏كند كه اساس خلقت و تربيت و حاكميت او بر پايه رحمت و رحمانيت است، و محور اصلى نظام تربيتى جهان را همين اصل تشكيل مى‏دهد.

مالِكِ يَوْمِ الدِّينِ توجهى است به معاد، و سراى پاداش اعمال، و حاكميت خداوند بر آن دادگاه عظيم.

إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَ إِيَّاكَ نَسْتَعِينُ، توحيد در عبادت و توحيد در نقطه اتكاء انسانها را بيان مى‏كند.

(1) نور الثقلين جلد اول صفحه 4.