مناسک حج نسخه متنی

آية الله تبريزى: بر مكلّف واجب است يقين يا اطمينان به رسيدن به ميقات پيدا نموده و احرام ببندد و يا حجت شرعيه داشته باشد و افرادى كه آنجا زندگى مى كنند، گفته آن ها حجت شرعيه محسوب مى شود، بلكه شهادت يك نفر ثقه كافى است، اگر بدانيم مستند او سؤال از عرف محل است.

آية الله خويى: تحصيل اطمينان لازم است و گمان كافى نيست، بلى اگر ثقه خبره از محل خبر بدهد كافى است. (المسائل الشرعيه، ج 1، ص320).

آية الله سيستانى: تحصيل علم يا اطمينان يا حجت شرعيه لازم است.

آية الله فاضل: تحصيل اطمينان لازم است.

⁽³⁶⁵⁾365 . آية الله بهجت: بايد از محاذات اوّلين ميقات نزديك به خود محرم شود. (مناسك، ص66).

آية الله خويى: كسى كه تقريباً يك ماه يا بيشتر در مدينه منوره اقامت نموده و عازم حج باشد و بخواهد از غير راه متعارف مدينه تا مكه برود، همين كه شش ميل از مدينه دور شود محاذى و برابر مسجد شجره خواهد بود و همان جا ميقاتش خواهد بود و از همان جا احرام مى بندد. و در تجاوز نمودن از محاذات مسجد شجره و احرام بستن از محاذات يكى از مواقيت ديگر، بلكه از خصوص مورد مذكور نيز مشكل است.

366 . آية الله تبريزى: بايد از جايى كه اول محاذات پيدا مى كند، احرام ببندد و تجديد نيت در محاذات ميقات بعد لازم نيست.

نظر آية الله خويى با ملاحظه مسأله سابق منتفى است.

آية الله سيستانى: مخيّر است از محاذى هر كدام احرام ببندد، گرچه احتياط مستحب احرام در محاذى اوّل است.

367 . آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: واجب است كه از جائيكه.....

آية الله صانعى: بلكه بنابر اقوى.

است كه از جايى كه اول، محاذات پيدا مى كند احرام ببندد و در محاذات ميقات بعد، تجديد نيت احرام كند.

⁽³⁶⁸⁾368 . آية الله اراكى: احتياط مستحب.

آية الله بهجت: اقوى كفايت احرام اوّل است; به نحوى كه در مسأله قبل بيان شد. (مناسك، ص10).

آية الله فاضل: تجديد احرام لازم نيست و بايد از اول محاذات محرم شود.

369 . آية الله خويى: اگر فاصله زياد باشد، ظاهراً نذر لازم است و اگر فاصله كم باشد، بنابر احتياط واجب بايد نذر كند يا اينكه به يكى از مواقيت برود. (مناسك، مسأله 164).

آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: متعرض مسأله استحباب نذر نشده اند.

370 . آية الله سيستانى: واجب است برگردد به همان ميقات، در صورت امكان، هر چند ميقات ديگرى در پيش باشد، به جز كسى كه از ذوالحُلَيفه گذشته باشد هر چند عمداً و بدون عذر كه مى تواند از جحفه محرم شود.

371 . آية الله بهجت: بنابر احتياط واجب بايد احرام ببندد از هر مكانى كه ممكن باشد، به تفصيلى كه در ناسىِ احرام مذكور است. و عمره را به جا آورد و قضاى آن بعد از آن. (مناسك شيخ، ص12).

آية الله تبريزى: احتياط واجب اين است كه در صورت امكان در خارج حرم محرم شود و در صورت عدم امكان در حرم محرم شود و اگر حج واجب باشد سال آينده آن را اعاده كند.

آية الله خامنه اى: اگر مى تواند بايد به ميقات برگردد و اگر به خاطر ضيق وقت يا عذر ديگر نمى تواند، بايد به خارج حرم برود و از آنجا محرم شود و اگر بر اين نيز قادر نيست در داخل حرم محرم شود و حج او صحيح است.

