اندیشه سیاسی مسکویه نسخه متنی

در اين باره مىنويسد:

گويند مسكويه را معلم سوم بدان جهت گفته‏اند كه در بازسازى شاخه عملى فلسفه يونان، يعنى فلسفه اخلاق و استوار كردن پايه‏هاى آن نقشى بىهمتا داشته است، چنان‏كه هيچ مصنفى كه حتى تا امروز در فلسفه اخلاق كتابى نوشته، بر آن‏چه او آورده است چيزى نيفزوده. تهذيب الاخلاقش اوج سخن در فلسفه اخلاق اسلامى است... شگفتى در اين است كه برجسته‏ترين كتابى كه در زبان فارسى هم در فلسفه اخلاق در دست است باز از آنِ مسكويه است؛ مقصود اخلاق ناصرى است كه خواجه نصيرالدين طوسى آن را بر پايه تهذيب‏الاخلاق مسكويه به فارسى نوشته است.1

خواجه در مقدّمه اخلاق ناصرى در توصيف كتاب مسكويه مىگويد:

كتاب الطهاره (تهذيب الاخلاق و تطهير الاعراق) كه استاد فاضل و حكيم كامل ابوعلى احمد بن محمد بن يعقوب مسكويه خازن رازى ـ سقىاللّه‏ ثراه و رضى عنه و ارضاه ـ در تهذيب اخلاق ساخته است و سياقت آن بر ايراد بليغ‏ترين اشارتى در فصيح‏ترين عبارتى پرداخته، چنان‏كه اين سه ـ چهار بيت كه پيش از اين در قطعه گفته آمده است به وصف آن كتاب ناطق است:

جانم فداى كتابى كه همه برترىها را از آن خويش كرده و كامل كردن مردمان را تضمين نموده است. مؤلف آن حق ناب را كه پنهان بوده، هم با تأليفش آشكار كرده است و آن‏را نام طهارت نهاده و حق آن را بىهيچ دروغ ادا كرده است. هيچ كوششى را فرو نگذارده و در اندرز مردمان هيچ دريغ

1. ابوالقاسم امامى، مقّدمه «تجارب الامم»، ج 1، ص 27.