بیشترلیست موضوعات مقدمه شرايط وجوب حَجّة الاسلام مسائل متفرقه استطاعت استفتائات استطاعت نيابت در حج استفتائات نيابت استفتائات نيابت حج استحبابى اقسام عمره صورت حج تمتّع اجمالاً استفتائات اقسام عمره و حج باب اول:
اعمال عمره تمتع فصل اول:
محل احرام عمره تمتع مسائل متفرقه ميقات استفتائات ميقات فصل دوم
واجبات احرام استفتائات احرام مستحبات احرام مكروهات احرام مُحرّمات احرام مسائل متفرقه محرّمات احرام اقسام حج مناسك حج مسائل متفرقه محرّمات احرام استفتائات محرّمات احرام مستحبات دخول حرم مستحبات دخول مكه معظمه آداب دخول مسجد الحرام فصل چهارم:
طواف واجب و بعضى از احكام آن واجبات طواف استفتائات طواف آداب و مستحبات طواف فصل پنجم:
نماز طواف استفتائات نماز طواف مستحبات نماز طواف فصل ششم:
سعى و بعض احكام آن استفتائات سعى فصل هفتم:
تقصير و بعض احكام آن مسائل و استفتائات متفرقه تقصير... استفتائات تبدّل باب دوم:
اعمال حج تمتع فصل اول:
احرام حج استفتائات احرام حج مستحبات احرام حج تا وقوف به عرفات مسائل متفرقه طواف مسائل متفرقه سعى تبدّل حج تمتع به افراد فصل دوم:
وقوف به عرفات فصل سوم:
وقوف به مشعرالحرام استفتائات وقوف به مشعر الحرام مستحبات وقوف به مشعر الحرام فصل چهارم:
واجبات منى اول ـ رمى جمره عقبه مستحبات رمى جمرات چند مسأله راجع به بدل ذبيحه استفتائات قربانى مستحبات هدى مسائل متفرقه حلق يا تقصير در حج مستحبات حلق فصل پنجم:
واجبات بعد از اعمال منى فصل ششم:
بيتوته به منى مسائل متفرقه بيتوته به منى استفتائات بيتوته در منى فصل هفتم:
رمى جمرات سه گانه مسائل متفرقه رمى استفتائات رمى جمرات ثلاث مستحبات منى مستحبات ديگر مكه معظمه استحباب عمره مفرده طواف وداع استفتائات مسائل متفرقه محصور و مصدود استفتائات محصور و مصدود استفتائات جديد مسائل اختصاصى بقاء بر تقليد فهرست تفصيلى مناسك حجّ توضیحاتافزودن یادداشت جدید
آية الله فاضل: نظر در آينه صدق نمى كند و اشكال ندارد. آية الله مكارم: اشكال ندارد. 26 ـ آية الله بهجت: چون براى تزيين نيست اشكال ندارد ( مناسك ، مسأله 247 ). آية الله صانعى: بلكه اگر معلوم هم باشد چون به قصد زينت نيست جايز است. س ـ آيا سوگند معمولى به حال احرام اشكال دارد، همانند سوگندهاى روزمره مردم كوچه و بازار ؟ ج ـ قسم به غير خدا از محرمات احرام نيست. (27)27 ـ آية الله اراكى، آية الله فاضل: و اسماء الهى. آية الله بهجت: به ذيل مسأله 374 و376 مراجعه شود. (29)28 ـ آية الله تبريزى، آية الله خويى: كفاره روغن مالى از روى علم و عمد يك گوسفند و از روى جهل اطعام يك فقير است بنا بر احتياط در هر دو مورد. آية الله سيستانى: اگر بوى خوش نداشته باشد، براى معالجه اشكال ندارد واگر داشته باشد، در صورت ضرورت جايز است. در مورد كفّاره به حاشيه مسأله 400 مراجعه شود. آية الله مكارم: ماليدن انواع پمادها در ضرورت و معالجه مانعى ندارد. 