اندیشه سیاسی مسکویه نسخه متنی

آن‏ها در يك رديف قرار مىگيرند، زيرا همان‏گونه كه در آغاز سخن بيان شد همه اجسام با آن عوامل، شرف و ارزش وجودى مىيابند و به همين دليل اجسام فلكى و علوى از اجسام خاكى و سفلى برترند و وجود در آن‏ها كامل‏تر است و بقاى آن‏ها به‏واسطه تشخصه‏هاى وجودىشان مىباشد، زيرا از طبيعت پنجم بسيطى ناشى شده‏اند كه هيچ‏گونه تكثر و تضادى در آن راه ندارد و دليل آن، اين است كه حركت افلاك به‏صورت واحد و دَوَرانى است و هم‏چنين طبيعت‏شان واحد است، به همين جهت بين آن‏ها برترىجويى و چيرگى بر يك‏ديگر وجود ندارد؛ بنابراين، زوال و استحاله‏اى نيز در كار نخواهد بود و چون استحاله نباشد هستىاى وجود ندارد و چون هستى نباشد فسادى در بين نيست؛ از اين‏رو، در اجرام علوى كه از اجسام طبيعىاند، وحدت و بساطت سبب حفظ وجود آن‏ها مىشود. اما اجرام سفلى كه در اين جهان وجود دارد، چون يگانگى در آن‏ها نيست و از چهار عنصر طبيعى متضاد و متعاند تشكيل شده‏اند هيچ چيز بهتر از مساوات عامل وحدت در آن‏ها نيست، زيرا تساوى سبب بسيار نيرومندى براى يگانگى است و اين يگانگى در جوهر، كميّت، كيفيت و ساير مقوله‏ها به‏صورت مجموعه‏اى به هم پيوسته وجود دارد و در نتيجه، هر چيزى كه در آن تساوى بيش‏تر باشد به يگانگى و وجود نزديك‏تر است و از شرف و والايى بهره بيش‏ترى دارد. تساوى در جوهر همانند جزئى از آب نسبت به جزء ديگر و يا جزئى از خاك نسبت به جزء ديگر آن است و در عرض‏هاى مركب مانند جزئى از طلا نسبت به جزء ديگر آن مىباشد. چون همه اين‏ها با هم در جواهر مساوىاند اگر در كميّت هم مساوى باشند، به‏طورى كه قسمتى با قسمت ديگر از جهت كميت و مساحت با هم برابر باشند «عدل طبيعي» به دست مىآيد.

اگر يك خط راست يا عمود موازى با خط افقى تصور شود كه در نقطه‏اى مشخص به دو قسمت مساوى تقسيم شده باشد، به‏گونه‏اى كه در