مستحبات نماز طواف - مناسک حج نسخه متنی

مستحبات نماز طواف

م ـ در نماز طواف، مستحب است بعد از حمد در ركعت اول سوره توحيد و در ركعت دوم سوره جحد را بخواند و پس از نماز، حمد و ثناى الهى را بجا آورد و صلوات بر محمد و آل محمد بفرستد و از خداوند عالم طلب قبول نمايد و بگويد⁽⁵⁰⁹⁾:

« أللَّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنّي وَلا تَجْعَلْهُ آخِرُ الْعَهْدِ مِنّي. أ لْحَمْدُ للهِ بِمَحامِدِهِ كُلِّها عَلى نَعْمائِهِ كُلِّها حَتى يَنْتَهِي الْحَمْدُ إلى ما يُحِبُّ وَيَرْضى، أللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد وَتَقَبَّلْ مِنّي وَطَهِّرْ قَلْبِي وَزَكِّ عَمَلي ».

و در روايت ديگر است:

« أللَّهُمَّ ارْحَمْنِي بِطاعَتي اِيَّاكَ وَطاعَةِ رَسُولِكَ (صلى الله عليه وآله) أللَّهُمَّ جَنِّبْنِي أنْ أ تَعَدّى حُدُودَكَ وَاجْعَلْنِي مِمَّنْ يُحِبُّكَ وَيُحِبُّ رَسُولَكَ وَمَلائِكَتَكَ وَعِبادَكَ الْصّالِحِينَ ».

و در بعضى از روايات است كه حضرت صادق (عليه السلام) بعد از نماز طواف به سجده رفته و چنين مى گفت:

« سَجَدَ لَكَ وَجهِي تَعَبُّداً وَرِقّاً لا إلهَ إلاّ أنْتَ حَقّاً حَقّاً الأوَّلُ قَبْلَ كُلِّ شَيء وَالاْخِرُ بَعْدَ كُلِّ شَيء وَها أنَا ذا بَيْنَ يَدَيْكَ ناصِيَتي بِيَدِكَ فاغْفِرْ لي إنَّهُ لا يَغْفِرُ الذَّنْبَ الْعَظيمَ غَيْرُكَ فَاغْفِرْ لِي فإنّي مُقِرٌّ بِذُنُوبي عَلى نَفْسي وَلا يَدْفَعُ الذَّنْبَ الْعَظِيمَ غَيْرُكَ ».

و بعد از سجده، روى مبارك آن حضرت از گريه چنين بود كه گويا در آب فرو رفته باشد.

فصل ششم:


سعى و بعض احكام آن

م ـ واجب است بعد از بجا آوردن نماز طواف، سعى كند بين صفا و مروه، كه دو كوه معروف اند.

م ـ مراد از «سعى» آن است كه از كوه صفا برود به مروه و از مروه برگردد به صفا.

م ـ واجب است سعى بين صفا و مروه هفت مرتبه باشد كه به هر مرتبه شوطگويند ; به اين معنا كه از صفا به مروه رفتن يك شوط است و از مروه به صفا برگشتن نيزيك شوط است.

از مروه شروع كند، هر وقت فهميد⁽⁵¹¹⁾ بايد اعاده كند و اگر در بين سعى بفهمد بايد از سر بگيرد و از صفا شروع كند.

م ـ احتياط آن است⁽⁵¹²⁾ كه ابتدا كند از جزء اول صفا و از آنجا شروع به سعى كند و در صورتى كه روى⁽⁵¹³⁾ كوه برود و همانطور به نحو متعارف سعى كند كفايت مى كند.

م ـ طهارت از حدث و خبث و ستر عورت در سعى⁽⁵¹⁵⁾ معتبر نيست، گرچه احوط مراعات طهارت از حدث است.

م ـ واجب است سعى را بعد از طواف و نماز آن بجا آورد و اگر عمداً پيش از آنها بجا آورد بايد بعد از طواف و نماز، آن را اعاده كند.

م ـ اگر از روى فراموشى مقدم بدارد سعى را بر طواف، اقوى⁽⁵¹⁶⁾ آن است كه آن را اعاده كند و همچنين است اگر از روى ندانستن مسأله مقدم بدارد.

م ـ واجب است رفتن و برگشتن از راه متعارف باشد، پس اگر از راه غير متعارف به صفا برود يا به مروه، سعيش باطل است.

م ـ اگر بين صفا و مروه را دو طبقه يا چند⁽⁵¹⁷⁾ طبقه كنند و تمام طبقات بين دو كوه باشد، از هر طبقه جايز است سعى كند گرچه احوط⁽⁵¹⁸⁾ سعى از همان راهى است كه از اول متعارف بوده.

