مناسک حج نسخه متنی

219 . آية الله بهجت: به مسأله 52 مراجعه شود.

تفصيل اين مسأله در ذيل مسأله 23 گذشت.

220 . آية الله بهجت: در غير صبى مميّز مشكل است.

آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: در نيابت از مجنون اشكال است مگر آن كه به قصد رجا آورده شود.

آية الله فاضل: شرط هست ولى اگر حج قبل از جنون بر او مستقر شده، عقل شرط نيست و در صورت يأس از بهبودى يا بعد از فوت او بايد از مالش ـ ولو از ميقات ـ براى او استنابه كنند.

آية الله مكارم: نيابت از بچه و ديوانه اى كه حج بر او مستقر نشده خالى از اشكال نيست.

آية الله نورى: اسلام و ايمان در نايب و منوب عنه شرط است.

221 . آية الله بهجت: اگر چه نيابت زن از مرد مرجوح است. (مناسك، ص 39، م 104).

⁽²²²⁾222 . آية الله بهجت: بلى نايب گرفتن صروره مكروه است; به خصوص در صورتى كه نايب زن و منوب عنه مرد باشد، اگر چه با داشتن بعض مرجّحات ديگر; از قبيل فقاهت و تقوى و كمالات ديگر، جانب رجحان تقويت مى يابد و از مرجوحيّت بيرون مى آيد (كتاب حج، ص40).

آية الله تبريزى، آية الله خويى: بلكه اگر منوب عنه مرد و زنده باشد كه به خاطر عدم تمكن نمى تواند حجة الاسلام را به جاى آورد، احتياط لزومى آن است كه مردى را كه تاكنون به حج نرفته، به نيابت خود به حج بفرستد.

223 . آية الله بهجت: معتبر است در نيابت قصد آن و تعيين منوب عنه با تعدد، و در صورت اتّحاد كافى است قصد نيابت واجبه مثلاً (كتاب حج، ص39).

224 . آية الله نورى: مجزى است مطلقاً.

⁽²²⁵⁾225 . آيات عظام بهجت، صافى، گلپايگانى: بعد از احرام و پس از دخول حرم كافى است و در اين حكم بين حجة الاسلام و غير آن و بين نيابت به مزد و اجرت و تبرّع فرقى نيست.

آية الله تبريزى، آية الله خويى: چنانچه نايب بعد از احرام بميرد كفايت از منوب عنه مى كند هرچند مردنش قبل از دخول حرم باشد بنابر اظهر، و در اين مورد فرقى بين حجة الاسلام و غير آن نيست، و همچنين فرقى نيست بين اينكه نيابت به اجرت باشد يا به تبرع.

آية الله خامنه اى، آية الله مكارم: در حكم مذكور فرقى بين حجة الاسلام و غير آن و اقسام نيابت نيست.

آية الله سيستانى: اگر بعد از احرام و قبل از دخول حرم بميرد محل اشكال است و اگر بعد از دخول حرم باشد مجزى است و در اين حكم فرقى بين حجة الاسلام و غير آن نيست ولى در مورد حجّ تبرعى اشكال است.

آية الله صانعى: گرچه نبودِ فرق بين حجة الاسلام و غير آن از حج هاى واجب، خالى از قوت نمى باشد.

226 . آية الله فاضل: اين احتياط لازم نيست.

⁽²²⁷⁾227 . آية الله گلپايگانى: بلى، اگر نايب در خصوص طواف نساء نيابت داشته است تا طواف را صحيح به جا نياورد مباشرت با زن بر منوب عنه حلال نمى شود.

⁽²²⁸⁾228 . آية الله بهجت: از منوب عنه مجزى است. در صورتى كه نيابت بر فراغ ذمّه او باشد (مستفاد از سؤال 126 مناسك)

آية الله خامنه اى: كفايت از حج تمتع مى كند و مستحق اجرت هم هست.

