مستحبات دخول حرم - مناسک حج نسخه متنی

مستحبات دخول حرم

1 ـ همينكه حاجى به حرم رسيد، پياده شده و به جهت دخول حرم، غسل نمايد.

2 ـ از براى تواضع و فروتنى نسبت به حضرت حق ـ جلَّ و علا ـ پابرهنه شده و نعلين خود را در دست گرفته داخل حرم شود و اين عمل ثواب زيادى دارد.

3 ـ وقت دخول حرم اين دعا را بخواند:

« اَللّهُمَّ إنَّكَ قُلْتَ فِي كِتابِكَ وَقَوْلُكَ الْحَقُّ: }وَأَذِّنْ فِى النّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجالاً وَعَلى كُلّ ضامِر يَأْتينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَميق {. اَللّهُمَّ إنّي اَرْجُو اَنْ اَكُونَ مِمَّنْ اَجابَ دَعْوَتَكَ، وَقَدْ جِئْتُ مِنْ شُقّة بَعيدة وَفَجٍّ عَميق سامِعاً لِنِدائِكَ وَمُستَجِيباً لَكَ مُطيعاً لاِمْرِكَ وَكُلُّ ذلِكَ بِفَضْلِكَ عَليَّ وَاِحْسانِكَ إِلَيَّ فَلَكَ الْحَمْدُ عَلى ما وَفَّقْتَنِي لَهُ أبْتَغِيْ بِذلِكَ الزُّلْفَةَ عِنْدَكَ وَالْقُرْبَةَ إلَيْكَ وَالْمَنْزِلَةَ لَدَيْكَ وَالْمَغْفِرَةَ لِذُنُوبِي وَالتَّوْبَةَ عَلَيَّ مِنْها بِمَنِّكَ، اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَحَرِّمْ بَدَنِي عَلَى النَّارِ وَآمِنِّي مِنْ عَذابِكَ وَعِقابِكَ بِرَحْمَتِكَ يَا أرْحَمَ الرَّاحِمِينَ ».

4 ـ وقت دخول حرم مقدارى از علفِ ( اذخر ) گرفته آن را بجود.

مستحبات دخول مكه معظمه

م ـ براى دخول مكه معظمه نيز مستحب است مكلّف غسل بنمايد و هنگامى كه وارد مكه مى شود با حالت تواضع وارد شود و كسى كه از راه مدينه برود، از بالاى مكه داخل شده و وقت بيرون آمدن از پايين آن بيرون آيد.

آداب دخول مسجد الحرام

م ـ مستحب است مكلف براى دخول مسجدالحرام غسل نمايد⁽⁶³⁾ و همچنين مستحب است با پاى برهنه و با حالت سكينه و وقار وارد شود و هنگام ورود از در « بني شيبه » وارد شود و گفته اند كه باب بنى شيبه در حال كنونى مقابل باب السلام است بنابراين نيكو اين است كه شخص از باب السلام وارد شده و مستقيماً بيايد تا از ستون ها بگذرد.

و مستحب است بر در مسجد الحرام ايستاده بگويد:

« السَّلامُ عَلَيْكَ أَ يُّها النَّبِيُّ وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَكاتُهُ، بِسْم الله وَبِاللهِ وَما شاءَ اللهُ، السَّلامُ عَلى أ نْبِياءِ اللهِ وَرُسُلِهِ، اَلسَّلامُ عَلى رَسُولِ اللهِ، السَّلامُ عَلى إبْراهِيمَ خَلِيْلِ اللهِ، وَالْحَمْدُ للهِِ رَبِّ الْعالَمِينَ ».

