تفسیر نمونه جلد 1

3- معنى ديگرى است كه بعضى پنداشته‏اند و آن اينكه: ممكن است با وسائلى ماهيت و شكل اشخاص و موجودات را تغيير داد، مثلا انسان را بوسيله آن به صورت حيوانى در آورد، ولى اين نوع خيال و پندارى بيش نيست و واقعيت ندارد «1».

از بررسى حدود 51 مورد كلمه" سحر" و مشتقات آن در سوره‏هاى قرآن از قبيل: طه، شعراء، يونس و اعراف و ... راجع به سرگذشت پيامبران خدا:

موسى، عيسى و پيامبر اسلام (ص) به اين نتيجه مى‏رسيم كه سحر از نظر قرآن به دو بخش تقسيم مى‏شود:

1- آنجا كه مقصود از آن فريفتن و تردستى و شعبده و چشم‏بندى است و حقيقتى ندارد چنان كه مى‏خوانيم:" فَإِذا حِبالُهُمْ وَ عِصِيُّهُمْ يُخَيَّلُ إِلَيْهِ مِنْ سِحْرِهِمْ أَنَّها تَسْعى‏: (ريسمانها و عصاهاى جادوگران زمان موسى در اثر سحر، خيال مى‏شد كه حركت مى‏كنند)" سوره طه آيه 66" و در آيه ديگر آمده است" فَلَمَّا أَلْقَوْا سَحَرُوا أَعْيُنَ النَّاسِ وَ اسْتَرْهَبُوهُمْ" (هنگامى كه ريسمان‏ها را انداختند چشمهاى مردم را سحر كردند و آنها را ارعاب نمودند) (اعراف آيه 116) از اين آيات روشن مى‏شود كه سحر داراى حقيقتى نيست كه بتوان در اشياء تصرفى كند و اثرى بگذارد بلكه اين تردستى و چشمبندى ساحران است كه آن چنان جلوه مى‏دهد.

2- از بعضى از آيات قرآن استفاده مى‏شود كه بعضى از انواع سحر به راستى اثر مى‏گذارد مانند آيه فوق كه مى‏گويد آنها سحرهايى را فرا مى‏گرفتند كه ميان مرد و همسرش جدايى مى‏افكند (فَيَتَعَلَّمُونَ مِنْهُما ما يُفَرِّقُونَ بِهِ بَيْنَ الْمَرْءِ وَ زَوْجِهِ) يا تعبير ديگرى كه در آيات فوق بود كه آنها چيزهايى را فرا مى‏گرفتند كه مضر به حالشان بود و نافع نبود (وَ يَتَعَلَّمُونَ ما يَضُرُّهُمْ وَ لا يَنْفَعُهُمْ).

ولى آيا تاثير سحر فقط جنبه روانى دارد و يا اينكه اثر جسمانى و خارجى‏

(1) مفردات راغب" سحر"