لطفا منتظر باشید ...
(3)2 ـ آية الله اراكى: بايد از اول غروب شرعى حساب شود.
3 ـ آية الله بهجت، آية الله مكارم : نيمه شب از اول غروب آفتاب تا طلوع صبح حساب مى شود .
آية الله تبريزى : نصف شب در مسأله مبيت در منى ، نصف از غروب تا طلوع فجر است ، گرچه احتياط براى كسى كه نصف اول شب را بيتوته مى كند آن است كه نصف از غروب تا طلوع آفتاب را در منى بماند .
آية الله سيستانى : نيمه شب در منى از غروب آفتاب تا طلوع فجر حساب مى شود .
آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: از مغرب تا طلوع فجر حساب كنند ( آداب و احكام حج ، مسأله 936 ) .
آية الله فاضل : نيمه شب در منى از غروب آفتاب تا طلوع فجر حساب مى شود، بلى اگر بخواهد نيمه دوّم شب را بيتوته كند اولى اين است كه آن را تا طلوع آفتاب حساب كند.
واجب، و احتياط آن است كه از مغرب شرعى حساب كنند.
(4)4 . آية الله خويى: معيار در بيتوته، از غروب آفتاب تا طلوع فجر است و نيمه شب، ما بين غروب آفتاب و طلوع فجر مى باشد. (المسائل الشرعيّه، ج1، ص363).
(5)5 ـ آية الله سيستانى: بلكه براى تذلل در پيشگاه خداوند.
(6)6 ـ آيات عظام بهجت، تبريزى، خويى: كسى كه طواف خانه خدا را نموده و در عبادت خود باقى مانده سپس از مكه بيرون رفته و از عقبه مدنيين گذشته باشد، چنين شخصى مى تواند در راه بيتوته نمايد و لازم نيست خود را به منى برساند.
آية الله تبريزى، آية الله خويى: بنابر احتياط در مكه قديمه بماند.
آية الله سيستانى: نظريه ايشان در مسأله 1222 ذيل طايفه پنجم گذشت.
يك گوسفند بايد قربانى(1) كند.
م ـ گوسفندى كه بايد قربانى شود، هيچيك از شرايط هدى را، كه در منى براى حج بايد ذبح كنند، لازم نيست داشته باشد.
1 ـ آية الله بهجت: براى شبى كه بيتوته كند براى غير عبادت در مكّه يا در راه قبل از تجاوز از حدود مكه كه آخرش عقبة المدنيين باشد على الأظهر (مناسك شيخ، ص83).
آية الله مكارم: بنابر احتياط واجب.
2 ـ آية الله اراكى، آية الله خامنه اى: بنابر احتياط.
3 ـ آية الله مكارم: بنابر احتياط واجب در همه صور.
روى نسيان(4) باشد يا از روى ندانستن مسأله.
(5)4 ـ آية الله فاضل: ثبوت كفّاره در جاهل و ناسى و معذور مبنى بر احتياط است.
5 ـ آيات عظام بهجت، تبريزى، خويى، سيستانى، صافى، گلپايگانى: احتياط اين است كه در صورت فراموشى و يا ندانستن حكم نيز يك گوسفند كفاره بدهد.
آية الله صانعى: بنابراحتياط مستحب،درغير عمدودر غيرجاهل مقصّر،بلى درعمد و جهل از روى تقصير كفّاره واجب است.
م ـ كسانى كه در مكه تا صبح به عبادت مشغول بودند و نيامده اند به منى، قربانى بر آنها واجب نيست.
6 ـ آية الله خويى: به حاشيه مسأله 1222 مراجعه شود.
7 ـ آية الله صانعى: بنابر احتياط مستحب.
8 ـ آيات عظام اراكى، بهجت، خويى، صافى، گلپايگانى: بنابر احتياط بايد كفاره بدهد.
آية الله تبريزى: بنابر احتياط، بر معذور و شبان و متكفّل آب. و نسبت به بقيه طوايفى كه بر آنها واجب نيست، در صورت ترك كفاره لازم نيست.
آية الله سيستانى: احتياط واجب آن است كه دسته اول و دوم كفاره بدهند اما دسته چهارم و پنجم و دسته ديگرى كه در مسأله 1222 ذكر شد بر آنها كفاره اى نيست.
چهارم(9) به احتياط واجب.
9 ـ آية الله بهجت: ظاهر علما عدم وجوب فديه گوسفنداست بر طايفه سوموچهارم (مناسك شيخ، ص83).