و در روايت ديگر وارد است كه نزد در مسجد بگويد:

« بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ وَمِنَ اللهِ وَإلَى اللهِ وَما شاءَ اللهُ وَعَلى مِلَّةِ رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَآلِهِ، وَخَيْرُ الاْسْماءِ للهِِ، وَالْحَمْدُ للهِِ وَالسَّلامُ عَلى رَسُولِ اللهِ، السَّلامُ عَلى مُحَمَّدْ بِنْ عَبْداللهِ، السَّلامُ عَلَيْكَ أَ يُّهَا النَّبِيُّ وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَكاتُهُ، السَّلامُ عَلى أنبِياءِ اللهِ وَرُسُلِهِ، السَّلامُ عَلى خَلِيْلِ اللهِ الرَّحْمنِ، السَّلامُ عَلَى الْمُرسَلِينَ وَالْحَمْدُ للهِِ رَبِّ الْعالَمِينَ،

السَّلامُ عَلَيْنا وَعَلى عِبادِ اللهِ الصَّالِحينَ، أَللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَبارِكْ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَارْحَمْ مُحَمَّداً وَآلَ مُحَمَّد كَما صَلَّيْتَ وَبارَكْتَ وَتَرَحَّمْتَ عَلى إبْراهِيمَ وَآلِ إبْراهيمَ إنَّكَ حَمِيدٌ مَجِيْدٌ، أللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد عَبْدِكَ وَرَسُو لِكَ، أللَّهُمَّ صَلِّ عَلى إبْراهِيْمَ خَلِيلِكَ وَعَلى أ نْبِيائِكَ وَرُسُلِكَ وَسَلِّمْ عَلَيْهِمْ،

وَسَلامٌ عَلَى الْمُرْسَلِينَ وَالْحَمْدُ للهِِ رَبِّ الْعالَمِينَ، أللَّهُمَّ افْتَحْ لِي أبْوابَ رَحْمَتِكَ وَاسْتَعْمِلْنِي في طاعَتِكَ وَمَرْضاتِكَ وَاحْفَظْنِي بِحِفْظِ الاِْيمانِ أبَداً ما أبْقَيْتَني جَلَّ ثَناءُ وَجْهِكَ، الْحَمْدُ للهِِ الَّذي جَعَلَني مِنْ وَفْدِهِ وَزُوّارِهِ وَجَعَلَني مِمَّنْ يَعْمُرُ مَسَاجِدَهُ، وَجَعَلَني مِمَّنْ يُناجِيهِ، أللَّهُمَّ إنِّي عَبْدُكَ وَزائِرُكَ في بَيْتِكَ وَعَلى كُلِّ مَأتِيٍّ حَقٌّ لِمَنْ أتاهُ وَزارَهُ،

وَأ نْتَ خَيْرُ مَأتِيٍّ وَأكْرَمُ مَزُور فَأَسْأَ لُكَ يا اَللهُ يا رَحْمنُ بِأَ نَّكَ أنتَ اللهُ لا إلهَ إلاّ أ نْتَ وَحْدَكَ لا شَرِيكَ لَكَ بِأ نَّكَ واحِدٌ اَحَدٌ صَمَدٌ لَمْ تَلِدْ وَلَمْ تُولَدْ وَلَمْ يَكُنْ لَهُ ( لكَ خ ل ) كُفُواً أحَدٌ، وَأنَّ مُحَمَّداً عَبْدُكَ وَرَسُولُكَ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَعَلى أهْلِ بَيْتِهِ يا جَوادُ يا كَرِيمُ يا ماجِدُ يا جَبَّارُ يا كَريمُ أسْأَ لُكَ أنْ تَجْعَلَ تُحْفَتَكَ إيّايَ بِزِيارَتي إيَّاكَ أوَّلَ شيء تُعْطِيَنِي فَكاكَ رَقَبَتِي مِنَ النَّارِ ».

پس سه مرتبه مى گويد:



« أللَّهُمَّ فُكَّ رَقَبَتي مِنَ النَّارِ ».

پس مى گويد:

« وَأوْسِعْ عَلَيَّ مِنْ رِزْقِكَ الْحَلالِ الطَّيِّبِ وَادْرَأْ عَنِّي شَرَّ شَياطِيْنِ الْجِنِّ وَالاِْنْسِ وَشَرَّ فَسَقَةِ الْعَرَبِ وَالْعَجَمِ ».

