تفسیر کوثر جلد 1

ستاره پرستى متهم شده اند. اتفاقاً در ميان منداييها هم ستارگان از احترام خاصى برخوردارند و آنها اگر چه ستارگان را نمى پرستند ولى در هنگام نماز به سوى ستاره قطبى مى ايستند و آن را قبله خود قرار مى دهند و از اين گذشته درباره آفتاب و ستارگان عقايد خاصى دارند. خانم ليدى دراور كه مدتها ميان منداييان زندگى كرده از قول يكى از سران مندايى چنين نقل مى كند:

آفتاب سرور جميع ملائكه دنياى مادى است و روح پاك مى تواند صلوات او را بشنود او هر روز سه بار نماز مى خواند در حالى كه ستارگان شمال دوازده نماز و سائر ستارگان روزانه هفت نماز مى خوانند. (1)

همچنين در ميان منداييها ستاره نيرغ ربّ ابر و رعد و ستاره عطارد ربّ كتاب و حكمت شناخته شده است.(2)از اين مطالب چنين مى فهميم كه تقديس ستارگان هم در ميان حرانيها بوده و هم در ميان منداييها منتهى حرانيها بيش از منداييها به تقديس ستارگان پرداخته و براى آنها در زمين خانه ها و هيكلهايى ساخته اند و چون منداييها با قاطعيت، پرستش ستارگان را نفى مى كنند و فقط نوعى احترام به آنها قائلند اين دليل است كه حرانيها هم در اصل ستارگان را نمى پرستند بلكه به آنها احترام مى گذاشتند البته شايد گاهى در اين تقديس و احترام مبالغه مى كردند. و اين يك انحراف عقيده اى بود همانگونه كه يهود و نصارى هم عزير و مسيح را پسر خدا مى دانستند.

اتفاقاً اين انحراف يعنى پرستش ستارگان در زمان حضرت ابراهيم هم بود و قرآن كريم داستان او را با ستاره پرستان آورده است.(3)5 ـ بعضى از شعائر و مراسم منداييها شباهت تامى بر شعائر حرانيها دارد مانند اينكه منداييها تراش ريش را حرام مى دانند و ريش هاى بلندى دارند و حرانيها هم به همين قيافه بودند و در گزارش ابن نديم كه قبلا درباره آن صحبت كرديم چنين آمده

1 - دراور، الصابئة المندائيون ص 137

2 - همان مأخذ ص 14

3 - رجوع شود به سوره انعام آيات 76 تا 78