مناسک حج نسخه متنی

آية الله صانعى: احتياط آن است كه در صورت امكان روى آن را شكاف دهد.

است كه روى آن را شكاف دهد.

م ـ در پوشيدن آنچه روى پا را مى گيرد كفاره نيست.

⁽⁶⁶¹⁾661 . آيات عظام اراكى، تبريزى، خويى، فاضل: احوط ثبوت كفاره گوسفند است.

آية الله سيستانى: در پوشيدن چكمه و مانند آن كفاره اى واجب نيست، ولى بنا بر احتياط، اگر عمداً جوراب و مانند آن را بپوشد بايد يك گوسفند كفّاره بدهد. (مناسك، مسأله 248).

آية الله نورى: كفاره پوشيدن آنچه كه روى پا را مى گيرد يك گوسفند است.

662 . آية الله بهجت: اظهر مقيّد بودن دروغ گفتن و دشنام دادن و مفاخرت است به آن كه بر غير مُحرم حرام باشند. (مناسك شيخ، ص22).

663 . آية الله تبريزى: فخر كردن بر ديگران، اگر براى اثبات فضيلت و برترى براى خود باشد كه توهين ديگرى را در برداشته باشد، اين عمل فى نفسه حرام است.

آية الله خويى: مراد از فسوق در آيه مباركه [فَلا رَفَثَ وَ لا فُسُوقَ وَ لا جِدالَ فِي الْحَجِّ ] دروغ و دشنام است و فخر كردنِ حرام هم ملحق به فسوق است، فخر، در صورتى كه مستلزم اهانت به ديگران نباشد، حرام نيست. (مناسك، مسأله 249).

آية الله سيستانى: فخر كردن اگر مستلزم اهانت و تحقير مؤمن باشد هميشه حرام است و در حال احرام حرمتش مؤكّد است و اگر چنين نباشد اشكالى ندارد حتى در حال احرام.

آية الله فاضل: خواه موجب نقص ديگران باشد و يا نباشد.

آية الله مكارم: بنابر احتياط واجب فخر فروشى نيز از فسوق است.

نيز فسوق است و از براى فسوق كفاره نيست، فقط بايد استغفار كند و مستحب است چيزى كفاره بدهد و اگر گاو ذبح كند بهتر است.

يازدهم ـ جدال; و آن گفتن « لا وَالله » و « بَلى وَالله » است.

664 . آية الله فاضل: درمرادف اشكال است و ظاهراً در جدال محرّم خصوص لفظ «لا» و «بلى» دخالت دارد.

665 . آية الله تبريزى: و احتياط در اين است كه به غير اين دو كلمه نيز قسم نخورد و همچنين با الفاظى كه مترادف آنهاست از هر لغتى كه باشد.

ظاهر فرمايش آية الله خويى: اين است كه: كلمه لا و بلى دخالت در مطلب دارد.

آية الله گلپايگانى: بنابر احتياط لازم، گفتن كلمه «آرى والله» و «بله والله» و «نه والله» ملحق به آن است.

666 . آية الله اراكى: بنابر احتياط مطلق قَسَم خوردن جدال است.

است.

⁽⁶⁶⁷⁾667 . آية الله اراكى، آية الله خويى: بنابر احتياط واجب لفظ مرادف « الله » به هر زبانى كه باشد ملحق به جدال است.

آية الله بهجت: اگر قسم به لفظ جلاله نباشد اظهر عدم الحاق است و اگر به لفظ جلاله باشد ظاهر تحقّق حرام به مجرّد آن است. (مناسك شيخ، ص22).

آية الله فاضل: ظاهراً لفظ «الله» بدون «لا» و «بلى» جدال محرّم نيست و مرادف «الله» نيز به هر زبانى كه باشد جدال محرّم نمى باشد.

⁽⁶⁶⁸⁾668 . آية الله بهجت: به مسأله قبلى مراجعه شود.

آية الله سيستانى: در جدال كافى است كه قسم به خداى متعال باشد ولو به لفظ جلاله نباشد.

آية الله فاضل: در صورتى كه مشتمل بر كلمه «لا» و يا «بلى» باشد در اين صورت نيز احتياط مستحب الحاق است.

⁽⁶⁶⁹⁾669 . آية الله بهجت: و در صورت جواز كفّاره اى نيست على الاظهر. (مناسك شيخ، ص22).

آيات عظام تبريزى، خويى، صافى، گلپايگانى: و همچنين براى اظهار مودّت و دوستى و اكرام مؤمن نيز جايز است.

آية الله سيستانى: استثنا مى شود از حرمت جدال موردى كه ترك آن مستلزم ضررى بر مكلّف باشد، مثلا حق او را پايمال كند.