آية الله خويى، آية الله سيستانى: ذمه منوب عنه برىء مى شود ولى در صورتى كه اجاره بر اعمال عمره و حج تمتّع بوده، اجير استحقاق اجرت را نخواهد داشت، بلى اگر اجاره بر تفريغ ذمّه منوب عنه بوده مستحق اجرت خواهد بود. (مناسك، مسأله 125).

آيات عظام صافى، گلپايگانى، نورى: از منوب عنه مجزى است.

229 . آيات عظام بهجت، تبريزى، خويى، سيستانى، فاضل: مگر اين كه به نحو شركت بر آن ها واجب شده باشد; مثل اين كه دو نفر يا بيشتر نذر كنند كه با شركت يكديگر كسى را اجير نمايند كه در اين صورت مى توانند يك نفر را براى حج اجير نمايند. (مناسك، ص45، مسأله 123).

⁽²³⁰⁾230 . آية الله اراكى: احوط وجوب است در صورت يأس از زوال عذر و مرض.

آية الله بهجت: به مسأله 52 مراجعه شود.

تفصيل اين مسأله ذيل مسأله 23 گذشت.

231 . آيات عظام بهجت، تبريزى، خويى، سيستانى: بنابر احتياط واجب، در صورت حصول تمكّن، بايد خودش حج را به جا آورد.

آية الله صافى: در صورتى كه حج بر او مستقر بوده، با تمكّن بايد خودش حج به جاآورد و هم چنين اگر مستقر نبوده ولى استطاعتش باقى باشد، بايد حج به جاآورد. (آداب و احكام حج، حاشيه مسأله90).

آية الله گلپايگانى: مگر اين كه در وقت نايب گرفتن، اميد خوب شدن و رفع عذر داشته باشد كه در اين صورت بنابر احتياط، اگر رفع عذر شد و استطاعت داشت بايد خودش هم حج را انجام دهد.

⁽²³²⁾232 . آية الله سيستانى: گرچه احتياط واجب است كه نايب نيز عمل حج را تمام نمايد.(مناسك،مسأله 64).

آية الله صافى: اگر بعد از احرام عذر مرتفع گردد كه امكان انجام حج براى منوب عنه در همان سال يا سال بعد باشد ارتفاع عذر كاشف از بطلان اجاره و بلكه بطلان احرام نايب است.

آية الله گلپايگانى: مگر اين كه در اثناى عمل بعد از احرام عذر برطرف شود ولى منوب عنه تمكن از انجام عمل كامل نداشته باشد كه در اين صورت حج نايب مجزى است. (مناسك عربى، مسأله 90).

آية الله مكارم: بنابر احتياط واجب بايد خودش حج برود.

233 . آية الله فاضل، آية الله مكارم: نيابت او صحيح است هرچند گناه كرده است.

⁽²³⁴⁾234 . تفصيل اين مسأله در ذيل مسأله 107 گذشت.

235 . آية الله تبريزى، آية الله خويى: چنانچه بعد از احرام بميرد كفايت از منوب عنه مى كند هرچند مردنش قبل از دخول حرم باشد ( مناسك، مسأله 114 ).

آية الله خامنه اى: مجزى نيست بنابر احتياط واجب.

آية الله سيستانى، آية الله مكارم: اگر بعد از احرام وقبل از دخول حرم بميرد اين حكم احتياطى است.

آية الله صانعى: هر چند برائت منوب عنه در صورت بعد از احرام بعيد نيست. آرى در كسى كه براى خودش حجّ مى آورد محض احرام كفايت نمى كند و دخول در حرم معتبر است.

⁽²³⁶⁾236 . آية الله سيستانى: كسى كه حج بر او مستقر شده است اگر بعد از احرام حج در حرم بميرد حجة الاسلام از او ساقط است; چه تمتّع باشد چه قِران و چه اِفراد و اگر در عمره تمتّع بميرد نيز ساقط است و اگر قبل از آن بميرد; چه بعد از احرام قبل از دخول حرم و چه بعد از دخول حرم بدون احرام ساقط نمى شود و بايد از او قضا كند و اين حكم در حج واجب غير از حجة الاسلام و در عمره مفرده جارى نيست و اما كسى كه حج بر او مستقر نشده است، اگر بعد از احرام بميرد قضا واجب نيست هر چند قبل از دخول حرم باشد.

