مستحبّات قربانى - مناسک حج نسخه متنی

مستحبّات قربانى

(مسئله 840) مستحبّات قربانى چند چيز است:

1. در صورت تمكّن، قربانى شتر باشد، و در صورت عدم تمكّن، گاو، و در صورت عدم تمكّن آن، گوسفند باشد;^[131] 2. قربانى بسيار فربه و چاق باشد;^[132] 3. اگر قربانى شتر يا گاو است ماده باشد، و اگر گوسفند يا بُز است، نَر باشد;

4. شتر را در حال ايستاده و در حالى كه از سر دستها تا زانوى آن بسته است نحر نمايد، و كسى كه قربانى مى كند، در طرف راست شتر بايستد، و كارد يا نيزه يا خنجر را به گودى گردن شتر فرو برد;

5. در هنگام نحر يا ذبح، اين دعا را بخواند:

«وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّمواتِ وَالاَْرْضَ حَنِيفاً مُسْلِماً وَما أنَا مِنَ المُشْرِكِينَ إنَّ صَلاتِي وَ نُسُكِي وَ مَحْيايَ وَ مَماتِي لِلّهِ رَبِّ الْعالَمِين لا شَرِيكَ لَهُ وَ بِذلِكَ اُمِرْتُ و َأنا مِنَ المُسْلِمِيْنَ، اَللَّهُمَّ مِنْكَ وَ لَكَ بِسْمِ اللهِ وَاللهُ أكْبَرُ، اَللَّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنِّي»;^[133] 6. خود حاجى قربانى را ذبح يا نحر كند، و اگر نمى تواند دست خود را بالاى دست ذابح يا نحركننده بگذارد.^[134] سوم: حَلق (سرتراشيدن) يا تقصير (مسئله 841) بر هر حج گزارى واجب تخييرى است كه در روز عيد حلق و يا تقصير كند، يعنى مقدارى از موى خود يا ناخن خود را كوتاه كند، مگر براى چند طايفه:

اول: زنها كه تنها تقصير براى آنها واجب و متعيّن است و تراشيدن سر براى آنها نه تنها كافى نيست، بلكه حرام هم مى باشد.

دوم: كسى كه موى سر خود را به عسل يا صَمْغ^[135] يا شبيه آنها براى رفع شپش و مانند آن چسبانيده باشد، واجب و متعيّن است بنا بر اقوى آنكه سرخود را بتراشد.

سوم: كسى كه موى خود را جمع كرده و گره زده و درهم پيچيده و بافته است، بنا بر اقوى متعيّناً بايد سر خود را بتراشد.

(مسئله 842) خنثاى مشكل،^[136] اگر موى خود را نچسبانيده و يا نبافته كه بايد متعيّناً تقصير كند، والاّ بنا بر احتياط بين تقصير و سرتراشيدن جمع كند.

(مسئله 843) در تراشيدن سر، بنا بر احتياط همه سر را بايد بتراشد و در تقصير، مسمّاى گرفتن هر مقدارى از موى سر يا ريش يا شارب يا ناخن به هر وسيله كه باشد كافى است، و بهتر آن است كه هم مقدارى از مويش را كوتاه كند و هم مقدارى از ناخنهايش را بگيرد، يعنى جمع كند بين گرفتن مقدارى از مو و گرفتن از ناخنها.

(مسئله 844) سرتراشيدن و تقصير، مانند ساير اعمال حج از عبادات است و بايد آن را به قصد قربت و اطاعت از خداوند و با نيّت خالص و بدون قصد ريا به جا آورد و بدون آن صحيح نيست و وجودش كالعدم مى باشد.

(مسئله 845) احتياط آن است كه تقصير و يا حلق در روز عيد باشد، اگرچه جواز در تأخير آن تا آخر ايّام تشريق^[137] بعيد نيست، بلكه تا ايّامى كه صحيح است غير اعمال منى از اعمال حج به جا آورده شود.

(مسئله 846) به زبان آوردن نيّت لازم نيست و اگر كسى سر را به قصد اعمال حج و به انگيزه الهى حلق و يا تقصير كند، كافى است. گرچه احتياط مستحب آن است كه نيّت را به زبان بياورد.

(مسئله 847) جايز است انسان سر خود را بتراشد يا ديگرى برايش بتراشد; همچنين در تقصير و يا در حلق بايد خودش نيّت كند، و بهتر آن است كه آن ديگرى هم نيّت كند.

(مسئله 848) كسانى كه مخيّر هستند ميان تراشيدن سر و كوتاه كردن ريش يا شارب و گرفتن ناخن، اگر سرشان مو نداشت بايد تقصير كنند.

(مسئله 849) تراشيدن ريش از تقصير كفايت نمى كند.

(مسئله 850) در اكتفا كردن به تقصيرِ موى زير بغل يا عانه،^[138] محلّ اشكال است.

(مسئله 851) محلّ تراشيدن سر و تقصير نمودن، منى است، و جايز نيست در حال اختيار آن را در جاى ديگر انجام دهد.

(مسئله 852) اگر كسى به علّت فراموشى و يا ندانستن مسئله و يا از باب غفلت و يا حتى با عمد و علم حلق و يا تقصير ننمود و از منى خارج شد و يا به وطن برگشت، در صورت امكان بايد به منى مراجعت كند و در آنجا حلق و يا تقصير كند، و اگر نمى تواند برگردد در محلّ خودش حلق و يا تقصير نمايد و بنا بر احتياط واجب موى خود را به منى بفرستد.

(مسئله 853) طواف و سعى حجّ تمتّع را بايد پس از تقصير يا سرتراشيدن به جا آورد، و اگر كسى از روى علم و عمد آنها را مقدم داشت، بايد پس از تقصير يا سرتراشيدن، طواف و نماز و سعى را اعاده كند و يك گوسفند نيز به عنوان كفّاره ذبح كند، و اگر فقط سعى را مقدم داشت، كفّاره لازم نيست، ليكن بايد بعد از حلق يا تقصير، طواف و نماز و سعى را اعاده كند; و اگر از روى فراموشى يا ندانستن مسئله باشد، بايد برگردد و حلق و يا تقصير كند و اعاده اعمال لازم نيست; و اگر نمى تواند به منى برگردد، هر كجا كه هست سر خود را بتراشد و يا تقصير كند.

(مسئله 854) بعد از آنكه مُحرم تقصير كرد يا سر تراشيد و رمى جمره عقبه را انجام داد، گرچه هنوز قربانى نكرده باشد تمام چيزهايى كه به واسطه احرام حج بر او حرام شده بود، حلال مى شود، مگر زن و بوى خوش. و امّا صيد از دو جهت حرمت دارد: اول، در حرم صيد جايز نيست، نه براى مُحرم و نه براى غير مُحرم و اين حرمت باقى است; دوم، بر مُحرم نيز صيد جايز نيست، چه در حرم باشد يا در غير حرم، و بعيد نيست كه به واسطه حلق يا تقصير از جهت دوم حرمت برداشته شود، پس، براى او صيد در خارج از حرم جايز است.