تفاوت حقيقى ميان امارات و اصول به اين شرح است: - علم اصول نسخه متنی

تفاوت حقيقى ميان امارات و اصول به اين شرح است:

الف: امارات

چون در مواردى ملاك مهمّ در نظر شارع، وصول و دستيابى به واقع و مصادفت با واقع است شارع براى اين موارد اماره را معتبر شمرده است زيرا احتمال تحصيل واقع به وسيله آن بيشتر است. پس تقديم اماره بر اصول به خاطر احتمال مصادفت بيشتر آن با واقع است. البته بديهى است در اين حال لسان جعل و اعتبار بايد لسان جعل طريقيت براى اماره باشد.

ب: اصول غير محرزه

چون در مواردى، حفظ «محتمل » براى شارع اهميت بيشترى از وصول به واقع دارد، در اين موارد شارع براى حفظ آن محتمل، حكم ظاهرى را جعل كرده است يعنى شارع يك محتمل را بر محتملات ديگر مقدم شمرده، مثل اصالة الاباحة و اصالة الاحتياط كه در مثال اول حكم ترخيصى (محتمل) را و در مثال دوّم حكم الزامى (محتمل) را بدون توجه به اينكه واقع چيست بر حكم مخالف آن ترجيح داده است.

ج: اصول محرزه يا اصول عملى تنزيلى

در مواردى هم، حفظ احتمال و محتمل هردو مورد توجه شارع است، مثل قاعده فراغ; يعنى شارع در صورت شك، يك محتمل را كه فراغ از عمل است هميشه بر محتمل ديگر ترجيح داده، به اين لحاظ و جهت كه اين محتمل (فراغ از عمل) احتمال اصابه بيشترى به واقع دارد.

13 - حكم ظاهرى طريقى است نه حقيقى

يعنى موضوعى مستقل براى حكم عقل بوجوب اطاعت - در مقابل حكم واقعى - نيست; يعنى حكمى جداگانه ندارد و تنها منجّز و معذّر نسبت به واقع است به اين دليل كه خود «مبدء» جدا و مستقل ندارد و مبدء جعل و اعتبار و ثبوتش همان حفظ واقع است و به همين دليل هم عقاب جداگانه ندارد.

14 - اصول منقح موضوع:

يعنى اصولى كه لسان دليل اعتبارشان لسان حكومت و توسعه در موضوع ادلّه است، مثلاً «كل شى ء طاهر حتى تعلم انه قذر» اين اصل دليل شرطيت ثوب طاهر در نماز را توسعه مى دهد و طهارت ثابت شده بااصالة الطهارة را هم داخل آن موضوع مى كند. در نتيجه اين اصل نماز باشرط واقعى انجام شده و واقعاً صحيح است، ولى امارات چنين قدرتى ندارند.