اقسام حج - مناسک حج نسخه متنی

اقسام حج

حج بر سه قسم است: تمتّع، قِران و اِفراد.

حج تمتّع: و اين وظيفه كسانى است كه چهل و هشت ميل ـ كه شانزده فرسخ است ـ از مكّه دور باشند.

حج قِران و اِفراد: و اين وظيفه كسانى است كه اهل مكّه يا اطراف آن تا كمتر از شانزده فرسخ باشند.

صورت حج اِفراد

(مسئله 160 )صورت حج اِفراد، كه گاهى مورد ابتلاى متمتّع مى شود، از اين قرار است كه زن حائض يا كسى كه به واسطه تنگى وقت نمى تواند عمره تمتّع را به جا آورد، بايد قصد حج اِفراد كند و به همان احرام عمره تمتّع كه عدول به اِفراد كرده به عرفات برود و مثل ساير حجّاج وقوف كند، سپس به مشعر برود و وقوف كند، بعد به منى برود و اعمال منى را به جا آورد، مگر هَدى، كه بر او واجب نيست، بعد به مكّه برود و طواف زيارت و نماز آن و سعى و طواف نساء و نماز آن را به جا آورد، پس، در اين وقت از احرام خارج مى شود. بعد از آن براى بيتوته به منى برگردد و اعمال ايام تشريق را به همان نحو كه ساير حجّاج به جا مى آورند، انجام دهد.

(مسئله 161 )حجِ اِفراد با حج تمتّع در تمام اعمال مشترك هستند ولى در چند مورد با هم فرق دارند:

1. لازم نيست حج اِفراد متصل به عمره و در يك سال واقع شود، ولى در حج تمتّع واجب است كه عمره اش متّصل و در همان سال انجام شود;

2. در حج اِفراد قربانى لازم نيست ولى در حج تمتّع قربانى واجب است;

3. در حج اِفراد جايز است در حال اختيار طواف و سعى حج را بر وقوفين مقدم نمود ولى در حج تمتّع در حال اختيار تقدم جايز نيست;

4. محل احرام حج اِفراد يكى از ميقاتهاست به تفصيلى كه مى آيد، ولى محل احرام براى حج تمتّع، مكّه معظمه است;

5. عمره حج اِفراد را مى توان پيش از حج يا بعد از آن به جا آورد، ولى در حج تمتّع، عمره بايد پيش از حج و متّصل به آن واقع شود;

6. در حج اِفراد به جا آوردن طواف مستحب پس از احرام مانعى ندارد، ولى در حج تمتّع احتياط در ترك است.

حج قِران: كه آن هم مثل حج اِفراد است، و اين وظيفه كسانى است كه اهل مكّه يا اطراف آن تا كمتر از شانزده فرسخ هستند و كيفيّت آن مانند حج اِفراد است، با اين فرق كه در حج قِران در حال احرام و پس از آن، قربانى بايد همراه مُحرِم باشد، تا در منى ذبح شود، و چون حج قِران مورد ابتلا نيست، براى اطلاع بيشتر، به كتب مفصّله رجوع شود.

(مسئله 162 )نبايد عمره مفرده را در حج اِفراد به تأخير انداخت و شخص بايد عرفاً بعد از تمام شدن حج اِفراد مبادرت نمايد على الاحوء و احوط آن است كه تا عمره مفرده را انجام نداده، براى عمره بعدى و حج ديگر مُحرم نشود، هر چند اگر خلاف كند، به صحّت عمره و حجِ بعدى او لطمه نمى زند.

(س 163 )كسانى كه از ساير بلاد به عربستان مى آيند و در مكّه معظّمه مقيم مى شوند، آيا حجّشان تمتّع است يا وظيفه ديگرى دارند؟ ج ـ چنانچه به قصد مجاورت در مكّه بمانند و بعد از دو سال مستطيع شوند، حكم اهل مكّه را پيدا مى كنند، و در غير اين صورت، صور مختلفه اى دارد كه در كتب مفصّله بيان شده است.

صورت اجمالى عمره تمتّع و حج تمتّع

حج تمتّع مركّب است از دو عمل: يكى عمره تمتّع و ديگرى حج تمتّع، و عمره تمتّع مقدم بر حج تمتّع است.

در عمره تمتّع، پنج چيز واجب است:

اول: احرام از يكى از مواقيت (كه تفصيلش بعداً بيان مى شود);

دوم: طواف;

سوم: نماز طواف;

چهارم: سعى بين صفا و مروه;

پنجم: تقصير; يعنى گرفتن قدرى از مو يا ناخن.

چون محرم از اين اعمال فارغ شد، آنچه بر او به واسطه احرام بستن حرام شده بود، حلال مى شود، به غير از صيد در حرم كه در هر صورت به خاطر حرم، حرام است.

و در حج تمتّع سيزده چيز واجب است:

اول: احرام بستن از مكّه معظّمه به تفصيل و شرحى كه خواهد آمد;

دوم: وقوف (بودن) در عرفات روز عرفه (نهم ذى الحجّه);

سوم: وقوف در مشعرالحرام (مزدلفه);

چهارم: انداختن سنگريزه به جمره عقبه در منى روز عيد قربان;

پنجم: قربانى كردن در منى;

ششم: تراشيدن سر يا تقصير كردن در منى;

هفتم: طواف زيارت;

هشتم: خواندن دو ركعت نماز طواف;

نهم: سعى بين صفا و مروه;

دهم: طواف نساء;

يازدهم: دو ركعت نماز طواف نساء;

دوازدهم: بيتوته (ماندن شب) در منى در شبهاى يازدهم و دوازدهم، و شب سيزدهم براى بعضى از اشخاص در بعضى صور كه توضيح داده خواهد شد;

سيزدهم: رمى جمرات در روزهاى يازدهم و دوازدهم، و اشخاصى كه شب سيزدهم در منى مى مانند، روز سيزدهم بايد رمىِ جمرات كنند.