تفسیر کوثر جلد 1

به نفرت مردم از او مى شود شيخ ابو جعفر در تفسير آيه چنين گفته اما جماعتى از محققان آن را در باره پيامبر نيز جايز دانسته اند و گفته اند كه منجر به نفرت نمى شود چون اين كار به خاطر مصلحتى انجام مى گيرد، همچنين جايز است كه خداوند آيه اى را حقيقتاً از يادها ببرد هر چند كه جماعتى بسيار باشند به اين صورت كه نسيان را در قلبهاى آنان قرار بدهد اين يك نوع خرق عادت است و در واقع معجزه اى براى پيامبر شمرده مى شود.

كسانى كه آيه را بر نسيان حمل كرده اند و شمول آيه را بر شخص پيامبر جايز دانسته اند به اين آيه استناد كرده اند كه مى فرمايد:

سنقرئك فلا تنسى الا ما شاءالله (اعلى/ 7)

يعنى به زودى تو را وادار به خواندن مى كنيم پس ديگر فراموش نمى كنى مگر آنچه را كه خدا بخواهد.

مفهوم آيه اين است كه مگر آنچه را كه خدا بخواهد كه تو آن را فراموش كنى.(1)مرحوم علامه طباطبائى رحمه الله شمول آيه را در حق پيامبر نمى پذيرد و معتقد است كه نسيان بر پيامبر جايز نيست و استثناء در آيه سنقرئك فلا تنسى تنها براى بيان بقاء قدرت خداوند است نه براى بيان وقوع آن در خارج.(2)

مطلب ديگر اينكه بعضيها كلمه ننسها را در آيه نسخ از ماده نسأ گرفته اند كه به معنى تأخير انداختن است اما سياق آيه، اين احتمال را نفى مى كند زيرا آيه با قاطعيت بيان مى كند كه وقتى آيه اى نسخ يا انساء شد آيه ديگرى جايگزن آن مى شود و لازمه جايگزينى، از بين رفتن حكم يا خود آيه قبلى است و اين با تأخير انداختن جور در نمى آيد زيرا در تأخير، آيه موجود است و تنها ذكر آن به تأخير افتاده و احتياجى به جايگزينى ندارد (دقت شود).

وَدَّ كَثيرٌ مِنْ أَهْلِ الْكِتابِ لَوْ يَرُدُّونَكُمْ مِنْ بَعْدِ ايمانِكُمْ كُفّارًا حَسَدًا

1 ـ مجمع البيان ، ج 1، ص 347.

2 - الميزان، ج 1، ص 256