فصل 29 أتم حركات عرضي حركت وضعي مستديره است
فصل 29 اتم حركات عرضي
اين فصل ، فصل مهمي نيست ، بلكه مي توان گفت فصل لازمي هم نيست . تحت اين عنوان است كه در ميان حركات عرضيه ، يعني چهار مقوله اي كه حركت در آنها هست ( أين ، كيف ، كم ، وضع )يك حركت است كه از همه حركات ، اقدم است ، يعني بر همه حركات تقدم زماني دارد و ادوم از همه حركات است ، و نيز اتم حركات است ، يعني هيچ گونه نقصي در آن نيست ( 1 ) . و حتي ازهمه حركات اشرف است ، و آن حركت عبارت است از حركت وضعي دوري . پس در ميان حركات عرضيه ، حركتي داريم كه آن ادوم و اتم و اشرف حركات است.حالا چرا اين را مطرح كردند ؟ براي اين است كه بعد از اين فصل ، فصلهاي مربوط به زمان شروع مي شود كه بحث فوق العاده مهمي است . در مقدمه بحث زمان اين بحث را مي كنند . البته اين بحث براي قدما كه قائل به حركت در جوهر نبودند، لازم و ضروري بوده ، ولي براي مرحوم آخوند چنين ضرورت و لزومي را ندارد . در فصلهاي آينده ما روي اين قضيه بحث خواهيم كرد و بعضي از محشين هم در آنجا نظريه اي در همين زمينه دارند .1 - ناتمامي به معني اين است كه امكان يك حركت در شي ء باشد ولي شي ء آن حركت را انجام ندهد .