حجّ استحبابى - مناسک حج نسخه متنی

حجّ استحبابى

(مسئله 140 )مستحبّ است كسانى كه شرايط وجوب حج را ندارند، در صورت امكان حج به جا آورند، همچنين بر كسى كه حجِ واجبش را انجام داده است، مستحبّ است دومرتبه به حج برود و مستحبّ است تكرار حج در هر سال. بلكه مكروه است پنج سال متوالى و بدون عذر آن را ترك كند و مستحبّ است در وقت خارج شدن از مكّه، نيّت برگشتن نمايد و مكروه است قصد برنگشتن داشته باشد.

(مسئله 141 )مستحبّ است انسان از طرف ائمه معصومين(عليهم السلام)و همچنين از طرف پدر و مادر يا از طرف خويشاوندان يا غير آنها تبرّعاً حج به جا آورد، چه زنده باشند يا مرده، و نيز طواف از طرف آنها و غير آنها مستحب است، به شرط آنكه در مكّه نباشند يا معذور باشند.

(مسئله 142 )كسى كه زاد و راحله ندارد، مستحب است قرض كند و به حج برود، و اين در صورتى است كه بتواند در آينده قرض را ادا كند.

(مسئله 143 )شخص بعد از فارغ شدن از حجِ استحبابى، مى تواند ثواب آن را به ديگرى هديه كند; همچنان كه در وقت شروع مى تواند براى ديـگرى نيّت كند.

(مسئله 144 )كسى كه مالى ندارد تا با آن حج به جا آورد، مستحبّ است اگر چه با اجاره دادن خودش و يا به نيابت از ديگرى، به حج برود.

(مسئله 145 )مستحب است انسان كسى را كه تمكن مالى از حج ندارد به حج بفرستد.

(مسئله 146 )زن شوهردار يا زنى كه در عدّه رجعى است، جايز نيست به حجِ مستحبى كه منافات با حقّ استمتاع شوهر دارد برود، مگر با اذن و رضايت او.

مسائل عُمره

(مسئله 147 )عُمره هم مانند حج تمتّع دو قسم است: واجب و مستحب; و بر كسى كه شرايط استطاعت عمره را داشته باشد، در تمام عمر، يك مرتبه واجب مى شود و لازم است آن را فوراً انجام دهد و در وجوب آن، استطاعت براى حج معتبر نيست، بلكه اگر فرد براى عمره مستطيع باشد، عمره بر او واجب است، هر چند براى حج مستطيع نباشد; بنابراين، ايرانيانى كه براى اولين بار به عمره مفرده مى روند عمره مفرده بر آنها واجب است، مگر آنكه قبلاً مستطيع شده و حَجّة الاسلام خود را آورده باشند كه در اين صورت عمره براى آنها مستحب است.

(مسئله 148 ) كسى كه مى خواهد داخل مكّه شود، واجب است با احرام وارد شود، گرچه با احرام عمره مفرده و به خاطر عمل به همين وظيفه باشد، زيرا اگر احرام براى حج يا عمره نباشد، محقق نمى گردد. آرى، عده اى از افراد از اين حكم مستثنا هستند كه بعداً بيان مى شود.

(مسئله 149 )تكرار عمره، مانند تكرار حج مستحب است و اقوى عدم اعتبار فصل بين دو عمره است. بنابراين، هر روز مى توان عمره مفرده به جا آورد، برخلاف عمره تمتّع، كه در هر سال بيش از يك عمره تمتّع نمى توان انجام داد.

(مسئله 150 )براى كسى كه عمره به جا آورده و از حرم خارج شده است در صورتى كه مجدداً در همان ماه به مكّه باز گردد محرم شدن واجب نيست، بنابراين، اگر شخصى مثلاً در بيست و نهم رجب، عمره مفرده انجام داده و در اول يا دوم ماه شعبان به زيارت دوره اى براى عرفات مى رود تجديد احرام واجب نيست چون از خروجش از مكه، يك ماه نگذشته است. بنابراين، اگر يك ماه از خروجش از مكه بگذرد، براى ورود به مكه نياز به احرام مجدّد دارد.

