تفسیر نمونه جلد 1

آفرينش زمين با انواع مظاهر حيات و زندگى كه در چهره‏هاى بسيار متنوع و در لباس صدها هزار نوع گياه و حيوان، جلوه‏گر شده، همه نشانه‏هاى ذات پاك او و آئينه‏هاى درخشان قدرت و علم و يگانگى او هستند.

عجب اينكه هر چه علم و دانش بشر پيشتر مى‏رود، عظمت اين عالم و وسعتش در نظر او بيشتر مى‏شود، و معلوم نيست اين گسترش علمى تا كى ادامه خواهد يافت؟!.

امروز دانشمندان به ما مى‏گويند: هزاران هزار كهكشان در عالم بالا وجود دارد كه منظومه شمسى ما جزئى از يكى از اين كهكشانها است، تنها در كهكشان ما صدها ميليون خورشيد و ستاره درخشان وجود دارد كه روى محاسبات دانشمندان در ميان آنها مليونها سياره مسكونى است با ميلياردها موجود زنده!، وه چه عظمت چه قدرتى؟! 2-" و نيز در آمد و شد شب و روز ..." (وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ ...).

آرى اين دگرگونى ليل و نهار، و اين آمد و رفت روشنايى و تاريكى با آن نظم خاص و تدريجيش كه دائما از يكى كاسته و بر ديگرى افزوده مى‏شود، و به كمك آن فصول چهارگانه به وجود مى‏آيد، و درختان و گياهان و موجودات زنده مراحل تكاملى خود را در پرتو اين تغييرات تدريجى، گام به گام طى مى‏كنند، اينها نشانه ديگرى از ذات و صفات متعالى او هستند.

اگر اين تغيير تدريجى نبود، و يا اين تغييرات توام با هرج و مرج صورت مى‏گرفت و يا اصلا هميشه روز، و يا هميشه شب بود، حيات و زندگى از صفحه كره زمين به كلى برچيده مى‏شد و اگر فرضا وجود داشت دائما دچار آشفتگى و نابسامانى بود «1».

(1)" اختلاف" ممكن است به معنى" آمد و شد" باشد، زيرا از ماده" خلف و خلاف" به معنى جانشين شدن يكديگر است، و نيز ممكن است به معنى تفاوت و كم و زياد شدن مقدار شب و روز باشد، و يا هر دو، و به هر حال اين نظم خاص آن كه داراى آثار بسيار حساب شده‏اى است نمى‏تواند تصادفى و بدون دخالت ذات عالم قادرى باشد و لذا در آيات متعددى از قرآن از دلائل ذات پاك خدا شمرده شده.