مناسک حج نسخه متنی

87 ـ نظرى كه از آية الله سيستانى در اين دو مسأله نقل شد اختصاص به حدث اصغر ندارد.

آية الله صانعى: و اگر قبل از تجاوز از نصف است بر اوست كه طواف را اعاده نمايد.

88 ـ نظريه آيات عظام در دو مسأله قبل گذشت كه فرقى بين حدث اصغر و جنابت نگذاشته اند.

89 ـ آية الله تبريزى، آية الله خويى: احوط در هر دو صورت ( قبل و بعد از شوط چهارم ) اين است كه بعد از پاكى يك طواف كامل به نيّت اعم از تمام و اتمام به جا آورد.

آية الله خامنه اى، آية الله فاضل: اگر در بين طواف، حدث اكبر، مثل جنابت يا حيض،عارض شود، بايد فوراً از مسجد الحرام خارج شود و طبق تفصيلى كه در حاشيه مسأله 549 گذشت عمل شود.

آية الله سيستانى: اگر زن در حال احرام، حين انجام طواف حايض شود، پس اگر قبل از تمامشدن شوط چهارم باشد، طوافش باطل است پس اگر وقت و سعت داشته باشد بايد صبر كند تا پاك شود و طواف و اعمال بعدى را انجام دهد و اگر وقت تنگ باشد مى تواند بر عمره تمتع خود باقى بماند، و اعمال آن را بجز طواف و نماز آن انجام دهد; يعنى اين كه سعى و تقصير نمايد، و بعد از آن احرام حج ببندد، و پس از فارغ شدن از اعمال منى و بازگشتن به مكّه، قبل از اينكه طواف حج را انجام دهد

طواف عمره و نماز آن را انجام دهد و احتياط مستحب اين است كه به حج افراد عدول نمايد و اگر بعد از تمام شدن شوط چهارم باشد، مقدارى كه انجام داده صحيح است و باقى آن را بايد بعد از پاك شدن از حيض و انجام غسل به جا آورد و اگر وقت تنگ باشد سعى و تقصير را انجام دهد و براى حج محرم شود و پس از فارغ شدن از اعمال منى و بازگشتن به مكه، قبل از طواف حج، آنچه از طوافش باقى مانده است و نماز آن را انجام دهد. ( مناسك، مسأله 290 و 291 ).

آية الله صانعى: پيش از نصف دور چهارم.

⁽⁹⁰⁾90 . آية الله صانعى: و اگر بعد از نصف دور چهارم بود، بعد از غسل اتمام مى نمايد و نيازى به اعاده نيست هر چند احوط مى باشد.

91 ـ آية الله مكارم: اگر عذر داشته باشد و نتواند صبر كند تا عذر برطرف شود.

⁽⁹²⁾

92 ـ آية الله اراكى، آية الله فاضل: و وقت طواف تنگ شود ....

آية الله تبريزى: در صورت معذور بودن از غسل و مأيوس شدن از توانايى بر غسل، واجب است با تيمم طواف كند و احوط اولى اين است كه نايب نيز بگيرند.

آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: در غسل غير جنابت، علاوه بر تيمم بدل از غسل در صورت تمكن، بايد وضو هم بگيرد وگرنه بايد يك تيمم ديگر به جاى وضو به جا آورد و جنب متيمّم بنا بر احتياط مستحب نايب هم بگيرد. ( آداب و احكام حج، مسأله 476 ).

93 ـ آية الله بهجت: احوط جمع بين وضو يا تيمّم بدل از آن و تيمّم بدل از حدث اكبر است. (ذخيره، ج1، ص199).

⁽⁹⁴⁾

94 ـ آية الله تبريزى: اگر بدل از غسلِ جنابت، تيمم كرد و بعد حدث اصغر عارض شد، چنانچه عذرش باقى است، بايد بدل از غسل تيمم كند و احتياط مستحب آن است كه بين تيمم و وضو جمع كند و اگر براى حدث اكبرِ ديگر غير از جنابت تيمم كرد و بعد حدث اصغر عارض شد بايد بدل از غسل تيمم كند و بنابر احتياط وضو هم بگيرد و اگر متمكن از وضو هم نبود بايد تيمم ديگرى بدل از وضو بنمايد.

آية الله خامنه اى: بنابر احتياط بايد بار ديگر تيمّم بدل از غسل كند.

آية الله خويى: لازم است تيمم بدل از غسل بكند. ( منهاج، مسأله 381 ).

95 ـ آية الله بهجت: افضل و احوط تأخير است ولى اظهر جواز مبادرت است. (ذخيره، ج1، ص196).

آية الله خامنه اى: اگر مى داند عذر او تا آخر وقت برطرف مى شود، بايد صبر كند.

آية الله خويى: اگر احتمال بقاى عذر تا آخر وقت مى دهد مى تواند صبر نكند ولى اگر بعداً كشف خلاف شد بايد اعاده نمايد بلى اگر عذرش نبودِ آب باشد بايد فحص كند، به تفصيلى كه در رساله عمليه مذكور است.

