كتاب حاضر در پنج فصل و يك مقدّمه و خاتمه تنظيم شده است. در فصل آغازين، از زندگى و زمانه معلم ثالث به اختصار سخن رفته است.فصل دوم به اجتماع و سياست اختصاص يافته و تلاش شده تا ماهيت اجتماع و منشأ حيات اجتماعى از زواياى مختلف بررسى شود تا معلوم گردد كه آيا انسانها مدنى بالطبعاند، يا ضرورتهاى زندگى، اجتماع را بر آنها تحميل ساخته است و يا آنكه به دليل عدم تطابق با طبيعت و وجود كاستىهاى فراوان و يا براى تحصيل سعادت و فضيلت آن را برگزيدهاند. با اين بيان، بحث انواع اجتماعات سياسى به تفصيل مطرح شده است.فصل سوم متكفل بيان مقام سياست نزد معلم ثالث است. با بررسى مفهوم سياست و جايگاه آن در منظومه فكرى او، نسبت آن با شريعت و اخلاق و تاريخ و فلسفه بررسى شده است.فصل چهارم به بيان اهميت و جايگاه دولت و حكومت در انديشه مسكويه پرداخته است. با بررسى مفهوم دولت از منظر رهيافتهاى فلسفى، سياسى و حقوقى، عناصر چهارگانه آن مشخص شده و در نهايت، بحث بر عنصر حكومت