تفسیر کوثر جلد 1

دور از مكه هستند جهت كعبه مى دانند ولى شافعى جهت را كافى نمى داند بلكه مى گويد حتى در خارج از مكه و در شهرهاى ديگر هم عين كعبه قبله است و مكلف بايد سعى كند با علم و ياظن آن را پيدا كند و استقبال جهت كعبه كافى نيست.(1)

آن گروه از فقهاء شيعه كه معتقد به قول اول هستند به مضمون دو روايت استنادمى كنند:

اول، مرسله حجال از امام صادق كه فرمود:

انّ الله جعل الكعبة قبلة لاهل المسجد و جعل المسجد قبلة لاهل الحرم و جعل الحرم قبلة لاهل الدنيا(2)خداوند كعبه را قبله براى اهل مسجد و مسجد را قبله براى ساكنان حرم و حرم را قبله براى مردم دنيا قرار داده است.

دوم، حديث جعفى از امام صادق كه فرمود:

البيت قبلة لاهل المسجد و المسجد قبلة لاهل الحرم و الحرم قبلة للناس جميعا(3)بيت قبله براى اهل مسجد و مسجد قبله براى ساكنان حرم و حرم قبله براى همه مردم است.همچنين طرفداران اين قول با رواياتى كه دلالت بر استحباب تياسر در قبله اهل عراق دارند، نيز استدلال كرده اند و گفته اند از اين روايات فهميده مى شود كه هدف استقبال حرم است نه جهت كعبه (روايات مربوط به تياسر خواهد آمد)

طرفداران قول دوم كه جهت كعبه را قبله مى دانند به آيه قرآن و نيز رواياتى استناد كرده اند كه مى توان گفت به جهت كثرت آنها به حد مستفيض رسيده است.اينكه در قرآن كريم آمده است: (فولوا وجوهكم شطره) ظاهر آن دلالت بر جهت دارد زيرا شطر به معناى سمت و سو و جهت است و در اشعار عربى نيز به اين معنا به كار رفته مانند: فشطرها نظر العينين محسور(4) پس به سوى آن (شتر) نگاه

1 - الجزيرى، الفقه على المذاهب الاربعه ج 1 ص 195

2 - وسائل الشيعه ج 3 ص 220

3 - همان

4 - جامع البيان (تفسير طبرى) ج 2 ص 21