پس داخل مسجد الحرام شود و رو به كعبه دست ها را بلند نموده و بگويد:

« اَللَّهُمَّ إنّي أسْأَ لُكَ في مَقامي هذا وَفي أوَّلِ مَناسِكِي أنْ تَقْبَلَ تَوْبَتِي وَأنْ تَتَجاوَزَ عَنْ خَطِيئَتي وَأنْ تَضَعَ عَنِّي وِزْري، الْحَمْدُ للهِِ الَّذي بَلَّغَنِي بَيْتَهُ الْحَرامَ أللَّهُمَّ إنّي أشْهَدُ أنَّ هذا بَيْتُكَ الْحَرامُ الَّذي جَعَلْتَهُ مَثابَةً لِلنَّاسِ وَأمْناً مُبارَكاً وَهُدىً لِلْعالَمينَ أللَّهُمَّ إنَّي عَبْدُكَ وَالْبَلَدَ بَلَدُكَ وَالْبَيْتَ بَيْتُكَ جِئْتُ أطْلُبُ رَحْمَتَكَ وَأؤُمُّ طاعَتَكَ مُطِيْعاً لاِمْرِكَ راضياً بِقَدَرِكَ أسْأَ لُكَ مَسْأ لَةَ الْفَقِيْرِ إلَيْكَ الْخائِفِ لِعُقُوبَتِكَ أللَّهُمَّ افْتَحْ لِي أبْوابَ رَحْمَتِكَ واسْتَعْمِلْنِي بِطاعَتِكَ وَمَرْضاتِكَ ».

بعد خطاب مى كند به سوى كعبه و مى گويد:

« أ لْحَمْدُ للهِِ الَّذي عَظَّمَكِ وَشَرَّفَكِ وَكَرَّمَكِ وَجَعَلَكِ مَثابَةً لِلنّاسِ وَاَمْناً مُبارَكاً وَهُدىً لِلْعالَمِيْنَ ».

و مستحب است وقتى كه محاذى حجر الأسود شد بگويد:

« أشْهَدُ أنْ لاإلهَ إلاَّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ وَأنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ آمَنْتُ بِاللهِ وَكَفَرْتُ بِالْجِبْتِ وَالطَّاغُوتِ وَاللاَّتِ وَالْعُزّى وَبِعِبادَةِ الشَّيْطانِ وَبِعِبادَةِ كُلِّ نِدٍّ يُدْعى مِنْ دُونِ اللهِ ».

و هنگامى كه نظرش به حجرالأسود افتاد متوجه به سوى او شود و بگويد:

« أ لْحَمْدُ للهِِ الَّذِي هَدانا لِهذا وَما كُنّا لِنَهْتَدِيَ لَوْ لا أنْ هَدانَا اللهُ سُبْحانَ اللهِ وَالْحَمْدُ للهِ وَلا إلهَ إلاّ اللهُ وَاللهُ أكْبَرُ، اللهُ أكْبَرُ مِنْ خَلْقِهِ وَاللهُ أكْبَرُ مِمّا أخْشى وَاَحْذَرُ، لا إلهَ إلاّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَرِيْكَ لَهُ، لَهُ الْمُلكُ وَلَهُ الْحَمْدُ يُحْيِي وَيُمِيتُ وَيُمِيتُ وَيُحْيِي وَهُوَ حَيٌّ لا يَمُوتُ بِيَدِهِ الْخَيْرُ وَهُوَ عَلى كُلِّ شَيء قَدِيرٌ، اللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمّد وَالِ مُحَمَّد وَبارِكْ عَلى مُحَمَّد وَآلِهِ كَأفْضَلِ ما صَلَّيْتَ وَبارَكْتَ وَتَرَحَّمْتَ عَلى إبْراهِيمَ وَآلِ إبْراهِيمَ إنَّكَ حَمِيْدٌ مَجيدٌ، وَسَلامٌ عَلى جَميعِ النَّبِيِّينَ وَالمُرْسَلِينَ وَالْحَمْدُ للهِ رَبِّ الْعالَمِينَ أللَّهُمَّ إنَّي اُومِنُ بِوَعْدِكَ وَأُصَدِّقُ رُسُلَكَ وَأتَّبِعُ كِتابَكَ ».