م ـ اگر طبقه زيرزمينى درست شد و كوه صفا و مروه ريشه دار بود و سعى بين آن دو واقع شد صحيح است على الظاهر و احوط سعى از طبقه روى زمينى است.

م ـ واجب است در وقت رفتن به طرف مروه، متوجه به آنجا و وقت رفتن رو به صفا متوجه به آن باشد. پس اگر عقب عقب برود يا پهلو را به طرف صفا يا مروه كند و برود باطل است، ليكن نگاه كردن به چپ و راست بلكه گاهى به پشت سر اشكال ندارد.

م ـ جايز است به جهت استراحت و رفع خستگى، نشستن يا خوابيدن بر صفا يامروه و همين طور جايز است نشستن يا خوابيدن بين آنها براى رفع خستگى⁽⁵²¹⁾ و لازم نيست عذرى داشته باشد بنابر اقوى.

م ـ جايز است تأخير سعى از طواف و نماز آن، براى رفع خستگى يا تخفيف گرمى هوا و جايز است بدون عذر تأخير بيندازد تا شب، گرچه احتياط در تأخير نينداختن است.

م ـ جايز نيست تأخير انداختن تا فردا بدون عذر; از قبيل مرض.

م ـ سعى از عبادات است و بايد آن را بانيت خالص براى فرمان خداى تعالى بياورد.

م ـ سعى مثل طواف ركن است و حكم ترك آن از روى عمد يا سهو چنان است كه در طواف گذشت.

م ـ زياد كردن در سعى بر هفت مرتبه از روى عمد موجب باطل شدن آن است به تفصيلى كه در طواف گذشت.

م ـ اگر از روى فراموشى زياد كند بر سعى; چه كمتر از يك مرتبه يا بيشتر، سعى او صحيح است و بهتر آن است كه⁽⁵²⁶⁾ زايد را رها كند، گرچه بعيد نيست كه بتواند آن را به هفت مرتبه برساند.

بيايد⁽⁵²⁹⁾ و اگر به وطن خود مراجعت كرده و براى او مشقت ندارد، بايد مراجعت كند و اگر نمى تواند يا مشقت دارد بايد نايب بگيرد.

م ـ با تمام كردن سعى، حلال نمى شود بر او آنچه حرام شده بود بواسطه احرام.

م ـ اگر فراموش كرد بعض سعى را در عمره تمتع، پس به گمان اينكه اعمال عمره تمام شده، از احرام خارج شد و بعد از آن نزديكى با زنان كرد، واجب است برگردد و سعى را تمام كند و احتياط واجب آن است كه يك گاو براى كفاره ذبح كند.

م ـ اگرفراموش كرد بعض سعى رادرعمره تمتع و تقصير كرد⁽⁵³⁶⁾ و بعد از آن نزديكى با زنان كرد، احتياط واجب آن است كه به دستور مسأله سابق عمل كند، بلكه احتياط واجب آن است⁽⁵³⁷⁾ كه در اين دو حكم سعى در غير عمره تمتع را نيز ملحق به تمتع كند در كفاره و اتمام.

در ناقص گذاشتن در اين باشد كه عمداً براى حاجتى ترك كرده است سعى را، كه برگردد و اتمام كند كه در اين صورت وجوب اتمام بعيد نيست⁽⁵⁴¹⁾ و اگر شك در زياده دارد و مى داند ناقص نشده اعتنا نكند.

م ـ اگر بعد از فارغ شدن از سعى يا از هر دورى شك در دُرست آوردن آن كند اعتنا نكند و سعيش صحيح است و همينطور اگر در بين رفت و آمد، شك در صحيح بجا آوردن جزء پيش كند، اعتنا نكند.

م ـ اگر در مروه شك كند كه هفت دفعه رفت و آمد كرده يا زيادتر; مثل اينكه شك كند بين هفت و نُه اعتنا نكند و اگر قبل از رسيدن به مروه شك كند كه اين دور هفت است يا كمتر، ظاهراً سعى او باطل است و همچنين است هر شكى كه به كمتر از هفت تعلق بگيرد ; مثل شك بين يك و سه يا دو و چهار و هكذا.

م ـ كسى كه بعدازظهر، طواف و نماز را بجا مى آورد و سعى را شب انجام مى دهد، اگر بدون تأخير عرفى، سعى در شب واقع شود⁽⁵⁴⁵⁾ مانع ندارد و احتياط آن است كه تا شب تأخير نيندازد، اگرچه اقوى كفايت است.

م ـ سعى در طبقه فوقانى، اگر محرز نيست كه بين صفا و مروه است، جايز نيست