آية الله خويى: اگر در صورت امكان در خارج حرم محرم شود و در صورت عدم امكان در حرم محرم شود، اگرچه به واسطه تأخير مرتكب معصيت شده است ليكن صحت آن خالى از وجه نيست. ولى در صورت تمكن احتياط مستحب اين است كه حج را اعاده كند.

آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: اگرچه احوط آن است كه از هر مكانى كه ممكن باشد محرم شود و عمره را انجام دهد و بعد هم قضاى آن را به جا آورد.

372 . آية الله بهجت: اگر علم به محاذات ممكن نباشد، ظاهراً كفايت مظنّه است در صورتى كه موجب اطمينان يا حاصل از سؤال اهل آن محل باشد على الأحوط. (مناسك شيخ، ص11).

373 . آية الله سيستانى: اگر دو خطّ متقاطع را فرض كنيم كه زاويه قائمه اى را تشكيل مى دهند و يكى از آن ها از مكه مى گذرد و ديگرى از ميقات، نقطه تقاطع، محلّ محاذات با ميقات است و معيار در اين امر صدق عرفى است نه دقت عقلى.

374 . آية الله بهجت: اگر در طريق او محاذات علميّه با ظنّيه نباشد احوط رفتن به سوى ميقاتى يا محاذات آن است و محتمل است جواز احرام از اوّل احتمال و تجديد آن در مقدار اقرب مواقيت به مكّه. (مناسك شيخ، ص10 و11).

375 . آية الله مكارم: بنابر احتياط.

376 . آية الله تبريزى: محاذات جدّه با يكى از مواقيت ثابت نيست بلكه اطمينان به عدم محاذات آن است، پس احرام از جدّه مجزى نيست و بر حاجى لازم است از محل خود يا در راه قبل از رسيدن به جدّه، به مقدارى كه قابل ملاحظه ـ باشد هر چند در هواپيما باشد ـ نذر احرام نموده و از محلّ نذر احرام ببندد و يا به يكى از مواقيت رفته، احرام ببندد و يا به رابغ برود و آنجا با نذر احرام، محرم شود.

آية الله خويى: احرام از جده، حتى با فرض محاذى بودن آن با ميقات، مجزى نيست و بر حاجى لازم است كه در صورت امكان به يكى از مواقيت برود يا از وطن خود يا در راه، قبل از رسيدن به جده به مقدارى كه قابل ملاحظه باشد هرچند در هواپيما باشد، نذر احرام نموده و از محل نذر احرام ببندد و يا اين كه پس از ورود به جده، به محلى كه رابغ نام دارد برود و از آنجا با نذر احرام، قبل از ميقات احرام ببندد.

آية الله سيستانى: با ملاحظه نقشه هاى جغرافيايى، نقطه محاذى جحفه، در جنوب شرقى جده واقع است ولذا با نذر مى شود در فرودگاه جده احرام بست; زيرا قبل از ميقات واقع است و اما نذر احرام در هواپيما يا قبل از آن، با علم به اين كه به ناچار زير سايه خواهد رفت مورد اشكال است.

آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: جايز نيست از جدّه با نذر محرم شوند بلكه بايد به جحفه رفته، از آنجا محرم شوند.

آية الله فاضل: محاذات جدّه با هيچ يك از ميقات ها ثابت نيست. بنابراين بايد يا به ميقات يا محاذات ميقات برود ولى براى عمره مفرده مى تواند از ادنى الحل محرم شود.

آية الله مكارم: محاذات جدّه با هيچيك از ميقات ها ثابت نيست بنابراين بايد يا به ميقات يا به محاذات ميقات برود و يا اگر نمى تواند احتياطاً نذر كند و در ابتداى حرم تجديد احرام كند.

آية الله نورى: اگر از جدّه مستقيماً عازم مكّه شوند ميقات آنان «جحفه» است.

