امـام مـوسى بن جعفر(ع )، هفتمين امام معصوم ، در سال 128 هجرى ديده به جهان گشود. امام كاظم (ع )، نـه تـنـهـا از نظر علمى تمام دانشمندان عصر خود را تحت الشعاع قرار داد، بلكه از نظر فـضـايـل اخـلاقـى و صـفات برجسته انسانى نيز زبانزد عام و خاص بود. ابن حجر عسقلانى ـ دانشمند و محدث اهل سنّت ـ مى نويسد:مـوسـى كـاظـم ، وارث عـلوم پدر و داراى فضل و كمال او بود. او در پرتو گذشت و بردبارى بـسـيـارى كـه [در رفـتار با نادانان ] از خود نشان داد، كاظم لقب يافت و در آن زمان هيچ كس در معارف الهى و دانش و بخشش به پايه اش نرسيد.(158)
دوران امامت
امام موسى بن جعفر(ع ) در سال 148 هجرى پس از شهادت پدر بزرگوارش ، امام صادق (ع )، درحـالى كه بيست سال از عمر شريفش مى گذشت ، امامت را برعهده گرفت . او در دوران امامتش ، كـه سـى و پـنـج سال به طول انجاميد، با خلفايى چون منصور دوانيقى ، مهدى ، هادى و هارون الرشيد معاصر بود.خـط و مـشـى و شكل مبارزه امام (ع )، ادامه راه و روشى بود كه پيشتر امام صادق (ع ) برگزيده بود. اينك محورهاى اصلى مبارزه امام كاظم (ع ) را براساس اوضاع و شرايط حاكم بر جامعه آن روز، بررسى مى كنيم :الف ـ پـى گـيـرى نـهـضت علمى امام صادق (ع ):امام كاظم (ع )، پس از رحلت پدر گرانقدرش ، رهـبـرى و ارشـاد عـلمـى و فـكرى دانشگاه بزرگى را كه در مدينه تاءسيس كرده بود، برعهده گـرفـت و بـسـيـارى از دانـشـمـندان ، محدثان ، مفسران ، فقيهان و ديگر دانشمندان را در مكتب خود پرورش داد.شـرايـط سـيـاسـى و حـكـومـت خـفـقان منصور ايجاب مى كرد كه امام (ع ) در نخستين مرحله ، وظايف سـنـگـيـن رهـبـرى را از طـريـق نـشـر مـعـارف و مـقـابـله بـا عـقايد گمراه كننده تعقيب كند.ماجراى ذيل بيان كننده گوشه اى از خفقان روزگار آن امام است :مـنـصـور دوانـيـقـى پـس از اين كه امام صادق (ع ) را مسموم كرد، زمينه را براى از ميان برداشتن ديگر مخالفان احتمالى مناسب ديد. از اين رو، به فرماندار مدينه ، (محمّد بن سليمان ) نوشت : (اگـر جـعـفـر بـن مـحـمّد [امام صادق (ع )] شخصى را جانشين خود كرده ، او را احضار كن و گردن بزن !) فـرمـانـدار در پـاسخ نوشت كه جعفر بن محمّد، در وصيت نامه خود، پنج نفر را وصى و جانشين خـود قـرار داده اسـت و آنـان عـبـارتـنـد از: مـنـصـور دوانيقى ، محمد بن سليمان فرماندار مدينه ، عبدالله بن جعفر فرزند بزرگ امام صادق (ع ) ، موسى بن جعفر(ع )، حميده ، همسر آن حضرت . در پايان نامه از خليفه كسب تكليف كرده بود كه كدام يك از آنان را گردن بزند.مـنـصـور، كـه هـرگـز تصور نمى كرد با چنين وضعى روبه رو شود، به شدت خشمگين شد و گفت : (اينان را نمى شود كشت !(159)) امـام صـادق (ع ) بـا تـنـظـيـم چـنـيـن وصـيـّت نـامـه اى تـوانـسـت از قـتـل امام كاظم (ع ) جلوگيرى كند. در غير اين صورت ، خطر كشته شدن امام موسى بن جعفر(ع ) قطعى بود.ب ـ پـاسـدارى از سنگر امامت :رئوس برنامه مبارزاتى امام موسى بن جعفر(ع ) در پاسدارى از سنگر امامت از اين قرار بود:1 ـ رسـيـدگـى و نـظـارت مستقيم بر هواداران خود و هماهنگ ساختن آنان در موضع گيرى منفى در برابر حكومت عباسى .2 ـ امـام كـاظـم (ع ) يـاران خـود را از پـذيـرفتن هرگونه مقام و منصب دولتى ، كه باعث تقويت حكومت ستم مى شد، برحذر مى داشت . به زياد بن سَلَمَه فرمود:اى زيـاد! اگـر از پـرتـگاهى بلند فرو افتم و پاره پاره گردم ، برايم بهتر از آن است كه دردستگاه جور، منصبى بپذيرم ، يا بر بساط يكى از آنان قدم بگذارم .(160)
لطفا منتظر باشید ...
