لطفا منتظر باشید ...
(3)2 ـ آية الله خويى: فتواى ايشان در جايى كه در ماه ذى حجه نتواند تقصير را اعاده كند راجع به اينكه آيا تقصير بعد از آن كافى است يا نه، بدست نيامد.
آية الله صافى: از منوب عنه واقع نمى شود و بايد حج نيابى را با اجازه كسى كه او را اجير كرده اعاده كند چون جاهل به موضوع معذور نيست.
3 ـ آية الله تبريزى: اعاده حجة الاسلام واجب نيست.
آية الله سيستانى: حلق اول صحيح است.
آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: اگر جهلاً يا نسياناً در غير منى تقصير كرده است صحت آن بعيد نيست اگرچه احوط و اولى حلق در منى و اعاده اعمال مترتبه است. بنابراين حج نيابى و حجة الاسلام او صحيح است. (آداب و احكام حج، م877)
آية الله فاضل: در فرض سؤال از منوب عنه واقع شده و كفايت مى كند و اعاده حجّة الاسلام واجب نيست.
آية الله مكارم: بنابر احتياط.
س ـ اگر كسى مقدارى از سر خود را با تيغ بتراشد و بقيه را ماشين كند، آيا جايز است و حلق صدق مى كند ؟ ضمناً بعد از ماشين، بقيه سر را نيز مى تراشد.
1 ـ آية الله فاضل: بلى مى تواند به قصد تقصير مقدارى از موى سر خود را بچيند، يا با ماشين كوتاه كند و در اين فرض لازم نيست بقيه سر را حلق كند.
(2)2 ـ مراجعه شود به مسأله 1120.
آية الله بهجت: گذشت كه در صروره حلق، واجب متعيّن نيست.
آية الله خويى: ماشين كردن تقصير حساب مى شود و مجزى است.
آية الله سيستانى: اگر با ماشين ته زن بزند كفايت از حلق مى كند.
آية الله مكارم: كوتاه كردن كافى است.
(3)3 ـ آية الله سيستانى: بايد در منى حلق كند ولى حلق در غير منى هم كافى است حتى اگر عمداً باشد و بهر حال در صورت امكان بايد موهاى خود را به منى بفرستد.
(4)4 ـ آية الله تبريزى، آية الله صانعى: چنانكه گذشت، صروره مخيّر است بين حلق و تقصير و در فرض مذكور كه متمكّن از حلق نيست بايد تقصير كند.
آية الله خويى: تخيير بين حلق و تقصير حتى براى غير معذور خالى از قوت نيست. بنابراين، اگر چه اميد خوب شدن داشته باشد تقصير كفايت مى كند ( مناسك عربى، مسأله 404 ).
آية الله سيستانى: اگر تراشيدن با ماشين ته زن براى او ميسور باشد تقصير كافى نيست، بنابر احتياط واجب و اگر حلق حرجى بود تقصير كافى است.
آية الله فاضل: چون صروره مخيّر بين حلق و تقصير است لذا اين مسأله موضوعاً منتفى است.
آية الله گلپايگانى: اگر متمكن از حلق نبود تقصير نمايد و بعد در ماه ذى حجه هر وقت متمكن از حلق شد حلق نمايد، هرچند به مكه آمده باشد، و مو را به منى بفرستد. ( مجمع المسائل، ج 1، ص490، مسأله 6 ).
آية الله مكارم: حلق واجب نيست و كوتاه كردن قسمتى كافى است.
* س ـ شخصى سال گذشته قربانى و حلق را در غير منى ( خارج از منى ) انجام داده و پس از خاتمه اعمال، به ايران برگشته است و امسال نيز به مدينه مشرف شده و قصد حج دارد، بفرماييد وظيفه او چيست ؟ و آيا مى تواند براى خود يا ديگرى حج بجا آورديا نه ؟
ج ـ تا وظيفه سال قبل را از; قربانى و حلق و اعمال مترتبه بر آن، انجام نداده و از احرام آن خارج نشده، نمى تواند مُحرم شود.
س ـ صبى مُمَيّزى تمام اعمال حج را به نحو صحيح انجام داده است، آيا از صَروره بودن، خارج مى شود يا نه ؟
ج ـ بلى، خارج مى شود.
* س ـ در روز عيد قربان كه حاجى بايد حلق كند و از طرفى تراشيدن و كندن مو بر
(1)1 ـ آية الله تبريزى: در صورت جهل به مسأله يا غفلت، اعاده اعمال لازم نيست.
آية الله خويى: حكم آن در پاورقى مسأله 1154 گذشت.
آية الله سيستانى: حلق سابق مجزى است و نسبت به ذبح اگر جاهل قاصر بوده مجزى است و اگر مقصر بوده است در فرض مذكور به احتياط واجب بايد جمع كند بين ذبح و روزه ده روز و اعاده اعمال ديگر لازم نيست.
آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: صحّت حج سال گذشته بعيد نيست و اگر با عدم تمكّن از ذبح در منى قربانى را در مذابح معمول انجام داده اعاده لازم نيست. ( آداب و احكام حج، مسأله 878 ).