(10)10 ـ آية الله بهجت: هر چند احتياط اين است كه آن شرايط در كفاره نيز مراعات شود.
م ـ گوسفندى را كه بايد قربانى كند، محل معينى ندارد حتى مى تواند پس از مراجعت به محل خود قربانى بكند، اگرچه احتياط(1) آن است كه در منى قربانى كند.
م ـ كسانى كه جايز است براى آنها كوچ كردن در روز دوازدهم، بايد بعدازظهر كوچ كنند و جايز نيست قبل از ظهر،(6) و كسانى كه در روز سيزدهم كوچ مى كنند مختارند هر وقت را بخواهند كوچ كنند.
(2)1 ـ آية الله بهجت: اين احتياط ترك نشود.
آية الله فاضل: احتياط مستحب.
2 ـ آيات عظام بهجت، تبريزى، خويى: كفاره اى كه بر محرم، براى غير از شكار، واجب شده است، اظهر اين است كه مى تواند كشتنش را تا بازگشت از حج تأخير انداخته و هر جا بخواهد بكشد و بهتر اين است كه كفاره را در حج خود بكشد.
آية الله خامنه اى: بنابر احتياط واجب بايد در منى قربانى كند.
آية الله سيستانى: بنابر احتياط واجب بايد در منى قربانى كند و اگر نكرد بنابر اظهر هر جا كه قربانى نمايد مجزى است.
3 ـ آية الله فاضل: چنانكه بيتوته در منى را در نيمه دوّم شب هم ترك كند.
4 ـ آية الله خامنه اى: مگر آنكه نيمه دوم شب را كاملا در منى باشد.
آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: كسى كه براى انجام اعمال به مكه آمده و نتوانسته خود را تا گذشت قسمتى از شب به منى برساند، بر او كفاره واجب نيست، اگرچه بعد از نيمه شب به منى رسيده باشد. ( آداب و احكام حج، مسأله 930 ). و در مسأله 938 آداب حج مى فرمايند: در صورت عذر كفاره واجب نيست.
آية الله صانعى: در صورت دوّم و احتياط مستحب در اوّل.
نظريه ساير آيات عظام نسبت به حكم اين مسأله، از مسأله 1220 به دست مى آيد كه درك نيمه دوّم بيتوته هم كافى است و كفاره ندارد.
5 ـ آية الله بهجت: به ذيل مسأله 1225 مراجعه شود.
آية الله مكارم: كافى است نصف اول يا نصف دوم شب را بماند.
صورت عذر و عدم عذر نيست.
6 ـ آية الله سيستانى: ولى در مواردى جايز است خارج شوند كه در حاشيه مسأله بعد خواهد آمد.
مسائل متفرقه بيتوته به منى
* م ـ اگر حاجى صبح دوازدهم به مكه بيايد واجب نيست(1) براى نَفْر، بعدازظهر به منى برگردد گرچه رفتن او به مكه قبل از ظهر جايز نيست.م ـ در كوچ كردن بعدازظهر روز دوازدهم، زنها هم حكم مردان را دارند. بنابراين، اگر با عذر از رمى در روز، شب دوازدهم رمى كردند نمى توانند(3) قبل از ظهر از منى كوچ كنند مگر از ماندن تا بعدازظهر معذور باشند.
م ـ كسانى كه در زمينهاى متصل به منى، كه از منى نيست، در شب يازدهم و دوازدهم بيتوته مى كنند بايد كفاره بدهند و براى هر شب يك گوسفند قربانى كنند هرچند اعتقاد پيدا كرده باشند كه آنجا از منى است يا به گفته اشخاص محلى، مطمئن شده باشند.
1 ـ آيات عظام اراكى، بهجت، مكارم: بنابر احتياط برگردد.
آية الله تبريزى، آية الله گلپايگانى: بايد برگردد براى تحقّق نفر بعدازظهر.
آية الله خويى: اگر مى تواند قبل از ظهر به منى بيايد تا بعد از ظهر برگردد واجب است وگرنه بر او چيزى نيست. (استفتائات، ص260، س780).
آية الله فاضل: بنابر احتياط واجب بايد براى نفر....
