قاتلان عثمان در زواياى تاريخ - زندگانی سیاسی امام علی (ع) نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

زندگانی سیاسی امام علی (ع) - نسخه متنی

علی علامه حائری

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
لیست موضوعات
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

قاتلان عثمان در زواياى تاريخ


قتل عثمان و آثار آن از نظر تاريخ اهميت فراوان دارد، زيرا كشتن خليفه ى سوم فتنه اى بود كه فتنه هاى ديگر را در پى داشت، به همين جهت اين حادثه را فتنه ى بزرگ تاريخ ناميدند. موضوع قتل عثمان و مجازات قاتلان او آنچنان قابل توجه بود كه اميرالمومنين على عليه السلام در پنج نوبت اين حادثه را مورد بررسى قرار داد و خود را از شركت در آن تبرئه كرد. به نظر نمى رسد كسى نوشته باشد كه افرادى به عنوان قاتلين عثمان قصاص شده باشند.

مساله قتل عثمان از جهت اين كه دستاويز سياسى عليه على ''''ع'''' شده بود و مخالفين او مى خواستند اميرالمومنين على ''''ع'''' را بدنام كنند و در جبهه ى نيروى ياران على شكافى ايجاد نمايند و خلافت على را واژگون سازند، اهميت ويژه اى در تاريخ دارد.

از نظر تحليل قضايايى كه موجب قتل خليفه سوم شد و عثمان نتوانست آتشى كه خود شعله ور ساخته بود خاموش كند مساله از نظر تاريخ روشن است و آن استبداد راى عثمان بود كه موجب شد جمعيتى عليه او خروشان شوند و دست به انقلاب زنند. تاريكى در ميان اين روشنايى تاريخ آن بود كه عثمان مرد سياست و خلافت نبود بلكه برده دار و سرمايه دار بود.

اما موضوع از آن جهت كه حكومت على را تحت تاثير قرار داد، ويژگى خاصى دارد.

بايد ديد كه آيا پديده ى قتل عثمان يك پديده از پيش ساخته و جزء برنامه كار انقلابيون
بود يا وقتى كه گروههاى مصر، كوفه، بصره در حومه ى شهر مدينه اردو زدند و مستقر شدند و نمايندگان خود را انتخاب كردند، قتل عثمان مطرح و تصويب گرديد.

مسلم آن است كه انقلابيون معتقد بودند كه عثمان بايد در سازمان خلافت خود دست به اصلاحات بزند و يا استعفا كند در غير اين صورت بايد كشته شود.

چه كسى راه حل شوم آخرى را به انقلابيون القاء كرد و آنها را آماده براى انجام آن نمود، معلوم نيست. آيا گروه بخصوصى معتقد به كشتن عثمان بودند، يا هيات نمايندگى گروههاى مصر و كوفه و بصره تصور كردند كه تنها راه حل مشكلات، از ميان برداشتن عثمان مى باشد و تصميم به اجراى آن گرفتند. محمد بن مسلمه در نخستين نشست با رهبران مصرى به آنها گفت كه مى بينم با كشته شدن عثمان اختلاف بزرگى به وجود آيد و من شما را از عواقب اين كار برحذر مى دارم.

نكات تاريك تاريخ در خصوص قاتلان عثمان بسيار زياد است، برخى مى گويند كه عثمان بر اثر مقاومت در حفظ معاويه، كشته شد. از اين كه معاويه غولى شده بود و عده اى مى خواستند كه با دست عثمان، وى از حكومت شام بركنار شود ترديدى نيست.

يك نكته كه موثر در قتل عثمان بوده اين است كه سران بنى اميه بعد از فتح مكه از احترام قابل ملاحظه برخوردار شدند - در زمان عمر و همچنين در دوره عثمان در مصادر امور بودند - اما بنى هاشم، بستگان ابوبكر حتى در دوره عثمان بستگان عمر هم مشاغلى نداشتند ولى معاويه والى شام بود، به هر حال، بايد قبول كرد كه عثمان به خاطر حفظ موقعيت افرادى چون معاويه، مروان، ابن عامر و ديگر افرادى مانند آنان، كشته شد. همچنين دلباختگى طلحه و زبير به خلافت زمينه را فراهم كرد و دشمنى سرسختانه طرفداران عثمان با على كه خشم طرفداران على را برانگيخته بود واقعه را به وجود آورد. به هر حال فرداى روز قتل عثمان، آنان كه با او پيوند قبيله اى داشتند، در راه هدفهاى مادى خود هماهنگ شدند و خون عثمان را وسيله ى پيشرفت مقاصد خويش قرار دادند و با كسانى كه براى تكيه زدن بر مسند خلافت سالها در انديشه بودند همراه شدند و به آشوب و بلوا و تحريك و تحريص مردم به خونخواهى عثمان دست زدند. در زواياى تاريخ دلايلى وجود دارد كه نشان مى دهد كسانى كه در قتل عثمان دست داشته اند از خشم مردم بركنار ماندند.

مردم بر در خانه عثمان جمع شده بودند و صداها و فريادها از هر طرف بلند بود . در

/ 63