(مسئله 151 )كسى كه از مواقيت، احرام عمره مفرده مى بندد مستحب است تا هنگامى كه وارد حرم مى شود تلبيه را تكرار كند، و اگر از مكه خارج شود و از ادنى الحل (مانند تنعيم) محرم گردد، مستحب است تلبيه را تا هنگام رؤيت كعبه تكرار كند.

صورت عُمره مفرده

(مسئله 152 )صورت عمره مفرده عبارت است از:

1. احرام از ميقات يا اَدْنَى الحِلّ;

2. طواف خانه خدا;

3. دو ركعت نماز طواف;

4. سعى بين صفا و مروه;

5. تقصير يا حلق;

6. طواف نساء;

7. نماز طواف نساء.

(مسئله 153 )موارد اختلاف عُمره مفرده با عُمره تمتّع عبارت است از:

1. در عمره تمتّع، فرد بايد تقصير كند و سر تراشيدن جايز نيست، و در عمره مفرده مخيّر بين سر تراشيدن و تقصير است;

2. در عمره تمتع، طواف نساء و نماز آن واجب نيست; ولى در عمره مفرده طواف نساء و نماز آن واجب است و بايد بعد از تقصير يا حلق آورده شود;

3. ميقات عمره تمتّع، يكى از مواقيت پنجگانه معروفه است، ولى اگر مكلّف در مكه باشد و بخواهد عمره مفرده به جا آورد، جايز است از حرم خارج شده و از خارج حرم احرام ببندد و واجب نيست به يكى از مواقيت معروفه برود و بهتر است كه احرامش از يكى از سه محل باشد: حديبيّه، جعرانه، تنعيم، و شخص معتمر اگر از مواقيت معروفه عبور نكند مى تواند از ادنى الحل محرم شود;

4. عُمره تمتّع و حج تمتّع بايد متّصل به يكديگر باشند و در يك سال واقع شوند، ولى عُمره مفرده ممكن است از حج اِفراد يا حج قِران جدا شود و در سال بعد انجام شود;

5. زمان به جا آوردن عمره تمتّع ماههاى حج «شوّال، ذى قعده و ذى حجّه » است ولى عمره مفرده در تمامى ماههاى سال صحيح است و بهترين آنها عمره رجبيّه و بعد از آن عمره ماه مبارك رمضان است.

(مسئله 154 )عمره تمتّع و حج تمتّع هر دو بايد در ماههاى حج واقع شوند، و اگر قبل از ماه شوّال بخواهد عمره تمتّع به جا آورد، صحيح نيست، اگر چه بعضى از اعمال عمره قبل از شوّال واقع شود و بقيّه اعمال در ماه شوّال يا ساير ماههاى حج.

(مسئله 155 )كسانى كه وظيفه شان حج تمتّع است، مثل اشخاصى كه از مكّه شانزده فرسنگ شرعى يا بيشتر دور باشند، اگر استطاعت براى عمره داشته باشند و براى حج نداشته باشند، عمره مفرده بر آنها واجب است، مثل اشخاصى كه به عنوان نيابت به حج مى روند، كه اگر سال اول آنها باشد بايد براى خودشان عمره مفرده به جا آورند.

(مسئله 156 )كسى كه به احرام عمره مفرده مُحرم شد، همه چيزهايى كه در احرام تمتّع بر او حرام است، بر او حرام مى شود و بعد از آنكه تقصير كرد يا سر را تراشيد، همه چيز بر او حلال مى شود، مگر زن، و بعد از آنكه طواف نساء و نماز آن را به جا آورد، زن هم بر او حلال مى شود.

(مسئله 157 )اگر كسى عمره تمتّع را به جا آورد، از عمره مفرده كفايت مى كند.

(مسئله 158 )كسى كه به احرام عمره مفرده وارد مكّه مى شود، اگر احرامش در ماههاى حج بوده، جايز است كه آن را عمره تمتّع قرار دهد و دنبال آن حج تمتّع به جا آورد، و در اين صورت، هَدى بر او واجب مى شود.

(مسئله 159 ) كسى كه حج تمتّع او بدل به اِفراد شده، بايد بعد از اعمال، عُمره مفرده به جا آورد.