تفسیر کوثر جلد 1

شفاعت مى كند. او آنچه را كه مقابل آنها و پشت سر آنهاست مى داند و به چيزى از علم او احاطه نمى يابند جز مقدارى را كه او بخواهد. تختِ (علم) او آسمانها و زمين را فرا گرفته است و نگهدارى آسمان و زمين او را گران نمى آيد و او والا و بزرگ است (255)

نكات ادبى

1 ـ الله مبتداست و جمله بعدى خبر اوست درباره لفظ جلاله الله پيشتر صحبت كرديم.

2 ـ حىّ زنده، حيات در خدا همان داشتن علم و قدرت و درك موجودات است.

3 ـ قيّوم بر وزن فيعول صيغه مبالغه در قائم است و اصل آن قيوم مى باشد كه واو قلب به ياء و در آن ادغام شد. اين كلمه به خاطر مبالغه اى كه دارد به معناى كسى است كه هم خود قائم به خويشتن است و هم ديگران قائم به او هستند. قيّم نيز از اين باب است كه به معناى نگهدارنده و سرپرست مى باشد.

4 ـ سنة خواب سبك، چرت زدن.

5 ـ كرسى تخت. بيشتر كنايه از تسلط است مانند تسلط قدرت يا علم.

6 ـ يؤده از آديؤد اوداً به معناى سنگينى و گرانى و دشوارى.

7 ـ علىّ از علوّ مشتق شده است، برتر و والا، يكى از صفات خدا.

تفسير و توضيح

آيه (255) الله لااله الاهو... : اين آيه در ميان آيات قرآنى از معروفيت و ويژگى خاصى برخوردار است وبه آية الكرسى مشهور است و شايد در ميان آيات قرآنى مهمترين و عميقترين آيه درباره ذات و صفات خداست و به طورى كه در روايات آمده، اسم اعظم خدا در آن است و علت اينكه به اين آيه آية الكرسى گفته مى شود اين است كه كلمه كرسى در آن آمده است كه شرح آن خواهد آمد.

بعضيها معتقدند كه آية الكرسى همين يك آيه است كه با (وهوالعلى العظيم)

پايان مى يابد و ظاهر بسيارى از روايات هم همين را تأييد مى كند بخصوص اينكه آنچه مشهور است و در روايات آمده آية الكرسى است كه كلمه آية مفرد است و شامل فقط يك آيه مى شود و اضافه آن به كرسى هم، مؤيد ديگر است چون در آيات بعد از آن، ديگر از كرسى صحبتى نشده است ولى در عين حال از دور روايت كه يكى در كافى(1) و ديگرى در تفسير قمى(2) است چنين استفاده مى شود كه آية الكرسى شامل دو آيه بعد هم مى شود و تا (هم فيهاخالدون) ادامه دارد. بويژه در روايت على بن ابراهيم در تفسير قمى كه از امام رضا(ع) نقل شده آية الكرسى تا (هم فيهاخالدون) آمده است.

همچنين در فضيلت خواندن آية الكرسى و خواص و آثار آن روايات بسيارى وارد شده كه بعضى از آنها در بخش روايات خواهد آمد. و اينك تفسير آيه:

درباره لفظ جلاله الله مطالبى در تفسير بسم الله در آغاز اين تفسير گفته شد كه تكرار نمى كنيم و فقط ياد آور مى شويم كه اين اسم دربرگيرنده تمام اسماء و صفات الهى است و عَلَم براى ذات باريتعالى است و در اين آيه صحبت از يگانگى ذات الهى است و اينكه در عالم وجود هيچ موجودى كه شايسته عبادت و پرستش باشد جز الله وجود ندارد و تنها اوست كه بايد مورد پرستش واقع شود.

جمله لااله الاّهو يا لااله الاالله يك جمله پرمعنى و با ارزش و كليد طلايى ورود به حصار ايمان است. اين جمله را كه اسم اعظم الهى مى خوانند، مى توان به دو بخش تقسيم كرد اول نفى دوم اثبات. در مرحله اول، تمام معبودهاى دروغين از قبيل بتها و انسانهايى كه به نوعى مورد پرستش واقع شده اند و تمام ارباب انواع همگى نفى مى شوند و در مرحله دوم، وجود حضرت حق اثبات مى گردد و او يگانه موجودى معرفى مى شود كه شايسته پرستش است. در واقع كسى كه اين جمله را مى گويد، تمام موجوداتى را كه تا كنون در طول تاريخ مورد پرستش واقع شده و يا از اين پس واقع خواهد شد، از خود دور مى كند و به خداى يگانه اى كه نام او الله است و تمام صفات

1 - كافى ج 2 ص 621

2 - تفسير قمى ج 1 ص 84