377 . آية الله بهجت: احوط در مورد كسى كه از جده به حج مى رود اين است كه از محاذى ميقاتى كه اقرب به وى است احرام ببندد. (مناسك، مسأله173) كسانى كه با هواپيما به جدّه مى روند، در صورتى كه رفتن به جحفه يا ميقات ديگر همراه با مشقت و دشوارى باشد مى توانند با نذر در جدّه محرم شوند و كفايت مى كند. (مناسك، س39).

⁽³⁷⁹⁾378 . آية الله اراكى: رجاءً نذر كند.

آية الله تبريزى: در صورتى كه رفتن به يكى از مواقيت ممكن نباشد و قبل از ميقات هم به نذر محرم نشده، لازم است از جدّه با نذر احرام بسته و بعداً در خارج حرم قبل از دخول آن تجديد احرام كند.

379 . آية الله صانعى: كفايت احرام از ادنى الحل براى اينگونه افراد خالى از قوت نيست.

م ـ مراد از «محاذات» آن است كه كسى كه مى رود به طرف مكه، به جايى برسد كه ميقات به طرف راست يا چپ او واقع شود به خط راست; به طورى كه اگر از آنجا بگذرد ميقات متمايل به پشت او شود.

380 . آية الله بهجت: به حاشيه مسأله 211 مراجعه شود.

آية الله صانعى: حكم اين مسأله همانند مسأله 206 است كه گذشت.

381 . آية الله فاضل: اگر اطمينان حاصل شد.

⁽³⁸³⁾382 . آية الله فاضل: اگر اطمينان حاصل شد.

383 . آية الله تبريزى: محاذات با ميقات، به علم و اطمينان ثابت مى شود و نيز به گفته كسانى كه به آن مكان ها رفت و آمد مى كنند، امّا گفته كسى كه از روى قواعد علميه محاذات را تعيين مى كند، اعتبارى ندارد.

آية الله سيستانى: معيار در تشخيص محاذات، در حاشيه مسأله 211 گذشت و بايد علم يا اطمينان يا حجّت شرعى بر آن قائم باشد.

384 . آية الله بهجت: عذرى كه مسوّغ ترك باشد و لو ظاهراً; از قبيل مرض و جهل به موضوع، بدون تقصير، و ظاهر لحوق جهل به حكم است با عدم تقصير در آنچه مذكور شد (و اين در مسأله بعدى نافع است). (مناسك شيخ، ص11).

⁽³⁸⁶⁾385 . آية الله سيستانى: اين حكم در غير مورد مسجد شجره است و كسى كه از آن عبور كند هرچند عمدى باشد مى تواند از جحفه محرم شود، گر چه گناه كرده است.

آية الله مكارم: مى تواند از همانجا محرم شود.

386 . آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: پس اگر از ميقات ديگرى عبور مى كند، از ميقات بعدى محرم شود و اگر ميقات ديگرى در مسير نيست، به مقدارى كه مى تواند به طرف ميقات برگردد و اگر هيچيك از اين طرق ممكن نيست از همان محل محرم شود.

387 . آية الله تبريزى، آية الله سيستانى: بنابر احتياط واجب، به مقدارى كه ممكن است به طرف ميقات برگردد و محرم شود.

آية الله خامنه اى: بنابر احتياط واجب.

آية الله مكارم: اگر مى تواند و به اعمال عمره مى رسد، از حرم خارج شود و هرچند به تنعيم رود.

388 . آية الله بهجت: و احتياط به دور شدن از حرم، به مقدار عدم فوت حج ترك نشود. (مناسك شيخ، ص11).

آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: و در ميقات محرم گردد و يا به طرف ميقات به مقدارى كه ممكن است برود وإلاّ از ادنى الحل محرم شود و در صورت عدم تمكّن از رفتن به ادنى الحلّ در مكّه محرم شود. (آداب و احكام حج، مسأله 293).

آية الله مكارم: هرچند به تنعيم رود.

⁽³⁸⁹⁾389 . آية الله خويى: ولى بنابر احتياط بايد به مقدار ممكن از حرم دور شود و احرام ببندد.