و در روايت معتبر وارد است كه وقتى كه نزديك حجر الأسود رسيدى، دست هاى خود را بلند كن و حمد و ثناى الهى را به جا آور و صلوات بر پيغمبر بفرست و از خداوند عالم بخواه كه حج تو را قبول كند. پس از آن، حجر را بوسيده و استلام نما و اگر بوسيدن ممكن نشد استلام نما و اگر آن هم ممكن نشد اشاره به آن كن و بگو:

« أللَّهُمَّ أمانَتِي أدَّيْتُها وَمِيثاقِي تَعاهَدْتُهُ لِتَشْهَدَ لِي بِالْمُوافاةِ أللَّهُمَّ تَصْدِيقاً بِكِتابِكَ وَعَلى سُنَّةِ نَبِيِّكَ صَلَواتُكَ عَلَيْهِ وَآلِهِ أشْهَدُ أنْ لا إلهَ إلاّ اللهُ وَحْدَهُ لا شَرِيكَ لَهُ وَأنَّ مُحَمَّداً عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ آمَنْتُ بِاللهِ وَكَفَرْتُ بِالْجِبْتِ وَالطاغُوتِ وَاللاَّتِ وَالْعُزّى وَعِبادَةِ الشَّيْطانِ وَعِبادَةِ كُلِّ نِدٍّ يُدْعى مِنْ دونِ اللهِ ».

و اگر نتوانى همه را بخوانى بعضى را بخوان و بگو:

« أللَّهُمَّ إليْكَ بَسَطْتُ يَدِي وَفِيما عِنْدَكَ عَظُمَتْ رَغْبَتِي فَاقْبَلْ سُبْحَتي وَاغْفِرْ لِي وَارْحَمْنِي، أللَّهُمَّ إنّي أعُوذُ بِكَ مِنَ الْكُفْرِ وَالْفَقْرِ وَمَواقِفِ الْخِزْيَ في الدُّنيا وَالاْخِرَةِ ».

فصل چهارم:


طواف واجب و بعضى از احكام آن

كسى كه محرم شد به احرام عمره تمتع و وارد مكه معظمه شد، اول چيزى كه از اعمال عمره بر او واجب است، آن است كه طواف كند به دور خانه كعبه براى عمره تمتع.

م ـ طواف عبارت است از هفت مرتبه دور خانه كعبه گرديدن; به نحوى كه خواهد آمد و هر دورى را شوط مى گويند، پس طواف عبارت از هفت شوط است.

م ـ طواف از اركان عمره است و كسى كه آن را از روى عمد ترك كند تا وقتى كه فوت شود وقت آن، عمره او باطل است; چه عالم به مسأله باشد و چه جاهل باشد.

م ـ چنين كسى كه عمره خود را باطل كرد، احوط⁽⁶⁵⁾ آن است كه حج افراد به جا آورد، و پس از آن عمره به جا آورد و حج را در سال بعد اعاده كند.

م ـ وقت فوت طواف، وقتى است كه اگر بخواهد آن را با بقيه اعمال عمرهبه جاآورد، نتواند وقوف به عرفات كند.

باشد،⁽⁶⁸⁾ و اگر برگشته به محل خود و نتواند برگردد به مكه يا مشقت داشته باشد برگشتن، بايد شخص مورد اطمينانى را نايب بگيرد.

م ـ اگر سعى را به جا آورده، پيش از آن كه طواف را به جا آورد، احتياط واجب⁽⁷⁰⁾ آن است كه سعى را هم به جا آورد و اگر نماز طواف را به جا آورده، بايد آن را هم بعد از طواف اعاده كند.

دهند;⁽⁷²⁾ اگرچه به دوش گرفتن يا بر تخت گذاشتن باشد، و اگر ممكن نشود بايد براى اونايب بگيرند.

م ـ شخص مريض را كه طواف مى دهند بايد مراعات شرايط و احكام طواف را، به مقدارى كه براى او ممكن است، بكنند.

واجبات طواف

واجبات طواف دو قسم است:

قسم اول ـ چيزهايى كه شرط طواف است و آن پنج امر است:

اول ـ نيت است; يعنى بايد طواف را با قصد خالص براى خدا به جا آورد.