آية الله فاضل: به حاشيه مسأله 1148 مراجعه شود.
آية الله مكارم: حلق را در منى اعاده مى كند و قربانى اگر در منى امكان نداشت كافى است و الاّ آن را نيز اعاده مى كند اما اعاده اعمال مترتبه لازم نمى باشد.
(2)2 ـ آية الله مكارم: حلق براى صروره واجب تخييرى است.
مُحرم حرام است، آيا حجاج بايد بعد از تقصير افرادى كه مخير بين حلق و تقصير هستند، ازوجودشان براى حلق استفاده كنند يا در آن وقت براى شخص جايز است كه سر خود را بتراشد و آيافرق است بين تراشيدن سرخود وتراشيدن سرديگرى و در هر حال تكليف شرعى او چيست؟
ج ـ خودش مى تواند خود را حلق كند و مى تواند به كسى كه از احرام به حلق يا تقصير خارج شده واگذار كند كه او را حلق نمايد، و در هر صورت اگر ديگرى او را حلق كند كفايت مى كند(1) اگرچه از احرام خارج نشده باشد.
س ـ كسى كه در حج وظيفه اش سر تراشيدن است و از اول مى داند كه با تيغ كشيدن سرش خون مى آيد، بفرماييد آيا سرش را بايد بتراشد يا نه ؟
ج ـ بايد سر بتراشد على الأحوط.
1 ـ آية الله تبريزى، آية الله خويى: اگر كسى كه او راحلق مى كند ازاحرام خارج نشده باشد مجزى نيست.
آية الله سيستانى: كسى كه از احرام خارج نشده است، جايز نيست براى ديگرى حلق يا تقصير انجام دهد و مجزى هم نيست.
آيات عظام صافى، فاضل، گلپايگانى: اگر كسى كه او را حلق مى كند از احرام خارج نشده باشد، مشكل است.
آية الله مكارم: خالى از اشكال نيست.
(2)2 ـ آية الله اراكى: احوط ترك حلق است در صورت انحصار حالق، و تقصير بايد بكند.
آية الله بهجت: بايستى اوّل تقصير كند و مقدارى از موى سر خودرا چيده، سپس سر بتراشد (مناسك، مسأله 410).
آية الله خويى: بلكه بايد اول تقصير كند سپس سرش را بتراشد. ( مناسك عربى، مسأله 405 ).
آية الله سيستانى: جايز نيست سر خود را با تيغ بتراشد بلكه با ماشين ته زن بتراشد و يا در صورتى كه مخيّر بين تراشيدن و كوتاه كردن باشد ابتدا موى خود را كوتاه و سپس اگر بخواهد سر خود را با تيغ بتراشد واگر باآنچه گفته شد مخالفت كند كفايت مى كند اگرچه گنهكاراست. (مناسك، مسأله 405).
آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: در صورتى كه پس از فحص، حلاّق ماهرى پيدا نكرد كه سر او را خونى نكند، تقصير نمايد و بعد در ماه ذى حجه هر وقت متمكن شد حلق نمايد هرچند به مكه آمده باشد و مو را به منى بفرستد. ( مجمع المسائل، ج 1، ص 490، مساله 6 ).
آية الله صانعى: اكتفا به تقصير كند كفايت مى كند.
آية الله فاضل: تراشيدن سر واجب نيست.
آية الله مكارم: سر تراشيدن واجب نيست ولى احوط است.
س ـ در مناسك آمده است: كسى كه سال اول حج او باشد، بنابر احتياط واجب بايد سر خود را بتراشد، آيا مى توان در اين احتياط واجب به ديگرى رجوع كرد ؟
ج ـ حكم ساير احتياطات را دارد، ليكن چون امر مهمى است، مراعات كنيد اين احتياط را.
س ـ كسى كه حلق را فراموش كرده و به ايران بازگشته است، وظيفه او چيست ؟
ج ـ بايد حلق و اعمال مكه مترتبه بر حلق را انجام دهد و اگر نمى تواند خودش به مكه برود، در محل خودش حلق كند و موى خود را به منى بفرستد على الأحوط و براى اعاده اعمال مكه نايب بگيرد.
س ـ كسى كه وظيفه او حلق است وليكن از حلق معذور است، وظيفه او چيست ؟
ج ـ بعيد نيست لزوم و كفايت تقصير در اين مورد، ولى احوط آن است كه احتياط را به غير رجوع كنند.
س ـ اگر كسى قربانى را از روى عمد تأخير بيندازد، آيا مى تواند حلق و يا تقصير نمايد و يا بايد حتماً بعد از قربانى باشد ؟
ج ـ بايد حلق را بعد از قربانى(4) انجام دهد، على الأحوط.
ج ـ در سفر اول در منى بايد سر بتراشيد على الأحوط(3) و اگر نتراشيد گذشته از معصيت از احرام هم خارج نمى شويد على الأحوط.
س ـ حاجى در مذبح، بعد از قربانى فوراً تقصير كرده كه دچار تطهير نجاست بدن و لباس احرام نگردد و بعد از رسيدن به چادر حلق كند، از يك طرف صروره است و از طرفى در
(1)1 ـ مراجعه شود به مسأله 1120.
