حـضـرت مـحـمـّد بـن عـلى (ع )، پـنـجـمـيـن امـام مـعـصـوم ، در روز جـمـعـه اوّل مـاه رجـب سـال پـنـجـاه و هفتم هجرى در شهر مدينه چشم به جهان گشود.(144) نامش محمّد، كـنـيـه اش (ابـوجـعفر) و مشهورترين لقبش (باقر) است . امام باقر(ع ) از دو سو ـ پدر و مادر ـ عـلوى بـود؛ زيـرا پـدرش ، زين العابدين (ع )، فرزند امام حسين (ع )، و مادرش ، (ام عبداللّه )، دخـتـر امـام مـجـتبى (ع ) بود. او در آغوش پر مهر پدرى همچون امام سجاد(ع ) پرورش يافت و از مـادرى شـايـسـتـه و بـا فـضـيـلت شـيـر خـورد؛ مـادرى كـه بـه نـقـل از امـام صـادق (ع ) (در خـانـه حـضـرت مـجـتـبـى هـيـچ زنـى بـه پـايـه فـضـيـلت او نـمـى رسيد.(145)) امـام بـاقـر(ع ) از هـمـان جـوانى ، به علم و دانش و فضيلت و تقوا مشهور بود و پيوسته مرجع حل مسائل و مشكلات علمى مسلمانان به شمار مى رفت .آن امـام هـمـام (ع )، در دوران امـامـت خـود، كـه هـيـجـده سـال بـه طـول انـجـامـيـد، بـا زمـامـداران امـوى ، چـون وليـد بـن عبدالملك ، سليمان بن عبدالملك ، عمر بن عبدالعزيز، يزيد بن عبدالملك و هشام بن عبدالملك معاصر بود. همه اين زمامداران در ستمگرى و خـودكـامـگـى ، دسـت كـمـى از نـيـاكـان خـود نـداشـتـنـد و پـيـوسـتـه بـر امـام باقر(ع ) سخت مى گرفتند.(146)
احياى فرهنگ اسلامى
هـمـه پـيـشـوايـان مـعـصـوم ، در عـصـر خـود عـهده دار ارشاد و رهبرى جامعه اسلامى وپاسدارى و نـگـهـبـانـى از آيـيـن اسلام بوده اند، ولى شيوه آنها براى تحقق اين هدف مختلف بوده است و هر امامى ، متناسب با شرايط زمان خود راهى را برمى گزيده است .امام باقر(ع ) ـ به رغم اختناق حاكم و شرايط عصر خود ـ موفق شد از طريق تعليم و تربيت ، گـونـه اى جـنـبـش عـلمـى ، فـرهنگى و فكرى دامنه دار در جامعه آن روز بنيان نهد. آن حضرت ، تـلاشـى گـسـتـرده را بـراى اشـاعه دعوت هدفدار و بنيادى تشيع آغاز كرد. وسعت اين دعوت و فـعـاليـت فرهنگى به گونه اى بود كه افزون بر مناطق شيعه نشينى مانند مدينه و كوفه ، مـنـاطـق جـديـد كـشـور بـزرگ اسـلامى را نيز در قلمرو نفوذ خود داشت . در موسم حج ، از عراق و خـراسـان و ديـگـر شـهـرهـا هـزاران مـسـلمـان ، مـشـكـلات علمى و دينى خود را با ايشان درميان مى گذاشتند و از آن سرچشمه معارف و علوم بهره ها مى بردند.امـام بـاقـر(ع ) در زمـان و شـرايـطـى كه نشر حديث پيامبر(ص ) از سوى خلفاى جور بنى اميّه مـمـنـوع شـده بـود و بـه سـنـّت و راه و روش پـيـامـبـر(ص ) عمل نمى شد و اسلام در خطر نابودى قرار داشت دست به انقلابى فرهنگى زد و مسلمانان را با مـعـارف بـلنـد اسلامى ، تفسير قرآن و احكام اسلامى آشنا ساخت و شخصيت هايى را پرورش داد كه هر كدام ، راويان بلندپايه حديث و فقيهانى بلند منزلت بودند. از پرورش يافتگان مكتب امـام بـاقـر(ع )، (اَبـانِ بـن تـَغـْلِبْ)، (زرارة بـن اَعْيُنْ)، (كُمَيْت اسَدى ) و (محمد بن مسلم ) است .(147)
انديشه تشكيل حكومت اسلامى
با اين كه امام باقر(ع ) به دليل مناسب نبودن شرايط لازم ، بيشتر بر فعاليت ها و مبارزه هاى فـرهـنـگـى و فـكـرى تـكـيـه مـى كـرد، از انـديـشـه تـشـكـيـل حـكـومـت اسـلامـى غافل نبود.(148) شهادت امام باقر(ع ) حـضرت امام باقر(ع )، در هفتم ذى الحجه سال 114 هجرى در سن پنجاه و هفت سالگى به دست (هـشام بن عبدالملك )، مسموم و شهيد شد. امام صادق (ع ) پيكر پاكش را در قبرستان بقيع ، كنار آرامگاه امام مجتبى (ع ) و امام سجاد(ع ) به خاك سپرد.(149)
خلاصه درس
امـام سـجـاد(ع )، در اخلاق نيك و دستگيرى از مستمندان و بردبارى و بخشايش ، در بالاترين حدّ مـمـكـن جـاى داشـت . آن حـضـرت در حـادثه جانگداز كربلا همراه پدر بود، ولى لطف خدا او را از گـزنـد دشـمـن حـفـظ كـرد. پـس از شـهـادت پـدر، در ايام اسارت ، پيام عاشورا را به مسلمانان رسـانـيد و با ايراد سخنرانى و خطابه هاى پرشور، فاجعه كربلا را براى مردم باز گفت و حـقانيت خاندان رسالت و ستم ها و بى
لطفا منتظر باشید ...