⁽⁶⁷⁰⁾670 . آية الله سيستانى: به گفته بعضى از فقها جدال با قسم راست محقّق نمى شود مگر اين كه سه بار پى درپى باشد و اين گفته خالى از وجه نيست، گرچه احتياط ترك آن است حتى يك بار.

⁽⁶⁷¹⁾671 . آية الله بهجت: اگر سه مرتبه پى درپى باشد، و در حكم غير صورت تتابع با عدم تخلل تكفير تامّل است در صادق و كاذب. (مناسك شيخ، ص22).

آية الله سيستانى: اگر سه بار پى در پى باشد.

⁽⁶⁷²⁾672 . آية الله اراكى: مطابق با احتياط است.

آية الله بهجت: در يك مرتبه يك گوسفند و در دو مرتبه، بنابر احتياط يك گاو كفاره بدهد، بلكه خالى از وجه نيست و در سه مرتبه تخيير ميان گاو و شتر خالى از وجه نيست. (مناسك شيخ، ص 22).

آيات عظام تبريزى، خويى، سيستانى: در مرتبه اول يك گوسفند و در مرتبه دوم يك گوسفند ديگر (آية الله تبريزى: در مرتبه دوم يك گوسفند ديگر بنابر احتياط) و در مرتبه سوم يك گاو كفّاره بدهد. (مناسك، م 252).

آية الله فاضل: واجب است كه در مرتبه اول گوسفند كفاره بدهد و احتياط واجب آن است كه در مرتبه دوم يك گاو و در مرتبه سوم يك شتر كفاره بدهد و احتياط كامل به آن تحقق پيدا مى كند كه در مرتبه دوم بين گوسفند و گاو و در مرتبه سوم بين گاو و شتر جمع نمايد.

آية الله مكارم: اين قول موافق احتياط است.

673 . آية الله سيستانى: و اگر كفاره را داد و دوباره قَسَم دروغ خورد، بايد به ترتيبى كه گذشت كفاره بدهد.

آية الله فاضل: بلكه بعيد نيست كفاره اش يك گاو باشد.

آية الله گلپايگانى: متعرض اين فرع نشده اند.

آية الله مكارم: بعيد است.

674 . آية الله تبريزى: چنانكه سابقاً گفته شد، در مرتبه دوم جدال به دروغ، بايد يك گوسفند ديگر بدهد و در مرتبه سوم بايد يك گاو بدهد و بنابراين اگر بعد از دو مرتبه قسم خوردن به دروغ، مرتبه سوم هم قسم به دروغ خورد بايد يك گاو كفاره بدهد و گاوى را كه قبلاً ذبح كرده كافى نيست و همچنين است اگر بعد از دو مرتبه سابق، دو مرتبه ديگر يا بيشتر قسم خورد، بلى اگر بعد از اينكه دو مرتبه بر دروغ جدال كرد و دو گوسفند كفاره داد براى مرتبه سوم فقط يك گوسفند بايد بدهد و اگر بعد از دادن دو گوسفند دو مرتبه ديگر جدال به دروغ كرد بايد دو گوسفند و اگر سه مرتبه يا بيشتر جدال به دروغ كرد يك گاو بايد ذبح كند.

آية الله فاضل: بعيد نيست كفاره اش يك شتر باشد.

675 . آية الله سيستانى: مراجعه شود به حاشيه مسأله 378

آية الله فاضل: بعيد نيست كفاره اش دو شتر باشد.

آية الله گلپايگانى: متعرض اين فرع نشده اند.

آية الله مكارم: مانند مسأله سابق است.

676 . آية الله خويى: فتواى صريحى از ايشان نيست، ولى در كتاب معتمد العروه، ج4، ص177 از ايشان نقل شده است: «در جدال راست از بار سوم به بعد هر بار يك گوسفند دارد و دادن كفاره در اثناء تأثيرى در اين حكم ندارد».

آية الله گلپايگانى: متعرض اين مسأله و مسأله بعد (382) نشده اند.

⁽⁶⁷⁷⁾677 . آية الله سيستانى: اگر بعد از سه بار يا بيشتر قسم راست خوردنِ پى درپى كفاره بدهد و يا سه بار پشت سر هم قسم بخورد و پس از فاصله دوباره سه بار يا بيشتر پشت سر هم قسم بخورد، در اين دو صورت بايد يك كفاره ديگر بدهد. (مناسك، مسأله 252).

آية الله فاضل: ثبوت كفاره محلّ اشكال است.

⁽⁶⁷⁸⁾678 . آية الله بهجت: به ذيل مسأله 377 و 378 مراجعه شود.