تفصيل اين مسأله در ذيل مسأله 80 و 110 گذشت.

237 . آية الله مكارم: معمولا اجاره براى اداى تكليف منوب عنه است. بنابراين مستحقّ تمام اجرت مى باشد.

238 . آية الله بهجت: اگر تصريح به خلاف متعارف نباشد، بر حسب معلوم از داعى استيجار كه برائت ذمه منوب عنه است چيزى از اجرت پس گرفته نمى شود وقتى كه وفات نايب پس از احرام و دخول حرم باشد و اگر قبل از احرام باشد استحقاق اجرت المثل مقدار راهى كه پيموده است بعيد نيست و نيز توزيع اجرة المسمّى بى وجه نيست در صورتى كه بعض عمل را مثل احرام انجام داده باشد و يا سير از طريق خاص در اجاره قيد شده باشد. (كتاب حج، ص41).

آية الله تبريزى، آية الله خويى: هرگاه اجير بعد از محرم شدن بميرد، تمام اجرت را مستحقّ خواهد شد، در صورتى كه بر تفريغ ذمّه ميّت اجير شده باشد. و امّا اگر اجير بر به جاآوردن اعمال شده باشد، اجرتِ مقدارى را كه به جاآورده مستحقّ مى شود و چنانچه قبل از احرام بميرد چيزى مستحقّ نخواهد بود. بلى اگر مقدّمات عمل داخل اجاره باشد، هر مقدار از مقدّمات را كه انجام داده باشد اجرت همان مقدار را مستحقّ مى شود (مناسك، مسأله 115).

آية الله خامنه اى: اگر اجاره براى تفريغ ذمّه منوب عنه باشد، كه ظاهر حال در اجاره حج همين است و اجير بعد از احرام و دخول حرم بميرد، مستحق تمام اجرت است.

آية الله سيستانى: در صورتى كه مقدمات عمل داخل اجاره باشد، هر مقدار از مقدمات را كه انجام داده باشد اجرت همان مقدار را مستحق مى شود.

239 . آية الله گلپايگانى: ظاهراً مستحق تمام اجرت مى باشد على الاقوى و هم چنين است حكم صورت بعد.

240 . آيات عظام اراكى، صافى، فاضل: مگر آن كه اجير براى تفريغ ذمّه شده باشد، كه در اين صورت تمام اجرت را مى برد.

اگر بعض اعمال را به جا آورد و مُرد، مستحق اجرت آن اعمال نيز مى باشد، و اگر اعمال را به نحوى به جا آورده است كه در عرف گفته شود كه عمره و حج را به جا آورد، مستحق تمام اجرت است، اگرچه بعض اعمال را كه مضر به صحت حج نيست و محتاج به اعاده نيست نسياناً ترك كرده باشد.

⁽²⁴¹⁾241 . آية الله خويى: اگر بر خود اعمال اجير باشد، به نحو تعدّد مطلوب، به نسبت اعمالى كه انجام داده مستحق اجرت است.

آية الله سيستانى: مگر آن كه اجير براى تفريغ ذمّه شده باشد كه در اين صورت تمام اجرت را مى برد و اگر برخود اعمال اجير باشد به نحو تعدّد مطلوب به نسبت اعمالى كه انجام داده مستحقّ اجرت است.

242 . آية الله بهجت: احتياطاً عمره به جا آورد.

آية الله صانعى: و استطاعت براى عمره مفرده دارد وجوب اتيان آن بعد از عمل نيابت خالى از وجه نمى باشد و ظاهراً در اينگونه استطاعت ها عود و رجوع الى الكفايه معتبر نيست.

243 . آية الله فاضل: يا قبل از آن.