29 ـ آية الله مكارم: در غير مورد ضرورت كفاره آن احتياطاً يك گوسفند است. مگر آن كه بوى خوش داشته باشد، كه كفاره آن يك گوسفند است، اگرچه از روى اضطرار باشد. (30)30 ـ مراجعه شود به مسأله 399 و400. آية الله خامنه اى: اگر بوى خوش داشته باشد، بنابر احتياط مستحب، كفّاره آن گوسفند است. (32)31 ـ آية الله بهجت: به ذيل مسأله 409 مراجعه شود. آية الله مكارم: يعنى ميان سر و صورت فرقى نيست. 32 ـ آية الله سيستانى: و بى هدف. س ـ اگر غير مُحرم از محرم ازاله مو كند يا يكى از كارهايى كه بر محرم حرام است و كفاره دارد انجام دهد، چه حكمى دارد ؟ 33 ـ آية الله فاضل: نسبت به مُحلّ مطلقا كفاره اى نيست و نسبت به محرم اگر در موقع ازاله بى اختيار بوده و يا اسناد ازاله به محرم ولو تسبيباً محرز نباشد كفاره ندارد. 34 ـ آية الله سيستانى: مى تواند با گوشه حوله، مقدار لازم از سر را خشك كند. آية الله فاضل: در فرض سؤال، با دست يا با حوله ـ به طورى كه سر پوشانده نشود ـ جاى مسح را خشك كند. آية الله مكارم: با حوله خشك كند مانعى ندارد. 35 ـ آية الله بهجت: مرد مى تواند سر خود را با حوله خشك كند و زن صورتش را در صورتيكه اين كار بتدريج انجام گيرد (پرسشهاى جديد حج، س 49، ص 11.) آية الله خامنه اى: مى تواند قسمت جلوى سر را خشك كند به طورى كه حوله تمام سر را نپوشاند و وضو بگيرد. آية الله خويى: فتواى معظّم له در دست نيست. (36)36 ـ مراجعه شود به مسأله 422. آية الله تبريزى: با دست و يا جاى ديگر بدن، سر را به مقدار مسمّاى مسح، خشك كند. آية الله سيستانى: اگر چاره ندارد مى تواند با كنار حوله به مقدار مسح سرش را خشك كند. آية الله صانعى: ولى بايد توجّه داشته باشد كه رطوبت سر سبب مسح پاها به آب خارج از وضو نشود. (37)37 ـ آية الله بهجت: در صورت توجّه و نيز عدم جهل به مسأله، بنابراين در غافل و جاهل كفاره نيست. آية الله تبريزى، آية الله خويى: اگر از روى اضطرار باشد ظاهراً كفاره ندارد. آية الله خامنه اى: بنابر احتياط كفّاره بدهد. آية الله سيستانى: اگر از روى ضرورت باشد كفاره ندارد و در غير اين صورت بنابر احتياط يك گوسفند كفاره دارد. (ملحق مناسك). 38 ـ آية الله بهجت: چانه جزو صورت است كه نبايد پوشانده شود و بعض صورت نيز در حكم تمام آن است، ولى دست گذاشتن روى صورت مانعى ندارد. ( پرسشهاى جديد حج، ص 12، سؤال 50 ). آية الله خامنه اى: تفصيل مسأله حرمت پوشاندن رو، ذيل مسأله 429 گذشت. (39)39 ـ آية الله مكارم: اشكال ندارد. (40)40 ـ آية الله بهجت: اگر تدريجى باشد مانعى ندارد. ( مستفاد از پاسخ سؤال 49 پرسش هاى حج ). آية الله خامنه اى: اگر حوله را بر روى همه صورت بيندازد اشكال دارد و در غير اين صورت مانع ندارد. آية الله خويى، آية الله فاضل: جايز نيست. آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: به نحوى كه صورت پوشيده نمى شود خشك كند. آية الله مكارم: پاك كردن صورت با حوله مانعى ندارد. 