لطفا منتظر باشید ...
اين مانع از آن نيست كه معارف قرآن قبلا وپيش از وقوع اين حوادث بر پيامبر(ص) نازل
شده باشد زيرا كه اينگونه آيات نيز كه ناظر بر حوادث روزمره است در مسير هدفهاى
تربيتى قرآن است كه قبلا ترسيم شده است. و اما اينكه نزول دفعى قرآن چه
فايده اى دارد، بعضى از مفسران فوائدى را ذكر كرده اند كه چنگى به دل نمى زند ولى
آيا ما از فوائد وجودى تمام پديده هاى هستى آگاهى داريم؟ بسيارى از حقايق در جهان
وجود دارد كه ما از آنها وفوائد آنها بى خبريم بنابراين وقتى دليلى بر وجود چيزى
اقامه شد نفى آن به جهت عدم آگاهى از فايده وجود آن، كوته نظرى است و ما حق نداريم
چيزى را كه از فايده وجودى آن اطلاع نداريم، نفى كنيم.
نزول قرآن در ليلة القدر
نزول قرآن در ماه مبارك رمضان آنهم در يك شب كههمان شب قدر باشد، امر مسلمى است كه قرآن در سه مورد آنرا بيان كرده كه دومورد آن
صريح در مطلب است و يك مورد هم به قرينه دو مورد ديگر ناظر به آن است. در يك مورد
وقت نزول قرآن، ماه رمضان و در مورد ديگر شب قدر و در مورد سوم شب مباركى معرفى شده
كه همان شب قدر است اين موارد به ترتيب در آيات زير آمده است: شهر
رمضان الذى انزل فيه القرآن (بقره / 185) ماه رمضان ماهى است كه قرآن در آن
نازل شده است. انا انزلناه فى ليلة القدر (قدر / 1) ما قرآن را
در شب قدر نازل كرديم والكتاب المبين انا انزلناه فى ليلة مباركة (دخان
/2) قسم به كتاب مبين كه ما قرآن را در شبى مبارك نازل كرديم.
شب قدر كه شب نزول قرآن است در قرآن شبى مبارك معرفى شده كه در آن شب فرشتگان و روح براى تقدير امور بر زمين نازل مى شوند و آن شب يك شب
استثنايى است و طبق روايات بسيارى كه درباره شب قدر وارد شده مقدرات و حوادثى كه در
طول سال اتفاق خواهد افتاد، در آن شب رقم زده مى شود و آن شب، شب تعيين
سرنوشت هاست. بدون شك شب قدر بيرون از ماه رمضان نيست ولى كدام شب از
رمضان شب قدر است، به درستى روشن نيست حتى ائمه معصومين(ع) عمداً از تعيين آن
خوددارى كرده اند و آن را يكى از سه شب نوزدهم و بيستويكم و بيست و سوم رمضان
دانسته اند تا مردم چندين شب را به اميد شب قدر مشغول عبادت شوند هر چند كه در بعضى
از روايات شب بيستوسوم ماه مورد عنايت خاص قرار گرفته است.(1) اكنون
بايد ديد منظور از اينكه قرآن در شب قدر نازل شده چيست؟ پاسخ اين سؤال براى كسانى
كه قائل به نزول دوگانه قرآن - دفعى و تدريجى - هستند آسان است و آنها مى گويند
قرآن به صورت دفعى و به يكباره در شب قدر در ماه رمضان نازل شده و نزول تدريجى آن
نيز بيست ويا بيست و سه سال طول كشيده است وبه طورى كه پيش از اين بحث كرديم اساساً
اين سه آيه ظهور روشنى در نزول دفعى قرآن در آن شب معهود را دارد به اضافه اينكه
روايات متعددى كه نمونه هايى از آن رانقل كرديم اين مطلب را تأييد مى كند.
به هرحال اگر براى قرآن دو نوع نزول قائل شويم، در فهم اين آيات مشكلى نخواهيم داشت
و خواهيم گفت كه مجموع قرآن يا حقيقت بسيط قرآنى و يا علوم و معارف قرآنى به يكباره
در شب قدر از لوح محفوظ به آسمان چهارم يا بيت المعمور يا بيت العزة و يا قلب
پيامبر نازل شده است (مطابق تعبيرات مختلفى كه ذكر آن گذشت) آنگاه همين قرآن در
مقام تفصيل و در قالب الفاظ به تدريج ودر طول سالهاى رسالت شرف نزول يافته است.
اما كسانى كه نزول دفعى قرآن راقبول ندارند و معتقدند كه قرآن تنها يكبار آنهم به
1 - رجوع شود به: تفسير مجمع البيان، ج 10،
ص 787.