(2)2 ـ آية الله سيستانى: اگر در منى متعلقاتى; از قبيل رحل و اثاث بجا گذارد كه مستلزم برگشتن باشد، مى تواند پس از رمى و پيش از ظهر از منى بيرون رود و در اين صورت بايد به منى برگردد; چه پيش از ظهر و چه بعد از ظهر و قبل از غروب يا روز بعد كوچ كند و اگر متعلقاتى ندارد بنابر احتياط جايز نيست پيش از ظهر خارج شود گرچه نيت برگشتن داشته باشد و اگر خارج شد به احتياط واجب بايد براى نفر باز گردد چه پيش از ظهر چه بعد از آن.
3 ـ آية الله سيستانى: شبانها و كسانى كه نمى توانند در منى توقف نمايند به سبب خوف يا مرض يا امثال آن، مى توانند رمى جمرات سه گانه را در شب يازدهم و شب دوازدهم انجام دهند و اينان مى توانند پس از رمى شبانه كوچ كنند اما زنان نمى توانند بجز رمى جمره عقبه در شب عيد رمى جمرات را در شب انجام دهند بلكه در روز اگر مى توانند خودشان انجام دهند و اگر نمى توانند نايب بگيرند و در هر صورت نبايد قبل از ظهر از منى كوچ كنند مگر اينكه كوچ كردن بعد از ظهر بر آنها حرجى باشد كه در اين صورت اگر بيتوته شب سيزدهم براى آنها ممكن باشد و حرجى نباشد بايد بمانند و اگر ميسّر نيست، نفر پيش از ظهر جايز است.
(4)4 ـ آيات عظام بهجت، خامنه اى، مكارم: بنابر احتياط واجب.
آيات عظام تبريزى، خويى، سيستانى، فاضل: در ناسى و جاهل و معذور وجوب كفاره مبنى بر احتياط است. (مناسك، مسأله 434).
آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: در صورت فراموشى يا ندانستن مسأله، كفّاره مبنى بر احتياط است.
م ـ اگرحاجى قبل از غروب آفتاب شب سيزدهم از منى خارج شده و بعد از غروب به منى مراجعت كرده، واجب نيست شب را بماند(1) و رمى روز سيزدهم بر او واجب نمى شود.
استفتائات بيتوته در منى
س ـ بيتوته در منى اگر در غير منى انجام شود چه صورت دارد و آيا اشخاص جاهل به موضوع معذورند يا خير ؟ج ـ بايد قربانى كنند و فرقى بين عالم و جاهل نيست.
س ـ كسانى كه مقدارى از اول شب، با عذر يا بدون عذر، در خارج منى بودند يا قبل از نصف شب خارج شدند، در مناسك احتياط استحبابى است نسبت به كفاره و در تحرير احتياط وجوبى، آيا كفاره واجب است يا خير ؟
ج ـ اين احتياط وجوبى است و ترك نشود.
س ـ فرموده ايد كسى كه بدون عذر نصف اول شب را در منى نبود، واجب است نصف دوم را در منى بماند، آيا كفاره ترك مَبيت را نيز بايد بدهد ؟
1 ـ آية الله فاضل: و نيز كسى كه بعد از ظهر دوازدهم كوچ كند و قبل از غروب براى كارى به منى برگردد و تا غروب بماند واجب نيست شب سيزدهم را بماند و همچنين رمى روز سيزدهم بر او واجب نيست.
(2)2 ـ مراجعه شود به مسأله 1239.
(3)3 ـ مراجعه شود به مسأله 1220 و 1235.
آية الله بهجت: اگر حاجى ساعتى از اوايل شب بيتوته در منى را درك نكند كفاره ندارد ولى احتياطاً قسمت دوّم شب را در منى بماند.
آية الله صانعى: در دوّم، ولى در اوّل استحبابى.
آية الله فاضل: اگر نصف اول شب يا نصف دوّم شب را بماند كافى است و كفّاره لازم نمى شود. بلى اگر مقدارى از اوّل شب را در خارج منى بود و مقدارى هم از نيمه دوّم شب را در خارج بود كفّاره در غير از جاهل و ناسى و معذور واجب است و در اين افراد بنابر احتياط لازم است.
ج ـ بايد كفاره هم بدهد.
