رفـاه حـال بـشـر او را ايـن گـونـه رام نـمـوده و چـون درباره حيوانات ديگر تا اين حد قدرت
نـمـائى واضـحـى كـه هـمـه كس بزودى متوجّه گردد ننموده نام او را در قرآن به عنوان نشانه
عـظـمـت خـود يـادآور شـده است تا همه افراد از عالى و دانى به عظمت و قدرت خالق خود اقرار
كنند و به اين وسيله او را كاملا بشناسند.مـحـسن گفت :از پاسخ جنابعالى كه مرا از اين گونه اشتباهات رهائى بخشيديد ممنونم و اميد
است بتوانم بيشتر، از اين كانون استفاده نمايم .دانشجوى پنجم به نام "محمّد" گفت :اسـتـاد مـحترم سؤ ال بنده اگر چه ممكن است از نظر رفقا زياد ارزنده نباشد ولى چون عقده اى
اسـت كـه مـرانـاراحـت كـرده بـه عـرض مـى رسـانـم و آن سـؤ
ال اين است :آيا ميكروبهاى مضر و درندگان و بعضى حشرات موذى كه وجودشان براى اجتماع و نوع بشر
ضرر دارد چرا خلق شده اند؟
مـن گـفتم :اتّفاقا به خلاف آنچه جنابعالى روى حس بدبينى و سوءظن به خود گمان كرده
ايد، اين سؤ ال بسيار ارزنده است و كرارا جوانان دانشجو و روشنفكر از ما تقاضاى پاسخ آن
را نموده اند و ما هم به منظور انجام وظيفه اى كه به عهده داريم در همين كانون جوابهاى متناسب
با فهم آنان به آنها داده ايم كه خلاصه اش اين است .مـا مـردم مـسـلمـان بـه حـكم آيات و روايات فراوانى كه در دست داريم معتقديم كه همه موجودات
عالم روى مصالح و حكمى خلق شده اند و تمامى آنها به نفع بشر و براى او آفريده شده اند
و هـنـوز انسان نتوانسته است كاملا به فوائد آنها پى ببرد، چه بسا در قرنهاى بعد متفكّرين
بتوانند بوسيله پيشرفت علم و فرهنگ به رموز و اسرار پشت پرده امروز آشنا شوند، چنانكه
صـدهـا مـطـالب مـجـهول يك قرن قبل ، امروز براى بشر كشف شده كه مردم آن زمان آنها را درك
نكرده بودند.مـثـلا هـمـين ميكروبهاى مضر كه از نام آنها جنابعالى گمان كرده ايد كه جز ضرر براى بشر
چـيـز ديـگـرى نـدارنـد، در يـك قرن و نيم قبل نامى از آنها در ميان دانشمندان و فلاسفه بشرى
نبود. ((170))ولى پس از پيدايش پاستور و ميكروسكوپهاى قوى توانستند به اين جانداران
ذره بـيـنـى پـى ببرند و آنها را با چشم مسلح ببينند و پس از آزمايشهاى زياد متوجّه شوند كه
بـعـضـى از ميكروبها براى بشر و سائر حيوانات بسيار نافع اند و ابدا وجودشان ضررى