مقدمه - مناسک حج نسخه متنی

مقدمه

بدانكه بر هر مكلف كه جامع شرايط باشد، وجوبِ حج به دليل قرآن و احاديث وارده از نبى اكرم(صلى الله عليه وآله) و ائمه معصومين(عليهم السلام) ثابت است. حج يكى از اركان دين است و از ضروريات آن به شمار مى رود. ترك حج، با اقرار به وجوب، يكى از گناهان كبيره و با انكار، موجب كفر است.خداوند متعال در قرآن مجيد فرمود: {وَ للهِِ عَلَى النّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطاعَ اِلَيْهِ سَبيلاً وَ مَنْ كَفَرَ فَاِنَّ اللهَ غَنِىٌّ عَنِ الْعالَمينَ}.

شيخ كلينى(رحمه الله) به طريق معتبر از حضرت صادق(عليه السلام) روايت نموده كه: هر كس از دنيا برود و حَجّة الاسلام به جا نياورد، بدون اينكه او را حاجتى ضرورى باشد يا آنكه به جهت بيمار شدن از آن باز ماند يا آنكه پادشاهى از رفتن آن جلوگيرى نمايد، چنين كسى در حال مردن، به يهوديت يا نصرانيت از دنيا خواهد رفت.

اين آيه و اين روايت، در اهميت حج و وجوب آن كافى است و روايات بسيارى در اين دوقسمت وارد شده كه اين مختصر، گنجايش ذكر آنها را ندارد و چون كه مستحبات حج بيش از آناست كه در اين رساله بيان شود، لذا به بيان مقدارى از آنها اكتفا كرده و بقيه را به كتب مفصله وامى گذاريم كه بجا آوردن آنها به اميد ثواب اشكالى ندارد.

و نظر به اين كه اين مناسك براى فارسى زبانان مى باشد و تكليف آنها عمره و حج تمتع است، اكتفا به بيان احكام آنها شد و قبل از شروع در مناسك، كه مشتمل است بر دو باب و چند فصل و مسائلى چند، بعض مسائل و شرايط وجوب حَجّة الاسلام و بعض مسائل نيابت و وصيت به حج و چند مسأله ديگر بيان مى شود:

م ـ حَجة الاسلام كه حج واجب بر شخص مستطيع است، بيش از يك مرتبه در تمام عمر واجب نيست.

استطاعت به جا آورد و تأخير آن جايز نيست⁽⁴⁾ و در صورت تأخير، واجب است در سال بعد انجام دهد و همچنين... .

مى شود⁽⁷⁾ كه بايد در هر صورت بعداً به حج برود، هرچند استطاعت از بينبرود.

شرايط وجوب حَجّة الاسلام

با چند شرط، حج واجب مى شود و بدون وجود تمامىِ آنها حج واجب نيست:

اوّل و دوّم ـ بلوغ و عقل. پس بر كودك و ديوانه⁽⁹⁾ حج واجب نيست.

م ـ اگر غير بالغ حج بجا آورد صحيح است، هرچند از حَجة الاسلام كفايت نمى كند.

بالغ باشد كفايت از حَجّة الاسلام مى كند،⁽¹¹⁾ و همچنين اگر مجنون قبل از درك مشعرعاقل شود.

م ـ كسى كه گمان مى كرد بالغ نشده و قصد حج استحبابى كرد و بعد معلوم شد بالغ بوده، حج او كفايت از حجة الاسلام نمى كند⁽¹³⁾ مگر در صورتى كه قصد وظيفه فعليه را نموده و آن را بر حج ندبى اشتباهاً تطبيق كرده باشد.