م ـ نيت را لازم نيست به زبان بياورد و لازم نيست به قلب بگذراند، بلكه همان كه بنا دارد اين عمل را به جا آورد و با اين بنا به جا آورد، كفايت مى كند و به عبارت ديگر، نيت در عبادت و كارهاى ديگر، در اين جهت فرق ندارد. پس همانطور كه انسان با قصد آب مى خورد و راه مى رود عبادت را اگر همانطور به جا آورد با نيت به جا آورده.

م ـ بايد عبادت را براى اطاعت خدا بجا آورد و در اين جهت با كارهاى ديگر فرق پيدا مى كند. پس بايد طواف را براى اطاعت خداوند به جا آورد.

م ـ اگر در به جا آوردن طواف يا ساير اعمال عمره و حج كه عبادى است رياء كند; يعنى براى نشان دادن و به رخ ديگرى كشيدن و عمل خود را خوب جلوه دادن به جا آورد، طواف او و همينطور هرچه را اينطور به جا آورده باطل است و در اين عمل معصيت خدا را هم كرده است.

م ـ رياء بعد از عمل و تمام كردن طواف يا ديگر اعمال، باعث بطلان عمل نمى شود.

م ـ كفايت مى كند در صحيح بودن عمل، آن كه براى خدا بياورد يا براى اطاعت امر خدا، يا⁽⁷⁶⁾ براى ترس از جهنم يا براى رسيدن به بهشت و ثواب.

م ـ طهارت از حدث اكبر و اصغر در طوافِ واجب شرط است; چه طواف عمره باشد يا طواف حج يا طواف نساء، حتى در عمره و حجّ مستحب،⁽⁷⁹⁾ كه پس از احرام بستن واجب است آن را تمام كند.

م ـ طهارت از حدث اكبر و اصغر، در طواف مستحبى شرط نيست، ليكن كسى كه جنب يا حايض است جايز نيست در مسجد الحرام وارد شود، ولى اگر غفلتاً يا نسياناً طواف مستحب كرد صحيح است.

م ـ طواف ـ يعنى هفت دور اطراف خانه كعبه گرديدن ـ مستحب است و بلكه هرچه شخص بتواند طواف كند خوب⁽⁸¹⁾ است. و در اين طواف طهارت شرط نيست.

م ـ اگر شخصى كه حدث اكبر يا اصغر داشته طواف⁽⁸²⁾ كند، باطل است; چه از روى عمد باشد يا از روى غفلت يا نسيان يا ندانستن مسأله باشد.

م ـ اگر در اثناى طواف، حدث عارض شود، پس اگر پس⁽⁸³⁾ از تمام شدن دور چهارم است، بايد طواف را قطع كند و طهارت تحصيل كند و از همانجا كه طواف را قطع كرده تمام كند.

م ـ اگر در فرض سابق پيش از تمام شدن دور چهارم،⁽⁸⁵⁾ حدث عارض شود احتياطواجب⁽⁸⁶⁾ آن است كه تمام كند طواف را و اعاده كند و اين حكم در حدث اصغر است.

مسجد الحرام بيرون رود، پس اگر پيش از تمامى دور چهارم⁽⁸⁹⁾ بود، پس از غسل طواف را اعاده كند.

م ـ اگر عذر داشته باشد از وضو و غسل،⁽⁹¹⁾ واجب است تيمم كند بدل از وضو يا بدل از غسل.

م ـ اگر تيمم كرد بدل از غسل و حدث اصغر عارض شد،⁽⁹³⁾ براى حدث اكبر لازم نيست تيمم كند، بلكه براى حدث اصغر بايد تيمم كند و تا حدث اكبر براى او حاصل نشده و عذرش باقى است همان تيمم اول كافى است، ليكن احتياط مستحب آن است كه تيمم بدل از غسل هم بكند.

م ـ احتياط واجب⁽⁹⁵⁾ آن است كه اگر اميد دارد كه عذرش از وضو يا غسل مرتفع شود، صبر كند تا وقتى كه وقت تنگ شود يا اميدش قطع شود.

