مـوضـع گـيـرى هـا و مـخـالفت هاى امام كاظم (ع ) در برابر دستگاه جبّارِ (هارون )، وى رابر آن داشت تا آن حضرت را دستگير و روانه زندان سازد. امام موسى بن جعفر(ع ) را نخست به زندان بـصـره بـردنـد و پـس از يـك سـال بـه فـرمـان هـارون بـه بـغـداد مـنـتـقـل كـردنـد و سـال ها ـ بدون اين كه به كسى اجازه ملاقات داده شود ـ در زندان هاى مخوف ، زنـدانـى بـود. سـرانـجـام ، در روز بـيـسـت و پـنـجـم رجـب سـال 183 هـجـرى در زنـدان (سندى بن شاهك ) به فرمان هارون مسموم و پس از سه روز شهيد شد و در مقبره متعلق به قريش ، در بغداد به خاك سپرده شد.(161)
خلاصه درس
عظمت علمى و شخصيت فرهنگى امام صادق (ع ) زبانزد عام و خاص بود. آن حضرت با تاءسيس دانـشـگـاه اسـلامـى شـيـعـى ، توانست چهار هزار عالم برجسته تربيت كند كه هر كدام شخصيتى بـزرگ و دانـشـمندى بى نظير بودند. امام (ع ) در دوران امامت خود، با زمامدارانى از بنى اميه و بـنـى عـبـاس مـعاصر بود و چون خفقان حاكم بر جامعه توسط خلفاى ستمگر بنى اميه و بنى عباس ، مجال شكل يافتن حكومت اسلامى را نمى داد، آن حضرت به انقلاب فكرى و فرهنگى دست زد و با انحراف هاى فكرى و دينى آن عصر به مبارزه برخاست .امام كاظم (ع )، از نظر علمى تمام دانشمندان و رجال علمى عصر خود را تحت الشعاع قرار داد و از نظر اخلاقى نيز در پرتو گذشت و بردبارى بسيار خود، كاظم لقب يافت . آن حضرت ، خط و مشى و شكل مبارزه امام صادق (ع ) را ادامه داد. شرايط سياسى و حكومت خفقان بنى عباس ، ايجاب مـى كـرد كـه وظـايـف سـنـگـيـن رهـبـرى را از طـريـق نـشر معارف و مبارزه با عقايد گمراه كننده ، دنـبـال كند. همچنين ، آن حضرت ، پيروان خود را از پذيرفتن هرگونه منصب دولتى برحذر مى داشـت و بـه ايـن وسـيـله قصد داشت دستگاه خلافت عباسى را نامشروع جلوه دهد و آن را به انزوا بكشاند.
پرسش
1 ـ امـام صـادق (ع ) در چـه تـاريـخى متولد شد؟ اظهار نظر دو نفر از شخصيت ها را درباره مقام علمى آن حضرت ، بيان كنيد.2 ـ انقلاب فكرى و فرهنگى و خدمات ارزنده امام صادق (ع ) را اختصار توضيح دهيد.3 ـ عوامل سقوط حكومت اموى را ذكر كنيد.4 ـ امـام كـاظـم (ع ) در چـه شـرايـطـى نهضت علمى پدر را ادامه داد؟ يك نمونه از سختگيرى هاى حكومت خفقان آن روز را ذكر كنيد.5 ـ محورهاى مبارزه امام كاظم (ع ) در پاسدارى از سنگر امامت را نام ببريد.6 ـ امام كاظم (ع ) با چه هدفى طرفداران خود را از پذيرش مناصب حكومتى برحذر مى داشت ؟
درس سيزدهم زندگانى امام رضا و امام جواد(ع )
ولادت
هـشـتـمـيـن امـام مـعـصـوم ، حـضـرت عـلى بـن مـوسـى الرضـا(ع )، روز يـازدهـم ذى القـعـده ،سال 148 هجرى ، قدم به عرصه دنيا گذاشت . نام مباركش (على ) مشهورترين لقبش (رضا) و كنيه اش (ابوالحسن ) است . پدر بزرگوارش ، امام موسى كاظم (ع ) و مادر گرامى اش ، (نجمه ) نام دارد.(162)
شخصيت امام (ع )
عظمت و شخصيت اخلاقى و علمى ممتاز امام رضا(ع ) چيزى است كه تمام مورخان و محدثان درباره آن اتفاق نظر دارند. حتى ماءمون ـ دشمن سرسخت آن حضرت ـ بارها به آن اعتراف مى كرد؛ چنان كه در جلسه اى كه بيش از سى و سه هزار تن از عباسيان را گرد آورده بود، مى گويد:... مـن در مـيـان فـرزنـدان عـبـاس و فرزندان على (ع ) بسيار جُستم ، ولى هيچ يك از آنان را با