لطفا منتظر باشید ...
م ـ در صورتى كه قربانى به دست غير مؤمن انجام گيرد، كفايت نمى كند(6) و بايد دو
1 ـ آية الله سيستانى: بلكه به احتياط واجب ضامن حصّه فقرا است مگر اين كه قربانى ارزش مالى خود را به دليل فراوانى بيش از حد از دست بدهد.
(2)2 ـ آية الله صانعى: بلكه اقوى است.
(3)3 ـ آية الله تبريزى، آية الله خويى: بايد نيت از صاحب قربانى تا هنگام كشتن مستمر باشد و كشنده لازم نيست نيت كند هرچند احوط و اولى نيت نمودن اوست.
آية الله صافى: و احوط آن است كه علاوه بر نايب خودش هم اگر در وقت ذبح حاضر باشد نيّت كند و اگر حاضر نيست موقعى كه نايب يا وكيلى را كه از طرف او براى ذبح نايب مى گيرد مى فرستد نيّت كند ونيّت را تا وقت ذبح مستمر بدارد.
آية الله گلپايگانى: علاوه بر خودش ذابح نيز بايد نيت كند. ( آداب و احكام حج، ص 315 ).
آية الله مكارم: نيّت را حاجى مى كند.
4 ـ آيات عظام اراكى، خامنه اى، فاضل، نورى: در صورتى كه ذابح را در انجام قربانى نايب كرده باشد و امّا اگر از او خصوص ذبح را خواسته باشد لازم نيست مؤمن باشد و خودش بايد قصد قربانى و قربت را انجام دهد.
5 ـ آية الله بهجت: ايمان شرط نيست ولى شرائط ديگر را بايد دارا باشد. (مناسك س152).
آيات عظام تبريزى، خويى، سيستانى، صافى، گلپايگانى: اگر مسلمان باشد كفايت مى كند و شيعه بودن ذابح لزومى ندارد.
آية الله صانعى: لازم نيست و اقوى عدم اعتبار ايمان است در ذابح نه در قربانى و نه در كفّارات.
آية الله مكارم: تمام مسلمانان كه ذبيحه آنان پاك وحلال است مى توانند ذبح كنند.
همينطور در ذبح كفارات.
6 ـ آية الله اراكى، آية الله نورى: گذشت كه اگر خصوص ذبح از غير مؤمن را خواسته باشد كفايت مى كند.
آية الله صانعى: كفايت مى كند چون گذشت عدم شرطيّت ايمان.
آية الله مكارم: مانند مسأله سابق است.
مرتبه قربانى كند، هرچند در وقت قربانى متوجه نشود كه ذابح مؤمن نيست يا جاهل بهمسأله باشد.
م ـ ذبح هم از عبادات است و در آن نيت خالص و قصد اطاعت خداوند لازم است.
م ـ احتياط آن است كه اگر احتمال نقص يا مرض در گوسفند بدهند، آن را معاينه كنند، اگرچه اقوى در احتمال آنكه عيبى حادث شده باشد، مثل آنكه احتمال بدهد گوش يا دمش را بريده اند يا آن را خصى كرده اند، عدم لزوم معاينه است و احتياط در عيب هايى كه محتمل است از حال تولد داشته و مادر زاد بوده، ترك نشود.
م ـ اگر بعداز ذبح كردن، احتمال داد ناقص بودن يانداشتن سايرشرايط را، اعتنا نكند.
م ـ اگر به كسى نيابت داد براى خريدارى كردن و ذبح، و نايب انجام داد، و بعد از آن شخص محرم احتمال داد كه نايب به شرايط عمل نكرده باشد، به اين احتمال اعتنا نكند و ذبح كافى است.
م ـ اگر كسى را نايب كرد براى خريدارى و ذبح، بايد علم پيدا كند يا اطمينان به اينكه عمل كرده است و گمان كفايت نمى كند.
م ـ اگر نايب عمداً بر خلاف دستور شرع،(5) در اوصاف ذبيحه يا در كشتن آن، عمل
(1)1 ـ نظر آيات عظام از مسأله قبل معلوم مى شود.
(2)2 ـ آية الله تبريزى: در موارد احتمال نقص و مرض مطلقاً فحص لازم نيست.
آية الله خويى: متعرض اين فرع نشده اند.
آية الله سيستانى: فحص مطلقاً لازم نيست، گرچه احتياط مستحب آن است كه فحص كند مخصوصاً اگر احتمال نقص از هنگام ولادت در ميان باشد.
آية الله مكارم: بعيد نيست قول فروشنده در مورد سنّ حيوان و يا اخته نبودن يا ساير عيوب پنهانى كه خريدار نمى داند مقبول باشد.
(3)3 ـ آية الله خويى، آية الله فاضل: در صورتى كه احتمال بدهد كه در حال ذبح احراز شرايط كرده بوده. (مناسك عربى، مسأله 388).