آية الله تبريزى: چنانچه به دروغ بيش از سه مرتبه جدال كرد كفاره آن يك گاو است مگر اين كه پس از مراتب سابق كفاره را ذبح كرده باشد كه در اين صورت بايد آنچه را كه بعد از دادن كفاره محقق شده ملاحظه نمايد چنانچه يك مرتبه جدال به دروغ كرد يك گوسفند و اگر دو مرتبه جدال به دروغ كرد دو گوسفند و اگر سه مرتبه يا بيشتر بود بايد يك گاو كفاره بدهد.

آية الله خويى: در جدال دروغ، بار اوّل يك گوسفند و بار دوّم گوسفندى ديگر و بار سوّم به بعد، هر بار يك گاو است و دادن كفاره در اثناء، تأثيرى در حكم ندارد. (معتمد العروه، ج4، ص177).

آية الله سيستانى: كفاره قسم دروغ در بار سوم و بعد از آن، هرچه باشد يك گاو است ولى اگر كفّاره داد و دوباره قسم دروغ خورد يك گوسفند است و بار دوّم نيز گوسفند و سوّم گاو است.

آية الله فاضل: بعيد نيست كه براى هر جدال زايد بر سه مرتبه يك شتر واجب باشد.

679 . آية الله بهجت: بنابر مشهور و موافق با احتياط و در خصوص شپش حرمت قتل و القاء از جسد يا ثوب خالى از وجه نيست. (مناسك شيخ، ص23).

680 . آية الله فاضل: انسان يا حيوان.

681 . كَيك يا كَكْ: حشره اى است به اندازه شپش، بال ندارد و چون پاهاى عقب او بلند است به آسانى مى جهد، خرطومى دارد كه با آن خون انسان را مى مكد و گاهى باعث سرايت بيمارى طاعون مى شود. «فرهنگ عميد».

در بدن حيوان است.

⁽⁶⁸²⁾682 . آيات عظام تبريزى، خويى، صافى، گلپايگانى: كشتن شپش و انداختن او از بدن براى محرم جايز نيست، اما پشه و كك احتياط در نكشتن آن ها است، در صورتى كه ضررى متوجه محرم نشود اما تا راندن آن ها ظاهراً جايز است هرچند احوط ترك است.

آية الله سيستانى در مورد پشه و كَكْ فرموده اند: اگر ضرر از آنها متوجّه شخص نباشد احتياط واجب اين است كه آن ها را نكشد و اما راندن آن ها جايز است.

683 . آية الله بهجت: حرمت القاى غير شپش دليلى ندارد و شهرت هم بر آن ثابت نيست، بلى دور انداختن كنه خود يا كنه شتر خود، مورد احتياط است. (مناسك شيخ، ص23).

آية الله سيستانى: به احتياط واجب انداختن شپش از بدن و لباس جايز نيست.

آية الله فاضل: در غير شپش احتياط واجب در نينداختن است.

آية الله گلپايگانى: بنابر احتياط واجب جايز نيست كه شپش را از روى لباس و بدن بيفكند امّا راندن پشه و كك و مانند آنها ظاهراً جايز است هرچند احوط ترك آن است. (مناسك، مسأله 253).

آية الله مكارم: بنابر احتياط واجب در اين مسأله و مسأله بعد.

684 . آيات عظام تبريزى،خويى،سيستانى: به صورت اطلاق فرموده اند كه جابه جا كردن آنها ايرادى ندارد.

آية الله فاضل: در غير شپش احتياط واجب در عدم نقل است.

685 . آية الله بهجت: جابه جا كردن آن از جاى محفوظ تر عيبى ندارد، در صورتى كه سبب افتادن آن نشود. (مناسك شيخ، ص23).

686 . آية الله اراكى، آية الله نورى: احتياط واجب.

آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: نبايد آن را از محلى...

آية الله مكارم: اين احتياط ترك نشود.

687 . آيات عظام اراكى، بهجت، تبريزى، خويى، نورى: بنابر احتياط واجب بايد يك مشت از طعام به فقير كفاره بدهد.

آية الله سيستانى: در صورت كشتن و يا انداختن شپش، احتياط مستحب آن است كه يك مشت از طعام كفاره بدهد. (مناسك، مسأله 253).

آية الله فاضل: اين احتياط در كشتن يا انداختن شپش ترك نشود.

آية الله مكارم: اين احتياط واجب است خواه عمداً باشد يا از روى خطا.

⁽⁶⁸⁸⁾688 . آية الله خامنه اى: بنابر احتياط واجب، محرم بايد از به دست كردن انگشتر و به كار بردن حنا اجتناب كند، اگر اين ها زينت محسوب شوند، گر چه قصد زينت نكند، بلكه بايد از هر كارى كه زينت حساب شود اجتناب كند.

آية الله سيستانى: انگشتر به دست كردن براى زينت به احتياط واجب جايز نيست ولى براى امر ديگرى مانند استحباب و يا نگهدارى آن اشكال ندارد.

آية الله مكارم: انگشتر زينتى به هر قصد باشد حرام است.