1. محقق نائينى: مفهوم لازم بيّن مطلق يا لازم بيّن بمعنى الاخص منطقى است. 2. محقق عراقى: مفهوم، به دنبال اجراى مقدمات حكمت در جزاء و ثبوت اطلاق در آن، و در نتيجه اثبات طبيعى حكم تحقق مى يابد.
91 - دو راه دلالت بر مفهوم:
1. طريق مدلول تصورى: الف. به نظر مشهور: با افاده لزوم علىّ النحصارى ب. به نظر مصنف حلقات: با افاده تعليق و توقف بدون نياز به ثبوت عليت. 2. طريق مدلول تصديقى: بوسيله مقدمات حكمت و اطلاق احوالى شرط، زيرا اگر جزاء علت ديگرى هم داشته باشد و شرط مذكور علت منحصر نباشد باسبق آن علت، شرط بى تاثير خواهد بود پس اطلاق احوالى شرط، تاثير آن را در تمام حالات اثبات مى كند و مفهوم محقّق مى شود. توضيح (1): اينكه معلق، طبيعى حكم است نه شخص اين حكم، تنها با اجراى اطلاق و قرينه حكمت در مفاد هيئت جمله جزا ثابت مى شود. توضيح (2): نظريه مصنف حلقات درباره مفهوم: اولاً، مدلول تصورى در جمله داراى مفهوم بايد ربط بين جزا و شرط را كه معنى حرفى است به صورت معنى اسمى «توقف و معلق بودن جزا بر شرط » افاده كند، نه به صورت صرف وجود جزا با وجود شرط; لذا جمله «ان زيارة شخص تستلزم وجوب اكرامه » در مدلول تصورى افاده مفهوم نمى كند. ثانياً، در مفهوم لازم است ارتباط بصورت توقف «طبيعى وجوب » بر شرط افاده شود نه ارتباط شخص حكم با وجوب خاص و گرنه با انتفاى شرط همان وجوب خاص منتفى مى شود نه طبيعت وجوب در حاليكه انتفاى وجوب خاص با "اصل احترازيت قيود" تحقق مى يابد و نيازى به مفهوم نيست. ثالثاً، در معناى فوق از مفهوم، عليتِ شرط براى جزا، اخذ نشده و به جاى آن فقط ارتباط تعليقىِ جزا با شرط ولو بصورت تصادفى لازم شمرده شده است.
لطفا منتظر باشید ...