آية الله سيستانى: و همچنين اگر شك در اين باشد كه محل ذبح منى بوده يا جاى ديگر.
(4)4 ـ آية الله بهجت: احتياطاً اطمينان لازم است.
آية الله تبريزى، آية الله خويى: اگر نايب ثقه باشد و خبر دهد از ذبح كافى است.
5 ـ آية الله صانعى: بر حسب فتواى مرجع تقليد خودش.
كرد ضامن است و بايد غرامت آن را بدهد و بايد دو مرتبه ذبح كنند.
م ـ اگر مى تواند بدون زحمت و مشقت قرض كند و در ازاى قرض چيزى كه ادا كند داشته باشد بايد قرض كند و ذبح كند.
* م ـ اگر مى تواند بدون مشقت چيزى كه زايد از مؤونه سفر است بفروشد، بايد بفروشد، و هدى بخرد، لكن لباس را هرچه باشد لازم نيست بفروشد.
1 ـ آية الله صانعى: كه در مسأله قبل بيان شد.
2 ـ آية الله صافى: اين فرع مجمل است و تفصيلى دارد.
آية الله گلپايگانى: متعرض اين فرع نشده اند.
اجرت گرفته است ضامن است(3) و الاّ معلوم نيست ضامن باشد(4) و در هر صورت بايد اعاده شود.
(5)3 ـ آية الله خويى: ظاهراً به نظر ايشان فرض مزبور مطلقاً مورد ضمان است چون اتلاف مستند به نايب است و عدم ضمان وكيل بدون تعدى و تفريط در مورد تلف است نه اتلاف. (رجوع شود به مستند العروه، كتاب الاجاره، ص245 و247). و نظريه آية الله تبريزى هم همين است.
آية الله سيستانى: در هر دو صورت ضامن است.
آية الله مكارم: اگر مقصّر بوده ضامن است.
4 ـ آية الله بهجت: اگر خلاف موجب عدم اجزاء شود در هر صورت ضامن است و اعاده لازم است.
آية الله فاضل: و نيز اگر تلف مستند به ذابح باشد بنابر احتياط ضامن است اگر چه عمل را تبرعاً انجام داده باشد.
5 ـ آية الله مكارم: بنابر احتياط واجب اعاده شود.
چند مسأله راجع به بدل ذبيحه
م ـ اگر قادر نباشد بر ذبح، بايد سه روز در حج و هفت روز پس از مراجعت از حج روزه بگيرد.م ـ مراد ازاينكه قادر برذبح نباشد، آن است كه نه هدى را داشته باشد و نه پولش را.
(6)6 ـ آية الله فاضل: و قدرت اقتراض يا فروش زايد از مؤونه سفر را هم كه در مسائل آينده گفته مى شود نداشته باشد.
(7)7 ـ آية الله اراكى: لباس مورد حاجت.
آية الله بهجت، آية الله صافى: فرق بين لباس و غير آن در صورتيكه زائد بر مؤونه باشد نيست.
آية الله تبريزى، آية الله خويى: فرقى بين لباس و غير لباس نيست.
آية الله سيستانى: اگر لباس مورد حاجت او نباشد بنابر احتياط واجب بايد آن را بفروشد و قربانى تهيه كند.
آية الله صانعى، آية الله مكارم: لباسى كه مورد حاجت است.
آية الله گلپايگانى: متعرض اين فرع نشده اند.
م ـ لازم نيست كسب كند و پول هدى را تهيه كند،(1) ليكن اگر كسب كرد و تهيه كرد، بايد ذبح كند.
* م ـ اگرچه لباس را لازم نيست بفروشد لكن اگر لباس زايد داشت و فروخت، ظاهراً بايد ذبح كند و احتياط آن است كه روزه هم بگيرد.
* م ـ اين سه روز روزه را بايد در ماه ذى حجه بگيرد و احتياط واجب(3) آن است كه از هفتم تا نهم بگيرد و جلوتر نگيرد.
م ـ بايد اين سه روز دنبال هم باشد.
م ـ اگر روز هفتم نتوانست روزه بگيرد، روز هشتم و نهم بگيرد و يك روز ديگر بعد از مراجعت از منى بگيرد و احتياط آن است كه بعد از ايام تشريق، كه يازدهم و دوازدهم و سيزدهم است، بگيرد.
1 ـ آية الله بهجت: اگر مناسب باشد و عسر و حرج نباشد لازم است كسب نمايد.
(2)2 ـ آية الله بهجت: گذشت كه لباس زائد را بفروشد و ذبح كند و روزه لازم نيست.
آية الله تبريزى، آية الله مكارم: در اين صورت روزه لازم نيست.
آية الله گلپايگانى: متعرض اين فرع نشده اند.
3 ـ آية الله صانعى: بلكه مستحب.
(4)4 ـ آيات عظام بهجت، تبريزى، خويى: و سه روز اول را مى تواند پس از شروع به اعمال عمره تمتع از اول ماه ذى حجه بگيرد.