م ـ اگر با وضو بوده و شك كند كه حدث عارض شده است يا نه، بنابر وضو داشتن بگذارد و لازم نيست وضو بگيرد و همچنين اگر از حدث اكبر پاك بوده و شك كند كه حدث عارض شده.

م ـ اگر مُحدِث به حدث اصغر يا اكبر بوده و شك كند كه وضو گرفته يا نه يا غسل كرده يا نه، بايد در فرض اول وضو بگيرد و در فرض دوم غسل كند.

م ـ اگر بعد از تمام شدن طواف شك كند كه با وضو آن را به جا آورده يا نه يا شك كند با غسل آن را به جا آورده⁽⁹⁶⁾ يا نه، طواف او صحيح است، ليكن براى اعمال بعد بايد طهارت تحصيل كند.

بعد از غسل برگردد و تتمه را به جا آورد⁽¹⁰⁴⁾ و الاّ بعد از غسل اعاده كند طواف را و احتياط آن است كه در صورت اول نيز اعاده كند.

مستحاضه بدون به جا آوردن غسل هايى كه بر او لازم است مى تواند⁽¹⁰⁹⁾ وارد مسجد الحرام شود و طواف كند، بنابراين به احتياطى كه در غير جنب و حايض و نفساء گفته شد بايد عمل كند، گرچه دخول مسجد الحرام نيز براى او خلاف احتياط استحبابى است.

سوم ـ طهارت بدن و لباس است از نجاست

م ـ در خون قروح و جروح، تا آن اندازه اى كه مى شود تطهير كرد و لباس را عوض كرد، احتياط واجب آن است كه تطهير كند يا جامه را عوض كند.

م ـ احتياط آن است كه اگر مى تواند تأخير بيندازد طواف را تا بشود بى مشقت تطهير كرد، تأخير بيندازد به شرطى كه وقت تنگ نشود.

م ـ اگر طواف كند و بعد از آن كه از طواف فارغ شد علم پيدا كند به نجاست در حال طواف، اظهر آن است كه طوافش صحيح است.

م ـ اگر شك داشته باشد كه لباسش يا بدنش نجس است، مى تواند با آن حال طواف كند وصحيح است; چه بداند كه پيش از اين پاك بوده يا نداند، ليكن اگر بداند كه پيشتر نجس بوده ونداند كه تطهير شده است، نمى تواند با آن حال طواف كند بلكه بايد تطهير كند و طواف كند.

م ـ اگر در بين طواف نجاستى به بدن يا لباس او عارض شود، اظهر آن است كه دست از طواف بردارد و جامه يا بدن را تطهير كند و طواف را از همان جا تمام كند و طواف او صحيح است.

م ـ اگر در بين طواف نجاستى در بدن يا لباس خود ببيند و احتمال بدهد كه در اين حال نجاست حاصل شده، ظاهراً حكم مسأله قبل را دارد.

آن است كه طواف را رها كند و تطهير كند و از همانجا بقيه طواف را تمام كند و بعد از آن طواف رااعاده⁽¹¹⁶⁾ كند; خصوصاً اگر تطهيرزياد طول بكشد ودر اين صورت بعدازاتمام، نمازطواف را بخواند و پس از آن طواف را اعاده كند و نماز طواف را نيز اعاده كند و در اين احتياط فرقى نيست بين آن كه بعد از چهار دور علم پيدا كند يا قبل از آن، گرچه در صورت دوم احتياط شديدتر است.

م ـ اگر فراموش كند نجاست را و طواف كند، احتياط⁽¹¹⁸⁾ واجب اعاده است، و همين طور است اگر در بين طواف يادش بيايد.

چهارم ـ ختنه كردن است در حق مردان و اين شرط در زن ها نيست، و احتياطواجب آن است كه درباره بچه هاى نابالغ مراعات شود.

م ـ اگر بچه ختنه كرده به دنيا بيايد طواف او صحيح است.

است در آن اباحه،⁽¹²⁸⁾ پس با ساتر غصبى طواف صحيح نيست بلكه با لباس غصبى غير ساتر نيز بنابر احتياطِ⁽¹²⁹⁾ واجب، و احتياط آن است كه مراعات شرايط لباس نمازگزار را بنمايند.