آية الله سيستانى: در صورتى كه داخل حرم شده باشد احتياط واجب اين است كه در صورتى كه نتواند به ميقات برگردد به بيرون حرم رفته و از آنجا احرام ببندد، بلكه احوط آن است كه در اين صورت از حرم، به مقدار ممكن دور شود و اگر ممكن نشد حكم ديگران را دارد كه در مسأله 215 گذشت. (مناسك، مسأله 170).

آية الله مكارم: اين زن اگر مى تواند بايد به ميقات برگردد.

390 . آية الله سيستانى، آية الله صانعى: اگر بداند مستلزم ارتكاب محرّم مى شود; مانند استظلال، انعقاد نذر مورد اشكال است.

آية الله فاضل: صحت نذر براى كسى كه مى داند ناچار مى شود در روز با وسيله مسقف حركت كند محل اشكال است، بلى اگر بداند كه براى احرام عمره تمتع نمى تواند به يكى از مواقيت معروفه برود نذر اشكال ندارد و معصيت هم نكرده است. ولى احتياط آن است كه در ادنى الحل تجديد احرام كند و در هر دو صورت كفاره استظلال را بايد بدهد.

391 . آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: و در اين صورت احتياط مستحب است كه در هنگام عبور از ميقات تلبيه را تجديد كند ( مسأله 300 آداب و احكام حج ).

آية الله فاضل: تجديد احرام لازم نيست.

⁽³⁹²⁾392 . آية الله بهجت: نيازى به تجديد احرام در ميقات نيست بلكه مى تواند از راهى به مكّه برود كه بر ميقات نگذرد. (مناسك، مسأله 164).

393 . آية الله بهجت: اقرب جواز عدول اهل مدينه است از مرور به ذوالحليفه براى احرام از جحفه اختياراً. (مناسك شيخ، ص9).

آية الله خامنه اى: نظر ايشان نسبت به اين احتياط يافت نشد.

نظريه آية الله خويى در مورد محاذات در ذيل مسأله 209 گذشت.

آية الله سيستانى: و احوط اين است كه مكلف از محاذى ميقات نگذرد، مگر با احرام، اگرچه بعيد نيست كه گذشتن جايز باشد، در صورتى كه در پيش روى مكلف ميقاتى يا محاذى ميقاتى باشد. (مناسك، مسأله 167).

آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: بلكه واجب است.

آية الله فاضل: اين احتياط مستحب است.

394 . آيات عظام اراكى، صانعى، فاضل: و بدون عذر.

آية الله بهجت: در حال اختيار.

⁽³⁹⁵⁾395 . آيات عظام بهجت، تبريزى، خامنه اى، خويى، صافى، گلپايگانى: در صورت امكان بايد برگردد.

آية الله سيستانى: و هرگاه بدون احرام، از ميقات گذشته، در صورت امكان بايد به ميقات برگردد، مگر كسى كه بدون عذر از ذوالحليفه گذشته و به جحفه رسيده باشد، كه چنين شخصى بنابر اظهر، برايش كافى است كه از جحفه احرام ببندد، اگر چه گناهكار است. ( مناسك، مسأله 167 ).

آية الله مكارم: اين احتياط واجب نيست.

396 . آية الله بهجت: واجب است در صورت امكان از داخل مسجد محرم شود. (مناسك، مسأله 162).

آيات عظام تبريزى، خويى، صافى، گلپايگانى، مكارم: اين احتياط مستحبى است.

آية الله خامنه اى: تفصيل آن در مسأله 202 گذشت.

آية الله صانعى: گذشت كفايت ذو الحليفه.

⁽³⁹⁷⁾397 . آية الله بهجت: احتياطاً احرام از مسجد قديمى شجره باشد و با فحص از اهل اطّلاع، توسعه از يمين و يسار و خلف است و قسمت محراب از مسجد قديمى محسوب مى شود و در صورت عدم امكانِ دخول به قسمت قديمى، از محاذى آنجا محرم شوند. (استفتائات، س33).

آية الله تبريزى: احتياط واجب اين است كه از پشت مسجد قديم احرام نبندد.