براى ورود به مكّه معظّمه، آدابى است كه مراعات آنها مستحبّ است:1. غسل و نيّت آن، اين است كه در موقع غسل بگويد براى ورود به مكّه معظّمه غسل مى كنم، قربةً الى الله;2. با آرامش و وقار و در حالت خضوع و خشوع وارد مكّه شود;3. كسانى كه از راه مدينه منوّره به مكّه معظّمه مى آيند، از جانب بالاى مكّه از عقبه مدنيين وارد شوند و هنگام خروج از مكّه از ذى طوى خارج شوند.
آداب مكّه معظّمه و مسجدالحرام
در مكّه معظّمه آدابى است، كه لازم است زائران محترم رعايت فرمايند:1. زائر از آب زمزم بياشامد، كه شفاى دردهاست و مستحبّ است در آن حال بگويد: «اَللّهُمَّ اجْعَلْهُ عِلْماً نافِعاً وَ رِزْقاً واسِعاً وَ شِفاءً مِنْ كُلِّ داء وَ سُقْم» و نيز بگويد «بِسْمِ اللّهِ وَ باللّهِ وَ الشُكْرُ لِلّهِ»;[46] 2. ذكر خداوند جلّ و علا بسيار بگويد;3. قرآن قرائت كند. در روايت آمده است كه هركس يك ختم قرآن در مكّه معظّمه بكند، نمى ميرد، تا اينكه رسول خدا(صلى الله عليه وآله) را رؤيت كند و مأوى و منزلش را در بهشت ببيند;[47] 4. بسيار عبادت كند مخصوصاً مانند طواف و نماز در مسجدالحرام و بهتر است كه زيادتر طواف نمايد كه ثوابش بيش از ثواب نماز است;5. به خانه خدا بنگرد، كه ثواب بسيار دارد;[48] 6. در هر شبانه روز، ده مرتبه طواف نمايد; در اول شب سه طواف، در آخر شب سه طواف، پس از دخول در صبح دو طواف، و بعد از ظهر دو طواف;[49] 7. هنگام توقّف در مكّه به عدد ايّام سال، طواف نمايد و اگر اين مقدار ممكن نشد، پنجاه و دو مرتبه طواف نمايد، و اگر آن هم ميسور نشد، هر مقدارى كه مى تواند طواف كند;[50] 8. مستحبّ است شخص به نيابت از رسول خدا(صلى الله عليه وآله) و ائمّه اطهار(عليهم السلام)و فاطمه زهرا(عليها السلام) و علما و صلحا و مؤمنين و خويشان و دوستان طواف كند و مى تواند يك طواف به نيابت چند نفر به جا آورد. در روايت وارد شده كه شخصى از امام موسى بن جعفر(عليه السلام) پرسيد: من زمانى كه عازم مكّه مى شوم، بسا اشخاصى كه از من مى خواهند به جاى آنان طواف به جا آورم و قدرت اتيان طواف براى همه را ندارم. امام(عليه السلام)فرمود: پس از انجام يك طواف و دو ركعت نماز، بگو اين طواف و نماز براى آنان باشد، در اين صورت به هر كس بگويى به نيابت از تو طواف و نماز به جا آوردم، راست گفته اى;[51] 9. داخل خانه كعبه شود، خصوصاً كسى كه سفر اول اوست[52] و مستحبّ است قبل از دخول، غسل بنمايد و در وقت داخل شدن بگويد:«اَللَّهُمَّ إنَّكَ قُلْتَ وَ مَنْ دَخَلَهُ كانَ آمِناً فَآمِنِّيى مِنْ عَذابِ النَّارِ».پس دو ركعت نماز بين دو ستون بر سنگ قرمز بگزارد و در ركعت اول بعد از سوره حمد، «حم سجده» و در ركعت دوم بعد از سوره حمد، پنجاه و پنج آيه از ساير سوره هاى قرآن بخواند;10. از مستحبّات مكّه، زيارت مكانهاى با شرافت آن است، مانند زيارت زادگاه رسول خدا(صلى الله عليه وآله) و زيارت خانه حضرت خديجه(عليها السلام) كه زادگاه حضرت فاطمه(عليها السلام) نيز هست;11. رفتن به كوه و غار حِراء;[53] 12. رفتن به غار ثور;[54] 13. تصميم بر آمدن مجدّد به حج، كه موجب طول عمر نيز مى شود. امام صادق(عليه السلام) فرمود:«مَنْ رَجَعَ مِنْ مَكَّةِ وَ هُوَ يَنْوِى الحَجَّ مِنْ قابِل زِيدَ فى عُمْرهِ».[55] «كسى كه از مكّه معظّمه برگردد، در حالى كه نيّت بازگشت به سوى آن خانه مباركه را داشته باشد، خداوند عمر او را طولانى مى كند و حيات بيشترى به او عطا مى فرمايد»;14. زيارت قبور حضرت خديجه(عليها السلام) و حضرت ابوطالب(عليه السلام)، و حضرت عبدمناف و حضرت عبدالمطلب(عليه السلام)، از اجداد پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) و قبر حضرت آمنه بنت وهب(عليها السلام)، مادر پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) و زيارت قبر حضرت قاسم فرزند پيامبر اكرم(صلى الله عليه وآله) در قبرستان ابوطالب در حجون در دامنه كوه، كه اين زيارات را در آداب مدينه منوّره بيان خواهيم كرد.