لطفا منتظر باشید ...
زمان اردوان سوم پادشاه اشكانى و مهاجرت منداييان به اين منطقه مى گذرد، آنان همچنان در اين محل سكونت دارند و امروز عمده جمعيت منداييان در شهرهاى اهواز، آبادان ، خرمشهر، سربندر و در منطقه دشت ميشان (سوسنگرد ، هويزه و بستان) و در عراق در شهرهاى بصره، بغداد ، حلفايه ، حله، كركوك، ناصريه، مندلى و هممچنين در عماره و جلگه هاى اطراف آن ساكنند. البته تعدادى از منداييان اخيراً به اروپا و آمريكا و استراليا مهاجرت كرده و در آنجا ساكن شده اند و عده اى هم به كشورهاى حاشيه خليج فارس رفته و در آنجا زندگى مى كنند.(1)
رابطه منداييها با حرانيها
درباره صابئين حرانى پيش از اين صحبت كرديم و گزارش ابن نديم را در اين مورد كه چگونه حرانيها در زمان مأمون عباسى خود را صابئين خواندند، نيز آورديم. اكنون اين بحث پيش مى آيد كه آيا براستى حرانيها صابئين بودند؟ و اگر آرى، رابطه آنها با منداييهاى كنونى كه خود را صابئين مى دانند چيست؟
گروهى تصور كرده اند كه صابئين واقعى همين منداييها هستند و حرانيها اين نسبت را به دروغ و براى حفظ جان به خود بسته اند تا از گزند مأمون در امان باشند و بتوانند در جامعه اسلامى از مزاياى اهل كتاب استفاده كنند. يكى از كسانى كه اين نظر را دارد مرحوم آقاى محيط طباطبايى است كه اصرار دارد كه حرانيها مشرك و ستاره پرست بودند و نام صابئين را به دروغ بر خود بستند و عمده دليل او همان گزارش ابن نديم است كه پيشتر آورديم(2) البته پيش از ايشان نيز كسانى حرانيها را به وثنيت و ستاره پرستى متهم كرده اند كه نمونه هايى را ذكر كرديم. به نظر آقاى محيط طباطبايى، صابئين واقعى تنها همين منداييها هستند و آنها رابطه اى با حرانيها ندارند.
همچنين آقاى دكتر زرين كوب معتقد است كه نبايد صابئين بت پرست حرانى را با
1 - قوم ازياد رفته ، ص 83
2 - رجوع شودبه مقاله: صابئين اهل كتابند ازآقاى محيط طباطبائى در يادنامه شهيدمطهرى ج 2 ص 52