(2)2 ـ آية الله سيستانى: اعاده اعمال لازم نيست ولى فرستادن مو به منى در صورت امكان لازم است همچنان كه در مسأله 1133 گذشت.
مراجعه شود به مسأله 1135.
(3)3 ـ آية الله بهجت، آية الله صانعى: به ذيل مسأله 1120 مراجعه شود.
آية الله فاضل: رعايت اين احتياط براى كسى كه سال اوّل او است مطلقاً لازم نيست و نسبت به چند طايفه كه در مسأله 1120 گذشت كه به احتياط واجب بايد سر بتراشند، در فرض سؤال رعايت اين احتياط براى آنها لازم نبوده و تقصير كفايت مى كند.
آية الله مكارم: مانند سؤال 1161 است.
(5)4 ـ آية الله اراكى، آية الله نورى: بنابر احتياط از روز عيد تأخير نيندازد.
آية الله سيستانى: بعد از تحصيل قربانى در منى على الأحوط.
5 ـ مراجعه شود به مسأله 1131.
آية الله بهجت: مراجعه به مسأله 1139 و 1140 مفيد است.
آية الله صانعى: الاستحبابى.
س ـ شخصى در روز عيد قربان در حال رَمى جمره عقبه پول خود را گم كرد و چون پول براى هدى نداشت آن را مبدل به روزه كرد و تصميم دارد بعد از ايام تشريق شروع به سه روز روزه نمايد، آيا چنين شخصى تقصير يا حلق را پس از سه روز روزه انجام دهد يا همان روز عيد حلق يا تقصير نمايد ؟
ج ـ مى تواند روز عيد(1) حلق يا تقصير نمايد.
(2)1 ـ آية الله اراكى، آية الله نورى: بلكه بايد روز عيد حلق يا تقصير نمايد.
2 ـ آية الله خامنه اى: بنابر احتياط حلق يا تقصير را از روز عيد تأخير نياندازد.
مراجعه شود به مسأله 1120 و 1131.
س ـ شخصى كه صروره نيست و مى تواند تقصير كند آيا اگر ريش بتراشد، صرف نظر از حرمت، اين كار كفايت از تقصير مى كند يا نه ؟
ج ـ كفايت نمى كند.
س ـ عصر عيد قربان، بعد از هَدْى، كه دوستان سر مى تراشيدند و من هم به اين فكر كه بايد سر را تراشيد رفتم سر خود را تراشيدم و نگفتم كه سر مى تراشم براى حج تمتع، فقط سرم را تراشيدم، در اين صورت وظيفه من چيست ؟
ج ـ اگر سر را به عنوان اينكه وظيفه شما سر تراشى است و از اعمال حج است تراشيده ايد صحيح است هرچند نيت را نگفته باشيد.
س ـ چون من از سر تراشيدن بدم مى آيد، آيا مى توانم بجاى سر تراشيدن تقصير كنم و آيا آن كار گناهى هم دارد يا نه ؟
3 ـ آية الله صانعى: صروره مخيّر است بين حلق و تقصير گرچه حلق افضل است.
آية الله فاضل: گذشت كه صروره بين حلق و تقصير مخيّر است و تقصير كفايت مى كند.
آية الله مكارم: سر تراشيدن واجب تعيينى نيست مى تواند فقط قسمتى از مو را كوتاه كند.
(4)4 ـ مراجعه شود به مسأله 1120.
حلق قصد احلال نكرده، تكليفش چيست ؟
ج ـ تقصير(1) در صورت جهل كفاره ندارد و حلق را اگر به قصد قربت و به حساب يكى از اعمال انجام داده، كافى است وگرنه باقى بر احرام است و بايد در منى حلق كند على الأحوط.
مستحبات حلق
م ـ در حلق چند چيز مستحب است:1 ـ آنكه از جانب راست پيش سر ابتدا كند و اين دعا را بخواند:
«أللَّهُمَّ أعْطِني بِكُلِّ شَعْرَة نُوراً يَوْمَ الْقِيامَةِ».
2 ـ آنكه موى سر خود را در منى در خيمه خود دفن نمايد و اولى اين است كه بعد از حلق، از اطراف ريش و شارب خود گرفته و همچنين ناخنها را بگيرد.
1 ـ آية الله فاضل: صروره مخيّر بين حلق و تقصير مى باشد و تقصير مزبور كفايت مى كند.
(2)2 ـ حكم سؤال قبل را دارد.
آية الله صانعى: صروره بين حلق و تقصير مخيّر است و تقصير مزبور اگر در منى بوده كفايت مى كند.
آية الله مكارم: كوتاه كردن مو كافى است ولى گرفتن ناخن به تنهايى كفايت نمى كند بنا بر احتياط.
(3)3 ـ آية الله بهجت: و مستحب است در وقت سر تراشيدن رو به قبله كند... و احوط آن است كه از اطراف سروريش و شارب مو بگيرد و ناخنهارا بگيرد (مناسك شيخ، ص79).
