سياست و فلسفه - اندیشه سیاسی مسکویه نسخه متنی

2 ـ گزارش از آفات و رخنه‏هايى كه در آن‏ها راه يافته و زمينه بحران و انحطاط آن‏ها را فراهم كرده است؛

3 ـ گزارش از سياست اصلاح‏طلبانى كه آن رخنه‏ها را چاره كردند تا به وضعيت مطلوب برگردد؛

4 ـ بيان شرح حال و غفلت و سستى كسانى كه در كنار بحران‏ها ماندند و رهايش كردند تا كارشان به آشفتگى و زوال بينجامد؛

5 ـ گزارش از سياست‏هايى، هم‏چون تلاش در آبادانى و توسعه كشور؛

6 ـ گزارش از چگونگى ايجاد سياست وفاق ملى و يك‏سخن كردن مردمان؛

7 ـ گزارش از سامان دادن سپاهيان و تاكتيك‏ها و تدبيرهاى جنگى موفق و شكست خورده؛

8 ـ گزارش از رفتارهاى سياسى كه آغازى پسنديده و فرجامى ناستوده داشت و بالعكس؛

9 ـ گزارش از شيوه‏هاى نزديكى و يا دورى به شهرياران و كسانى كه در اين راه عمل كرده‏اند؛

10 ـ گزارش از سياست‏هايى كه آغاز و انجام آن يك‏سان بود؛

11 ـ گزارش شيوه‏هاى وزيران، سرداران و كسانى كه يا رام كردن مردمى، يا چاره كردن كارى و يا نگاهدارى استانى بديشان سپرده شده و نيك از پس آن برآمدند و راه كار بدانستند و يا با سوء تدبير به بىراهه رفتند.1

مطالعه موارد ياد شده، جايگاه تاريخ و پيوند آن را با سياست در منظومه فكرى معلم ثالث به خوبى نشان مىدهد.

سياست و فلسفه

معلم ثالث حكمت و فلسفه را به دو بخش نظرى و عملى تقسيم مىكند؛

1. همان، ج 1، ص 1 و 2.