شخصيتهاى صابئين حرانى - تفسیر کوثر جلد 1

(تعليقه كراوس) ابوزكريا را ديده است، نقل مى كند كه او در آن كتاب مذاهب صابئين حرانى را آورده است.(1)البته نبايد قول به قدماى خمسه حرانيها را با قِدَم صفات بارىِ اشاعره مقايسه كرد زيرا اشاعره در عين حالى كه به قدم صفات معتقدند آنها را موجوداتى مستقل از بارى تعالى نمى دانند.

حرانيها همانگونه كه گفتيم به پيامبرانى چون آدم و شيث و ادريس و ابراهيم و يحيى معتقد بودند و به گزارش قلقشندى صابئين مصر دو هرم از اهرام مصر را زيارت مى كردند و مى گفتند يكى قبر ادريس و ديگرى قبر پسر او به نام صابى است كه به او منتسب هستند.(2) اين در حالى است كه مسعودى مى گويد: صابئين حران كه در زمان ما وجود دارند، بقاياى صابئين مصرى مى باشند.(3) همچنين در شهر حران تپه اى وجود دارد كه مردم شهر آنجا را مقدس مى دانند و آن را به حضرت ابراهيم(ع) نسبت مى دهند.(4)

شخصيتهاى صابئين حرانى

از صابئين حرانى افرادى را مى شناسيم كه با حفظ دين خود در جامعه اسلامى شهرت يافتند و در فرهنگ و تمدن مسلمانان سهم بسزايى داشتند و حتى بعضى از آنها به مقام وزارت نيز رسيدند. از جمله آنها مى توان از اشخاص زير نام برد:

1 ـ ثابت بن قره: او در هندسه و فلكيات استاد بود او در دستگاه معتضد عباسى منجم بود و به مقام بالايى رسيد. معتضد او را حتى بر وزراء و خواص خود مقدم مى داشت. او تاليفات بسيارى در رياضيات و طب و منطق داشت همچنين تاليفاتى به زبان سريانى در مسائل مربوط به مذهب صابئين و آداب و سنن آنها نوشته بود.(5) ابن نديم فهرستى از كتابهاى او را آورده است.(6)

1 - مسعودى ، مروج الذهب ج 2 ص 24

2 - قلقشندى، صبح الاعشى ج 3 ص 321

3 - التنبيه والاشراف ص 101

4 - صبح الاعشى ج 4 ص 319

5 - ابن العبرى ، تاريخ مختصر الدول ص 153

6 - ابن نديم، الفهرست ص 394