1. شرط جعل: وجود جعل بسته به وجود تقديرى و لحاظى شروط اتصاف است. 2. شرط مجعول: وجود فعلى مجعول بسته به وجود خارجى شروط اتصاف است مانند بستگى معلول به علت خود. توضيح: وجوب مشروط به معناى آن است كه وجوب جعل تحقق يافته ولى فعليت مجعول تحقق نيافته (و با توضيح بالاامكان آن روشن شد). (همان، ج 2، ص 242 و ج 3، ص 330)
164 - اقسام مقدمات واجب:
1. مقدمات وجوب كه فعليت وجوب شرعا مقيد به آنهاست و در مقام جعل، حكم به نحو قضيه حقيقيه مقدرة الوجود فرض شده; زيرا بدون تقيد جعل، فعليت حكم وابسته نمى شود و چون وجوب بعد از تحقق اين مقدمات مى آيد مسؤليتى در ايجاد آنها متوجه مكلف نيست. (مثل استطاعت در حج) 2. مقدماتى كه به حكم شارع امتثال امر شرعى متوقف بر آنهاست; مثل وضوء براى نماز (مقدمات شرعى وجودى) 3. مقدماتى كه بودن دخالت شرع امتثال امر شرعى متوقف برآنهاست; مثل قطع مسافت در سفر حج (مقدمات عقلى وجودى). (همان، ج 3، ص 334) توضيح (1): معنى قيد واجب بودن آن است كه مولى مثلاً در امر به نماز به حصه خاصى كه نماز با طهارت است امر مى كند اين حصه مامور به مركب است از نماز و تقيد به طهارت و نسبت قيد به تقيد، نسبت علت به معلول است ولى قيد (طهارت) نسبت به نماز عليتى ندارد. توضيح (2): مقدمه مفوته مقدمه اى است كه بدون انجام آن قبل از رسيدن زمان وجوب عمل واجب فوت مى شود و قابل انجام نيست.
شرط متاخر
165 - اقسام رابطه قيد و زمان
1. قيد سابق بر زمان واجب; مثل وضوء نسبت به نماز. 2. قيد سابق بر زمان حكم مقيد به; مثل هلال رمضان كه قيد وجوب امساك عند طلوع الفجر است. 3. قيد مقارن با واجب; مثل استقبال نسبت به نماز. 4. قيد مقارن با حكم مثل اذان نسبت به نماز. 5. قيد متاخر از حكم مثل اجازه نسبت به عقد فضولى على الكشف. 6. قيد متاخر از واجب مثل غسل مستحاضه در شب كه دخيل در صحت روزه قبل است.
لطفا منتظر باشید ...