244 . آية الله گلپايگانى: رجاءً (احكام عمره فارسى، ص 16).

نيست⁽²⁴⁵⁾ ليكن خيلى مطلوب است.

245 . آية الله مكارم: اين احتياط واجب است.

⁽²⁴⁶⁾246 . آية الله مكارم: در مورد عمره مفرده اگر در همان ماه عمره تمتع باشد قصد رجاء كند.

247 . آيات عظام بهجت، تبريزى، خويى، سيستانى، صانعى: به ذيل مسأله 107 مراجعه شود.

آية الله گلپايگانى: بنابر احتياط.

⁽²⁴⁸⁾248 . آية الله خامنه اى: در عذرهايى كه بعد از عقد اجاره حادث شود، نظر معظم له ذيل سؤال 159 آورده شده.

آية الله مكارم: ولى عذرهايى كه در خود حج تصادفاً به وجود مى آيد; مانند وقوف اضطرارى، مانع نيست.

آية الله نورى: ولى عذرى كه تصادفاً پيش مى آيد و طارى است، مانع صحت نيست.

249 . آية الله بهجت: به ذيل مسأله 107 مراجعه شود.

250 . آية الله تبريزى، آية الله خويى: با فرض وجوب حج بر خود او اجاره باطل مى باشد، ولى حج صحيح است و ذمه منوب عنه برىء مى شود، گرچه موظّف بوده است به ميقات برگردد و براى خودش محرم شود.

آية الله سيستانى: اگر مطمئن باشد در سال بعد حج خود را انجام مى دهد، حج نيابى را تمام كند و اگر مطمئن نيست بايد به يكى از مواقيت رفته و براى خود احرام ببندد ولى اگر حج نيابى را تمام كند حجّش صحيح است و اگر استيجارى باشد اجاره باطل است و مستحقّ اجرت المثل است.

آية الله فاضل: نيابت او صحيح است اگر چه معصيت كرده است، و در مورد سؤال، كه فعلا از احرام خارج شده است، واجب است به ميقات برگردد و براى خودش محرم شود. ولى اگر دوباره معصيت كرد و حج نيابى را تمام كرد صحيح است و از منوب عنه مجزى است.

تفصيل اين مسأله در ذيل مسأله 107 و 118 گذشت.

است⁽²⁵¹⁾ و بايد برگردد به ميقات و از آنجا براى خودش مُحرم شود.

251 . آية الله اراكى، آية الله نورى: مگر آن كه به نحو خطا در تطبيق باشد، كه در اين صورت از خودش واقع مى شود.

آية الله صانعى: و حكم كسى را دارد كه از روى عذر بدون احرام وارد مكّه شده كه در مسايل بعد حكمش مى آيد.

252 . آية الله بهجت: اگر بدون توجه محرم شده، احتياطاً در موارد عذر نايب بگيرد تا عمل را صحيحاً به جا آورد و خود نيز آن عمل را انجام دهد نيابتش صحيح است هر چند از اوّل نمى توانسته نايب شود و امّا قبل از احرام پس با احراز رضايت منوب عنه حج ميقاتى براى او بدهد چون اطلاق اجاره قيد مباشرت را بر مى دارد (مناسك، س106 و17).

آية الله تبريزى: نيابت معذور در حج واجب اشكال دارد.

آية الله خويى: نيابت معذور اشكال دارد.

آية الله سيستانى: اگر عذر بعداً پيش آمده است نايب گرفتن جايز است و همچنين در مواردى كه تفصيل آن در حاشيه مسأله 107 گذشت.

آية الله صافى: به حاشيه شرط هفتم از مسأله 107 مراجعه شود.

آية الله گلپايگانى، آية الله مكارم: بنابر احتياط.

253 . آية الله صانعى: در صورتى كه معذور بودنش از قبل بوده يا علم به آن داشته.

254 . آيات عظام تبريزى، خويى، سيستانى: اگر منوب عنه زنده است نيابت بدون اذن او مجزى نيست. (مناسك، مسأله 66)