تفسیر کوثر جلد 1

خودكامگى آفريدند و به كشت و كشتار منداييان و همچنين آتش زدن كتابها و تخريب اماكن آنها پرداختند. آنها تا آنجا اين كار را ادامه دادن كه بالاخره بعد از مدتى نه چندان مديد از فوت يحيى شصت هزار ناصورايى (نگهبانان و حافظان دين) به رهبرى اردوان ملكا كه خود وى هم يكى از ناصورائيان پيرو حضرت يحيى بود، به سوى كهو مداى كه در نزديكى شهر حران شام بود مهاجرت كردند در آنجا يعنى در شهر حران اجازه فعاليت مذهبى يافتند و شروع به ساختن عبادتگاههايى نمودند اما دنباله درگيريها ميان منداييان و يهوديان به دامنه كوه مداى هم رسيد وبالاخره به ناچار منداييان سرزمين اصلى خود يعنى فلسطين را ترك كردند.

تا آنجا كه براى پيدا كردن محل مناسب زندگى و مراسم خود كه همان وجود آبهاى جارى است، به سوى جلگه بين النهرين كه زمين مساعدى براى زندگى بود مهاجرت كردند و البته ناگفته نماند كه حمايت اردوان اشكانى پادشاه ايران از آنان يكى از عوامل مهمى بود كه منداييان را بدان ناحيه كشاند، زيرا اردوان، منداييان را از شر آزارهاى يهوديان در امان نگهداشته و در بين النهرين كه مركز و پايتخت ايران آن زمان بود به آنان آزادى كامل بخشيد.(1)

سكونت منداييها در ايران در عهد باستان تأثيرات فكرى خود را بجاى گذاشت و اديان گنوسى ايران از آن متأثر شدند از جمله آنها آيين مانوى را مى توان نام برد.به گفته آقاى دكتر زرين كوب: آيين مانوى بدون شك در دامن آيين مندايى پيدا شد كه بعضى از ادعيه و سرودهاى مندايى نيز بعدها در نزد مانويه مورد استفاده واقع گشت. مانى كه پدرش در بين مغتسله پرورش يافت، خودش دنبال دو رؤياى مكاشفه آميز، آن فرفه را ترك كرد و خويشتن را فارقليط يا موعود مسيح اعلام نمود (2)

منداييان پس از مهاجرت به جنوب ايران آنجا را سرزمين مناسبى براى انجام مراسم خود كه بستگى خاصى به آب دارد، يافتند و اكنون كه حدود دو هزار سال از

1 - سليم برنجى ، قوم از ياد رفته ص 80

2 - جستجو در تصوف ايران ص 13