س ـ كسى كه در شب يازدهم و دوازدهم بايد در منى باشد يا در مسجد الحرام مشغول عبادت گردد، در مسجد الحرام مشغول عبادت مى شود، ولى در بين آن از خستگى مرتب چرت مى زند و بيدار مى شود، وظيفه او چيست ؟ و سؤال ديگر در اين رابطه كه اخيراً پشت بامى وسيع براى مسجد الحرام ( زاده الله شرفاً ) درست كرده اند، آيا شبهايى كه بايد يا در منى بماند و يا در مسجد الحرام مشغول عبادت باشد، ماندن در آنجا و عبادت كردن كافى است يا نه ؟
ج ـ اگر بقدرى خواب مى رود كه صدق(2) نمى كند كه تمام شب مشغول به عبادت بوده، كافى نيست و بايد كفاره بدهد و عبادت در هر جاى مكه كافى است.
س ـ اينجانب شغلم حمله دارى است، چندين سال قبل جايى را كه يقين داشتم جزو منى است با حاجى ها بيتوته نموده ام و سالهاى بعد فهميدم و برايم يقين حاصل شد جايى كه سالهاى قبل بيتوته نموده ايم خارج از منى است آيا كفاره بر اين جانب و همه حجاج واجب است يا نه ؟ و در صورتى كه كفاره واجب باشد، آيا كفاره حجاج بر عهده خودشان است يا بر عهده من ؟ و آيا ابلاغ به حجاج واجب است يا نه ؟ و اگر بعضى از آنان مرده باشند يا دسترسى به آنان نباشد، تكليف چيست ؟
ج ـ كفاره ترك بيتوته خود شما بر شما واجب است(3) و كفاره ديگران بر شما واجب نيست
(1)1 ـ مانند سؤال قبل است.
آيات عظام خامنه اى، سيستانى، فاضل، مكارم: اگر در نصف دوم بيتوته كند وظيفه خود را انجام داده و كفاره ندارد.
2 ـ آية الله بهجت: كسى كه در مكه تمام شب مشغول به عبادت بوده، بجز حاجت ضرورى; مانند خوردن و آشاميدن و نوم غالب و تطهير و امثال آنها، كار ديگرى نداشته و مراد از عبادت طواف و سعى است على الأحوط. ( مناسك، ص 150 ).
آية الله سيستانى: بلكه اگر خواب برود هر چند براى مدّت كوتاهى باشد، بنابر احتياط واجب كفّاره دارد و آنچه معتبر است عبادت در نصف دوّم شب است.
3 ـ مراجعه شود به مسأله 1239.
آية الله تبريزى: بنابر احتياط.
آية الله مكارم: بنابر احتياط واجب و اعلام به ديگران، لازم نيست، اما اگر آنها باخبر شوند و كفاره بدهند بايد شما آنها را راضى كنيد ضمناً دامنه هاى كوههاى اطراف منى جزو منى است.
و لازم نيست به آنان اعلام نماييد و اگر فهميدند كفاره بر خود آنان واجب است، ولى اگر اُجرت عمل صحيح و عملى كه انجام شده تفاوتى دارد، نسبت به تفاوت بايد رضايت حجاج تحصيل شود.
س ـ علامت گذارى حدود منى در سالهاى قبل، با علامت گذارى الآن، كه به وسيله حكومت انجام گرفته فرق مى كند، و اينجانب كه شغلم حمله دارى است، در سالهاى قبل با حجاج در قطعه زمينى بيتوته كرده ايم كه اگر تعيين فعلى حكومت صحيح باشد، بيتوته ما در خارج از منى بوده، و اگر تعيين قبلى صحيح باشد كه ما يقين به آن داريم طبق علميت قبلى و نظر پيروان اهل مكه بيتوته ما صحيح است، حال بنابر اينكه تعيين حكومت صحيح باشد، آيا تكليف ما نسبت به بيتوته سالهاى قبل چيست ؟ و در صورت وجوب كفاره آيا ابلاغ به همه حجاج لازم است يا نه ؟ و آيا با توجه به اينكه در فرض مسأله بيتوته ترك نشده بلكه اشتباه در مصداق بوده است، نسبت به حجاج ضامن مى باشم يا نه ؟
ج ـ اگر در محلى بيتوته كرده ايد كه يقين به منى بودن آن داشته ايد تا يقين پيدا نكنيد كه خارج منى بوده، قربانى لازم نيست، و در اين صورت ابلاغ و اعلام لازم نيست.
س ـ آيا كسانى كه عذر دارند از رَمْى در روز، مى توانند شب دوازدهم براى روز دوازدهم رمى كنند و از منى به مكه بيايند و ديگر برنگردند به منى يا بايد صبر كنند و بعد از ظهر با مردم كوچ كنند ؟
ج ـ مى توانند بعد از مَبيت واجب خارج شوند و لازم نيست صبر كنند.
