اگر مغيّى طبيعى حكم باشد غايت مفهوم دارد و الاّ خير; يعنى جمله صم الى الليل اگر به جمله «وجوب الصوم مغيّى بالغروب » تحليل شود، عرفاً بر اينكه طبيعى وجوب صوم مغيى به غروب است دلالت دارد و اگر به جمله «جعل الشارع وجوبا للصوم مغيى بالغروب » تحليل شود از آن انتفاى شخص استفاده مى شود و با اينكه وجوب ديگرى غير مغياى به غروب جعل شود منافات ندارد. و بدون شك اين تحليل دوّم مفاد عرفى جمله صم الى الليل است، پس غايت مفهوم ندارد.
97 - مفهوم استثناء:
استثناء هم مثل غايت است و از جمله «اكرم الفقراء الاّ الفساق »،«وجوب اكرام الفقراء يستثنى منه الفساق » عرف ء استفاده نمى شود بلكه جعل الشارع وجوبا لاكرام الفقراء مستثنى منه الفساق از آن فهميده مى شود كه انتفاى شخصى حكم است نه طبيعى حكم.
98 - مفهوم حصر:
مفاد حصر - بدون شك - انحصار طبيعى حكم است در موضوع خاص. مثل: انّما; قرار گرفتن عام معرّف در جاى موضوع و خاص در جاى محمول; مثل: «ابنك هو محمد» از ادوات حصرند.
لطفا منتظر باشید ...
