لطفا منتظر باشید ...
مستحبات هدى
م ـ مستحبات هدى چند چيز است(1):1 ـ در صورت تمكن، قربانى شتر باشد و در صورت نبودن آن، گاو و در صورت نبودن آن، گوسفند باشد.
2 ـ قربانى بسيار فربه باشد.
3 ـ در صورت شتر يا گاو بودن آن، از جنس ماده و در صورت گوسفند يا بز بودن آن، از جنس نر باشد.
4 ـ شترى كه مى خواهند او را نحر كنند، ايستاده و از سر دستها تا زانوى آن را ببندند و شخص در جانب راست او بايستد و كارد يا نيزه يا خنجر به گودال گردن او فرو برد و در وقت ذبح يا نحر اين دعا را بخواند:
«وَجَّهْتُ وَجْهِيَ لِلَّذِي فَطَرَ السَّماواتِ وَالاَْرْضَ حَنِيفاً مُسْلِماً وَما أَ نَا مِنَ الْمُشْرِكينَ اِنَّ صَلاتِي وَنُسُكي وَمَحْيايَ وَمَمَاتِي للهِ رَبِّ الْعالَمِينَ لا شَرِيكَ لَهُ وَبِذلِكَ اُمِرْتُ وَأنا مِنَ الْمُسْلِمِينَ، أللَّهُمَّ مِنْكَ وَلَكَ بِسْمِ اللهِ وَاللهُ أكْبَرُ، أللَّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنِّي».
5 ـ اينكه خود قربانى را بكشد و اگر نتواند، دست خود را بالاى دست كشنده بگذارد.
سوم ـ تقصير يا حلق
م ـ هر مكلفى مختار است كه بعد از ذبح كردن، يا سر بتراشد و يا از ناخن(2) يا موى خود قدرى بچيند، مگر چند طايفه:
چهارم ـ كسى كه موى خود را جمع كرده و گره زده و درهم پيچيده و بافته است، بايد سر بتراشد به احتياط واجب.
* پنجم ـ خنثاى مشكل اگر از اين سه دسته اخير نباشد، بايد تقصير كند و سر نتراشد.
م ـ اگر خنثاى مشكل از اين سه طايفه باشد، واجب است هم تقصير كند و هم سر بتراشد احتياطاً.
1 ـ آية الله مكارم: به قصد رجاء و اميد ثواب بجاآورد.
2 ـ آية الله سيستانى: گرفتن ناخن كافى نيست بنابر احتياط واجب و اگر خواست ناخن بگيرد بايد بعد از كوتاه كردن مو باشد.
3 ـ آية الله سيستانى، آية الله مكارم: بنابر احتياط واجب كوتاه كردن ناخن به تنهايى كافى نيست.
آية الله فاضل: و سرتراشيدن براى آنها كافى نيست.
4 ـ آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: سر تراشيدن براى آنها جايز نيست.
تراشيدن.
دوم ـ كسى كه سال اول حج او باشد، كه بايد سر(1) بتراشد به احتياط واجب.
(2)1 ـ آية الله بهجت: سر تراشيدن در اين مورد دوّم و نيز سوم و چهارم مستحبّ مؤكّد است. (مناسك شيخ ص78).
آية الله نورى: مخيّر بين تراشيدن سر و كوتاه كردن مو يا چيدن ناخن مى باشد.
2 ـ آيات عظام تبريزى، خويى، فاضل: احتياط مستحب اين است كه سر تراشيدن را اختيار كند، هرچند مخير بودنش بين حلق و تقصير خالى از قوت نيست.
آية الله صانعى: كسى كه سفر اوّل حج او مى باشد افضل اين است كه حلق را اختيار كند گرچه تخيير بين حلق و تقصير خالى از قوّت نمى باشد.
آية الله مكارم: چنين كسى نيز مخيّر است و سر تراشيدن متعيّن نيست.
سوم ـ كسى كه موى سر خود را به عسل يا «صمغ» يا نحو آن براى رفع شپش و نحو آن چسبانيده باشد بايد سر بتراشد به احتياط واجب.
(3)3 ـ آيات عظام تبريزى، خويى، فاضل: احتياط اين است كه سر تراشيدن را اختيار كند. بلكه وجوب آن اظهر است.
آية الله صانعى: بلكه بنابر اقوى.
(4)4 ـ مانند طايفه قبل است.
(5)5 ـ آية الله بهجت: سرتراشيدن براى خنثاى مشكل جايز نيست بنابر تخيير كه گذشت، و امّا بنابر تعيّن حلق بر مرد، اگر يكى از قسم متقدّم باشد، احوط جمع است. (مناسك شيخ، ص78).
آية الله تبريزى، آية الله خويى: خنثاى مشكل اگر موى سر خود را نچسبانده يا نبافته باشد بايد تقصير نمايد.
آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: خنثى در حكم زن است و تقصير بر او متعيّن است.
آية الله مكارم: اگر از دو دسته اخير نباشد مو را كوتاه كند و اگر باشد اول كمى مو را كوتاه كرده بعد سر را مى تراشد ( بنابر احتياط واجب ).
(6)6 ـ نظريه آية الله بهجت، آية الله گلپايگانى در مسأله قبل گذشت.
آية الله تبريزى، آية الله خويى: دو قسم از سه قسم را متذكّر شده اند [قسم سوّم و چهارم] و فرموده اند: بايد هم تقصير و هم حلق نمايد و بنابر احتياط تقصير را بر حلق مقدم بدارد.
آية الله سيستانى: بايد اول تقصير نمايد و آنگاه بنابر احتياط حلق نمايد. ( مناسك، مسأله 406 ).
م ـ احتياط آن است كه كسى كه سر را مى تراشد تمامش را بتراشد.
م ـ در تقصير كفايت مى كند مقدار كمى از موى سر يا ريش يا شارب را چيدن، به هر نحو و با هر آلت كه باشد و يا ناخن گرفتن.(2) و بهتر است كه هم مقدارى از مو بگيرد و هم ناخن را بگيرد.
م ـ سر تراشيدن و تقصير چون از عبادات است، بايد با نيت خالص از رياو براى اطاعت خداوند باشد و بدون آن صحيح نيست و آنچه بايد به آن حلال شود حلالنمى شود.
م ـ جايز است سر را خود انسان بتراشد يا به سلمانى بدهد و همچنين در تقصير و بايد خودش نيت كند و بهتر آن است كه سلمانى هم نيت كند.
* م ـ كسانى كه سر تراشيدن بر آنها متعين است، مثل اشخاصى كه در مسأله اولذكر شد،(4) اگر سر آنها مو نداشته باشد بايد تيغ را بكشند بسر آنها و آن كافى استاز تراشيدن سر.
(1)1 ـ آيات عظام تبريزى، خويى، سيستانى، گلپايگانى: بلكه بايد تمامش را بتراشد.
2 ـ آية الله سيستانى: رجوع شود به مسأله 1120
آية الله مكارم: كفايت ناخن گرفتن به تنهايى مشكل است.
(3)3 ـ آية الله خويى، متعرّض اين مسأله نشده اند.
آية الله سيستانى: در رابطه با نيّت سلمانى مطلبى در دست نيست.
4 ـ آية الله صانعى: يا مخيرند، مانند غير آنها.
(5)5 ـ آية الله اراكى، آية الله سيستانى: بنابر احتياط تقصير هم بكند.
آية الله تبريزى: طايفه اول از آن سه طايفه، همانطور كه گذشت، مخيّر بين حلق و تقصير هستند.
آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: در اين صورت تقصير متعين است و بنابر احتياط تيغ را به سر بكشند و در صروره اين احتياط ترك نشود. ( آداب و احكام حج، مسأله 853 ).
آية الله فاضل: بنابر احتياط مستحب تقصير هم بكند.
آية الله مكارم: احتياط جمع ميان آن و ناخن گرفتن است و اگر ريش يا شارب دارد كمى از آن را نيز احتياطاً كوتاه كند.
م ـ تراشيدن ريش كفايت نمى كند از تقصير.
م ـ اكتفا كردن به تقصير موى زير بغل يا عانه محل اشكال است.
م ـ محل تراشيدن سر و تقصير نمودن منى است و جايز نيست اختياراً در غير آنجا.
م ـ احتياط(5) آن است كه در روز عيد باشد، اگرچه بعيد نيست جواز تأخير تا آخرِ ايام تشريق.
م ـ اگر كسى سر نتراشيد و تقصير نكرد در منى و از آنجا كوچ كرد بايد مراجعت
1 ـ آية الله مكارم: موى صورت را كوتاه كند.
2 ـ آية الله بهجت: احتياط اين است كه به كوتاه كردن موى ابرو اكتفا نكند.
آية الله تبريزى: اكتفا به كوتاه كردن موى ابرو محل اشكال است.
آية الله خويى، آية الله سيستانى: در كوتاه كردن مو بنابر احتياط واجب بايد مقدارى از موى سر يا ريش يا سبيل را كوتاه كند. (مناسك، مسأله 354).
آية الله فاضل: تقصير با موى ابرو و سينه و پا مجزى و صحيح است ولى احتياط مستحب است كه از موى سر يا ريش يا شارب تقصير كنند.
آية الله مكارم: كوتاه كردن موى ابرو دليلى ندارد.
بگيرند و اگر آن را هم نداشتند(3) تيغ را بسر بكشند كافى است.
3 ـ آية الله اراكى: بنابر احتياط تيغ را به سر بكشند.
(4)4 ـ به مسأله 894 مراجعه شود.
