سفارش به رفتار عادلانه با دشمن و در هنگام خشم
قرآن .
((اى كـسـانـى كـه ايـمان آورده ايد براى خدا قيام كنيد وبه عدل گواهى دهيد و دشمنى با يك گروه وادارتان نكند كه عدالت نورزيد.
خدا بترسيد.
ـ امـام عـلـى (ع ) در سـفـارش به فرزند بزرگوارش حسين (ع ), مى فرمايد: تو را سفارش مى كنم به تقوا داشتن از خدا در روزگار توانگرى وتهيدستى و به رعايت عدالت با دوست و دشمن .
ـ امـام عـلـى (ع ), در سـفـارش بـه فـرزنـد بـزرگـوارش حـسـن (ع ), مـى فرمايد: فرزندم ! تو را سفارش مى كنم به گزاردن نماز در وقتش و رعايت عدالت در هنگام خشنودى و خشم .
عادلترين مردم
ـ پـيامبر خدا(ص ): عادلترين مردم , كسى است كه بر مردم همان پسندد كه بر خود مى پسندد وبر آنان نپسندد آن چه را بر خود نمى پسندد.
ـ امام على (ع ): عادلترين مردم , كسى است كه در عين داشتن قدرت , انصاف داشته باشد.
ـ عادلترين مردم , كسى است كه با آن كه بر او ستم كرده به انصاف رفتار كند.
رفتار كرده , ستم كند.
ـ عادلترين خلق , كسى است كه بيش از همه به حق داورى كند.
ـ شخصى به رسول خدا(ص ) عرض كرد: دوست دارم عادلترين مردم باشم .
آن چه براى خودت دوست دارى , براى مردم نيز دوست بدار تا عادلترين مردم باشى .
ـ امـام على (ع ): عادلانه ترين روش اين است كه با مردم آن گونه رفتار كنى كه دوست دارى باتو رفتار كنند.
ـ منتهاى عدالت , اين است كه آدمى با خودش به عدالت رفتار كند.
ـ هيچ عدالتى , برتر از رد مظالم نيست .
ـ روايت شده است كه موسى (ع ) از خداى تعالى پرسيد: كدام بنده تو غنى تر است ؟ فرمود: كسى كه به آن چه او را داده ام قانع تر است .
كسى كه انصاف داشته باشد.
ياوران عدالت
ـ امـام عـلـى (ع ): براى عدالت از حسن نيت داشتن درباره ملت و كم كردن طمع و پارسايى زياد, كمك بگير.
ـ هـرگـاه رعيت حق زمامدار را بگزارد و زمامدار حق رعيت را, حق در ميان آنان عزيز ونيرومند شود و راههاى دين هموار و نشانه هاى عدالت برپا و كارها در مجراى طبيعى خودپيش رود و بدين سان زمانه اصلاح شود و به ماندگارى دولت اميد رود و طمع دشمنان , به ياس مبدل گردد.
اين صورت اتحاد و يكپارچگى به اختلاف گرايد و نشانه هاى ستم و انحراف آشكار شود.
كيفر زمامداران بيدادگر
ـ پـيـامـبـر خـدا(ص ): نـخستين كسى كه به دوزخ مى رود, زمامدارى است كه عدالت نورزيده و ثروتمندى كه حقوق ماليش را نپرداخته است و تهيدست پرفخر.
ـ شفاعت من شامل حال قدرتمندبيدادگر ستمگر, نمى شود.
ـ پـيـامـبـر خدا(ص ) در آخرين خطبه اش در مدينه در پاسخ به پرسش على (ع ) از جايگاه زمامدار بـيـدادگـر, فرمود: او چهارمين نفر ازچهار نفرى است كه روز قيامت سخت ترين عذاب را دارند: ابليس , فرعون , آدم كش وچهارمينشان زمامدار بيدادگر.
ـ كـسـى كه بر ده نفر فرمانروا شود ودر ميانشان به عدالت رفتار نكند, روز قيامت در حالى آورده مى شود كه دستها و پاها و سرش در سوراخ تبرى جاى داده شده است .
دشمنى
نهى از دشمنى با يكديگر
قرآن .
((پـس , شـيـطـان آن دو [آدم و حـوا] را به خطا وا داشت و از بهشتى كه درآن بودند بيرون راند و گـفـتـيـم : پايين رويد برخى دشمن برخى ديگر و قرارگاه و جاى برخوردارى شما تاروز قيامت زمين باشد)).
ـ پـيـامـبـر خـدا(ص ): جبرئيل (ع ) درباره هيچ چيز به اندازه دورى كردن از دشمنى با مردم , به من سفارش نكرد.
