پـس از درگـذشـت مـاءمـون ، در سـال 218 هجرى ، برادرش معتصم به جاى او نشست . او نيز در بـرابر امام جواد(ع ) همان سياست خصمانه ماءمون را پيش گرفت . چون از فعاليت هاى امام (ع ) در مـديـنـه بيمناك شد، در سال 220 هجرى ، امام (ع ) را به زور از مدينه به بغداد آورد تا از نزديك مراقبش باشد.مـعـتصم ، خليفه ستمگر عباسى ، سرانجام منظور پليد خود را عملى ساخت و امام جواد را كه هنوز بـيـش از بـيـسـت و پـنـج سـال از عـمـر شـريـفـش نـگـذشـتـه بـود، در آخـر ذى القـعـده هـمـان سال ، كه او را به بغداد فراخوانده بود، مسموم و شهيد كرد.(174) پيكر پاك آن حضرت را در كـنـار جـد گـرامـى اش ، امـام مـوسى بن جعفر(ع ) به خاك سپردند و هم اكنون مزار اين دو امام بزرگوار به (كاظمين ) معروف است .
خلاصه درس
هـشـتـمـيـن امـام شـيـعـيـان ، امـام رضـا(ع )، روز يـازده ذى القـعـده سـال 148 هجرى چشم به جهان گشود. نام مباركش ، (على ) و مشهورترين لقبش ، (رضا) است . آن حـضـرت داراى چـنـان عظمت و شخصيتى علمى بود كه حتى ماءمون ، بارها به آن اعتراف كرد. امام (ع ) در سن سى و پنج سالگى عهده دار امامت شد و بى پروا به ارشاد و هدايت امت پرداخت . مـاءمـون ، خـليـفـه عـبـاسـى ، بـراى رهـايـى از مـشـكـلات و جـلب افـكار عمومى به سوى خود، ولايتعهدى را به آن حضرت تحميل كرد، ولى پس از آن كه از محبوبيت روزافزون امام رضا(ع ) بيمناك شد، آن حضرت را مسموم كرد و به شهادت رسانيد.نـهـمـين امام معصوم ، حضرت محمدتقى (ع )، در سال 195 هجرى ، چشم به جهان گشود. از آن جا كه آن حضرت مصداق كامل بخشندگى و كرامت بود، لقب (جواد) را به او دادند. آن حضرت در سن هشت يا نه سالگى عهده دار مقام امامت و رهبرى امت گشت . با اين كه امام جواد(ع ) به صورت هاى گوناگون زير نظر جاسوسان دستگاه خلافت بود، تا حد امكان در سنگر مبارزه هاى سياسى ، اجـتـمـاعـى ، فـرهـنگى و جلسات مناظره ، تلاش كرد و سرانجام به دست معتصم ، خليفه ستمگر عباسى ، به شهادت رسيد.
پرسش
1 ـ عظمت و شخصيت اخلاقى و علمى ممتاز امام رضا(ع ) را توضيح دهيد.2 ـ مـاءمـون ، خـليـفـه عـبـاسـى ، از پـيـشـنـهـاد ولايـتـعـهـدى بـه امـام رضـا(ع ) چـه هـدفـى را دنبال مى كرد؟