41 ـ آية الله بهجت: به ذيل مسأله 434 مراجعه شود. آية الله سيستانى: پوشيدن مقنعه كه مقدارى از اطراف صورت را مى پوشاند به احتياط واجب جايز نيست. آية الله مكارم: اين مقدار مانعى ندارد. (42)42 ـ آية الله صانعى: گذشت عدم جواز على الأحوط . (43)43 ـ به مسأله 438 مراجعه شود. آية الله مكارم: در مكّه مانعى ندارد هر چند در حال حركت به سوى عرفات باشد. (44)44 ـ آية الله بهجت: به احتياط واجب تظليل جايز نيست. ( استفتائات ويژه حج، س 8 ). آية الله تبريزى: احتياط لازم ترك استظلال در تنعيم و در حركت از آنجا تا مسجد الحرام يا محل اقامت است. آية الله خويى: بنابر احتياط، استظلال نكند تا دخول مكه متيقّن سابق. (المسائل الشرعيه، ج1، ص337). آية الله سيستانى: حكم به جواز استظلال در مفروض سؤال بسيار مشكل است و احتياط ترك نشود. ( مناسك، مسأله 271 ). آية الله صانعى: بلكه دارد على الأحوط. (45)45 ـ در مسأله قبل گذشت. آية الله صانعى: بلكه مانع دارد. (46)46 ـ مراجعه به مسأله 448 و 449 شود. آية الله تبريزى: در فرض مزبور بنا بر احتياط براى استظلال در شب بايد كفاره بدهند. آية الله مكارم: در اين صورت كفاره اى لازم نيست. (47)47 ـ به سؤال 509 مراجعه شود. آية الله صانعى: بلكه در فرض اوّل هم احتياط كنند و مانع دارد. آية الله فاضل، آية الله مكارم: در هر دو فرض مانعى ندارد. 48 ـ آية الله تبريزى: كفاره اى كه بر محرم براى غير از شكار واجب شده است، اظهر اين است كه مى تواند كشتنش را تا بازگشت از حج تأخير انداخته و هر جا بخواهد بكشد و بهتر اين است كه كفاره را در حج خود بكشد ( مناسك، مسأله 287 ). آية الله خامنه اى: بنابر احتياط واجب در منى ذبح كند. آية الله خويى: ذبح در منى لزومى ندارد. (مناسك، مسأله 287). آية الله سيستانى: جاى اين كفّاره بنابر احتياط واجب منى است ولى اگر نكشت هر چند بدون عذر باشد ذبح در هر جاى ديگر كافى است. آية الله فاضل: احتياط اين است كه كفّاره محرّمات احرام عمره در مكّه ذبح شود و كفّاره محرّمات حج در منى، ولى فعلا كه گوشت آن در آن دو مكان مصرف فقراى مؤمن نمى شود ذبح در وطن جايز بلكه مطابق احتياط است تا به مصرف فقراى مؤمن برسد. 49 ـ آية الله نورى: گفته شد كه ميزان استظلال نيست. (50)50 ـ آية الله بهجت: احوط اين است كه زير سايه چيزى كه روى سرنباشد نيز نرود. (مناسك، مسأله 269). آية الله مكارم: سايه ديوارهاى ماشين بدون سقف و مانند آن مانعى ندارد. 51 ـ آية الله بهجت: فرق نمى كند. (ضمناً به ذيل مسأله 440 مراجعه شود). آية الله تبريزى، آية الله سيستانى: بنابر احتياط واجب صدق مى كند. آية الله خويى: صدق مى كند. آية الله فاضل: گذشت كه بنابراحتياط واجب براى بدن نيز نبايد سايبان قرار دهد. (52)52 ـ به مسأله 440 مراجعه شود. آية الله صانعى: بلكه شامل مى شود. (53)53 ـ تفصيل نظريه آيات عظام در مسأله 438 گذشت. آية الله صانعى: حكم منى را دارد و جايز نيست على الأحوط. (54)54 ـ آيات عظام اراكى، خامنه اى، فاضل، نورى: اشكال ندارد. آية الله بهجت: اشكال ندارد (مستفاد از س53 مناسك). آية الله مكارم: در اين صورت هم مانعى ندارد.