ـ هـيـچـگـاه جبرئيل (ع ) نزد من نيامد, مگر اين كه مرا پند داد و آخرين سخنش به من اين بود:از دشمنى كردن با مردم بپرهيز, زيرا اين كار عيب نهفته را آشكار مى سازد و عزت و احترام رااز بين مى برد.
ـ امام على (ع ): دشمنى كردن با مردان , از خصلتهاى مردم نادان است .
ـ دشمنى كردن با مردم , در راس نادانى است .
ـ چيره جويى بر همتايان و دشمنى كردن با مردان , بد انتخابى است .
ـ چيره جويى بر همتايان و آشكار ساختن دشمنى با دشمنان و عداوت و مخالفت كردن باكسى كه مى تواند گزند برساند, انتخاب بدى است .
ـ امام جواد(ع ): با هيچ كس دشمنى مكن تا آن گاه كه بدانى رابطه او با خداى تعالى چگونه است , اگـر نيكوكار باشد خداوند او را تسليم تو نمى كند و اگر بدكار باشد همين شناخت تو از اوتو را از وى كفايت مى كند.
ـ امـام سـجـاد(ع ): هـرگز با كسى دشمنى مكن , هرچند گمان برى كه به تو زيانى نمى رساند و بـه دوسـتـى بـا هـيـچ كـس بـى رغـبتى مكن هرچند تصور كنى كه سودى به تو نمى رساند, زيرا نمى دانى كه چه وقت به دوستت محتاج مى شوى و نمى دانى كى از دشمنت ترسان مى گردى .
ـ امـام عـلـى (ع ) در گـفـتـارى بـه فـرزنـدانـش مـى فـرمايد: فرزندان من ! از دشمنى كردن با مردم بپرهيزيد, زيرا آنان از دو نوع خارج نيستند: يا دانايند كه با مكر و نقشه به شما ضربه مى زنند ويا نادانند كه در آسيب زدن به شما مى شتابند.
ـ امـام صـادق (ع ): از دشمنى كردن بامردان بپرهيز, زيرا اين كار ننگ و زيان در پى دارد و عيب و بدى را آشكار مى سازد.
ـ پـيامبر خدا(ص ): من بعد از نهى شدن از بت پرستى , از چيزى به اندازه كشمكش كردن با مردان نهى نشدم .
ـ از مخاصمه كردن با مردم بپرهيزيد, كه اين كار عيبها را برملا مى سازد و خوبيها را دفن مى كند.
ـ هركه با مردان ستيزه كند, انسانيتش ساقط شود و حرمتش از بين برود.
ـ امام باقر(ع ): از ستيزه گرى دورى كنيد, زيرا اين كار دل را تباه مى كند و نفاق به بار مى آورد.
تخم دشمنى
ـ امام على (ع ): علت دشمنى كردن , كم پروايى است .
ـ هر چيزى را بذرى است و بذر دشمنى , شوخى كردن است .
ـ امام صادق (ع ): خرده گيرى , مايه دشمنى است .
ـ هركه دشمنى بكارد همان درود كه كاشته است .
ـ امام على (ع ): هركه تخم دشمنى بكارد, زيان بدرود.
كسانى كه شايسته است آنها رادشمن ناميد
قرآن .
((اى كسانى كه ايمان آورده ايد! برخى از زنان و فرزندان شما دشمنتان هستند.
اگر گذشت كنيد و چشم بپوشيد و گناهشان را ببخشيد, همانا خدا آمرزنده و مهربان است )).
ـ امام على (ع ): هركه عيب تو را از تو پنهان سازد و پشت سرت عيبجويى كند, او دشمن است , از او حذر كن .
ـ عدو را به اين سبب عدو گفته اند كه به تو تعدى مى كند.
رفعشان برآيى ) عدويى است كه به تو تعدى مى كند.
ـ شكم آدم , دشمن اوست .
ـ امام جواد(ع ): كسى كه , به خاطر پيروى از دلخواه تو, راه درست را بر تو پنهان دارد,بيگمان با تو دشمنى كرده است .
ـ امام على (ع ): كسى كه از تو باك نداشته باشد (و به تو اهميت ندهد) او دشمن توست .
ـ دوسـتـان تـو سـه گروهند و دشمنانت نيز سه گروه , دوستانت عبارتند از: دوست تو و دوست دوست تو و دشمن دشمن تو.
عبارتند از: دشمن تو و دشمن دوست تو و دوست دشمن تو.