(1)1 ـ آية الله سيستانى: بلكه همانگونه كه در مسأله قبل گذشت، در غير اين صورت نيز اعلام لازم نيست.
(2)2 ـ به مسأله 1237 و 1238 مراجعه شود.
آية الله بهجت: لازم است براى نَفْر بعد از ظهر به منى برگردد على الأحوط. ( مناسك، مسأله 243).
آية الله فاضل: در صورتى كه از رمى در روز و ماندن تا بعد از ظهر دوازهم عذر داشته باشد، والاّ بايد صبر كنند و بعد از ظهر با مردم كوچ نمايند.
آية الله مكارم: احتياط واجب صبر كردن است.
س ـ قبلاً سؤال شده است كه آيا كسانى كه خوف مشقت دارند(1) مى توانند شب دوازدهم رمى جمره نموده به مكه رفته و ديگر به منى برنگردند ; و حضرت عالى جواب فرموده ايد در صورت عذر اشكال ندارد، ولى قبل از نصف شب نبايد بيرون بروند. با توجه به مسأله فوق اين سؤال مطرح مى شود كه آيا خدمه كاروانها نيز براى پذيرايى از اين قبيل زائرين مى توانند به همراه آنان در شب رمى نموده و به مكه بروند و براى وقوف تا وقت شرعى روز دوازدهم ديگر به منى برنگردند ؟
ج ـ وقوف در روز دوازدهم واجب نيست و آنچه واجب است كوچ نكردن قبل از زوال است و اشخاص ذكر شده مى توانند بعد از نصف شب از منى بروند و روز دوازدهم براى رمى به منى برگردند ولو بعدازظهر(2) و اگر قبل از ظهر آمدند بعد از ظهر بيرون بروند. و رمى شب براى آنها كافى نيست.
س ـ حاجى شب دوازدهم، بعد از نصف شب، از منى خارج و به مكه مى رود، روز بعد براى رمى به منى مى آيد، آيا لازم است كه قبل از ظهر به منى بيايد يا چون وظيفه اى غير از رمى ندارد بعدازظهر هم مى تواند بيايد ؟
ج ـ لازم نيست قبل از ظهر به منى(3) بيايد، هرچند اگر قبل از ظهر بيايد نمى تواند قبل از ظهر كوچ كند.
س ـ مدير كاروانى زنها را قبل از ظهر دوازدهم از منى خارج نمود، وظيفه آنان كه از مسأله اطلاع نداشتند و يا اگر متوجه مسأله بودند نمى توانستند بدون مدير كاروان و همراهان در منى بمانند چيست ؟
ج ـ با فرض اين كه عذر داشته اند مانع ندارد.
س ـ مقدار شب براى كسى كه در مكه بجاى بيتوته در منى به عبادت مشغول مى شود، چقدر است ؟ از مغرب تا طلوع فجر است يا تا طلوع آفتاب ؟
ج ـ تا طلوع فجر حساب مى شود.
1 ـ آية الله فاضل: از رمى در روز دوازدهم و ماندن تا بعد از ظهر.
2 ـ آية الله اراكى، آية الله فاضل: بنابر احتياط قبل از ظهر برگردند.
3 ـ آية الله اراكى، آية الله فاضل: بنابر احتياط، لازم است قبل از ظهر بيايد.
(4)4 ـ آية الله سيستانى: از غروب آفتاب است تا طلوع فجر.
س ـ بعد از اعمال ثلاثه روز عيد، مى خواهد براى طوافها به مكه برود، ولى مى داند كه اگر به مكه برود سه ساعت از مَبيت اول شب را درك نمى كند، آيا برود يا نه ؟ و اگر رفت كفاره دارد يا خير ؟
ج ـ رفتن از منى به مكه ـ در فرض مرقوم ـ مانع ندارد، ولى براى تأخير بايد كفاره بدهد.
(1)1 ـ مراجعه به مسأله 1220 و 1235 بيتوته در منى شود.
آية الله بهجت: اگر حاجى ساعتى از اوايل شب بيتوته در منى را درك نكند، كفاره ندارد ولى احتياطاً قسمت دوّم شب را در منى بماند.
آية الله فاضل، آية الله مكارم: همان طور كه گفته شد، بيتوته نصف دوم شب كافى است و كفّاره ندارد.