آية الله سيستانى: اگر وقت تنگ نباشد به تيمّم جايز نيست مگر اين كه از بر طرف شدن عذر مأيوس باشد يا احتمال دهد در صورت تأخير از انجام تيمّم نيز عاجز شود.

آية الله گلپايگانى: با علم به بر طرف شدن عذر، انتظار واجب است و در غير اين صورت تأخير بنا بر احتياط مستحب است. (وسيلة النجاة، احكام التيمم).

96 ـ آية الله تبريزى، آية الله خويى: اگر بعد از حدث اصغر شك كند در اين كه قبل از طواف غسل كرده يا نه، بايد غسل كرده و طواف را اعاده كند و براى اعمال آتيه وضو بگيرد. (منهاج الصالحين، ج1، مسأله 209).

97 ـ آية الله اراكى: اگر بعد از نصف دور چهارم باشد، طواف را رها كند و وضو بگيرد و از همانجا تمام كند و اگر قبل از نصف دور چهارم باشد، اتمام لازم نيست، بلكه اعاده لازم است.

آية الله بهجت: حكم شك در طهارت در اثناى طواف هم همان حكم شك است در طهارت در اثناى نماز. (مناسك شيخ، ص36).

آيات عظام تبريزى، خامنه اى، خويى: اگر سابقه طهارت داشته، به شك خود اعتنا نكند و الاّ واجب است طهارت گرفته و طواف را از سر بگيرد.

آية الله سيستانى: و سابقه طهارت نداشته باشد.

آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: در اين صورت بايد وضو بگيرد و بعد طواف را از سر بگيرد، چه قبل از تمام شدن چهار دور باشد يا بعد از آن. ( مناسك فارسى، ص 62. مسأله 93 ).

آية الله فاضل: اگر در بين طواف شك كند كه وضو داشته يا خير، مسأله سه صورت دارد، اوّل: حالت سابق خود را بداند كه طاهر بوده در اين فرض جايز است طواف را تمام كند و براى اتمام آن وضو واجب نيست و اعاده طواف نيز لازم نيست و در اين صورت فرقى نيست كه شك بعد از دور چهارم عارض شده باشد يا قبل از آن.

دوّم: حالت سابق خود را بداند كه مُحدِث بوده، در اين فرض ظاهراً هر مقدار طوافى كه انجام داده، محكوم به بطلان است; چه شك بعد از دور چهارم عارض شده باشد يا قبل از آن و بايد بعد از وضو از نو طواف كند. سوم: حالت سابق خود را نداند، كه در اين صورت به احتياط واجب پس از وضو طواف را تمام كند و نماز آن را بخواند و پس از آن طواف و نماز آن را اعاده كند و در اين صورت فرقى نيست كه شك بعد از دور چهارم يا قبل از آن عارض شده باشد.

آية الله مكارم: و حالت سابقه خود را از وضو و حدث نداند.

98 ـ آية الله صانعى: نصف دور چهارم.

99 ـ آية الله مكارم: و سپس اعاده كند.

تمام شدن دور چهارم⁽¹⁰⁰⁾ است احتياط واجب آن است كه طواف را تمام كند⁽¹⁰¹⁾ و اعاده كند.

100 ـ آية الله مكارم: طواف او باطل است.

101 ـ آية الله سيستانى، آية الله صانعى: اتمام لازم نيست بلكه اعاده كند.

م ـ در تمام صورت هايى كه در شك گفته شد كه «بنابر طهارت بگذارد» يا «طوافش صحيح است» بهتر آن است كه تجديد وضو كند و رجاءاً غسل به جا آورد، چون ممكن است كه بعد معلوم شود وضو يا غسل نداشته و اشكال پيدا مى شود.

102 ـ آية الله بهجت: اگر متمكّن است تطهير مى نمايد و سپس اعاده مى كند.

آية الله خامنه اى: و پس از غسل برگردد و طواف را اعاده نمايد.

آية الله سيستانى: اگر امكان تيمم باشد و تيمم كردن كمتر از خارج شدن از مسجد وقت مى گيرد بايد تيمم كند و سپس خارج شود و اگر بيشتر وقت مى گيرد بايد فوراً خارج شود. (و در بقيه مسأله، نظريه ايشان موافق متن است).

103 ـ آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: و پس از طهارت، طواف را از سر بگيرد و چه قبل از شوط چهارم باشد و يا بعد از آن.

آية الله صانعى: نصف شوط چهارم.

104 ـ آية الله فاضل: و به احتياط واجب طواف را اعاده كند.

⁽¹⁰⁵⁾

105 ـ آية الله تبريزى، آية الله خويى: بايد غسل كرده و طواف را اعاده نمايد.

106 ـ آية الله مكارم: فرض فاقد الطهورين در مسجد الحرام وجود ندارد.

107 ـ آية الله بهجت: حكم فاقد الطهورين حكم غير متمكن از طواف است كه با يأس از تمكّن نايب مى گيرد و احوط آن است كه خود نيز طواف كند. (مناسك شيخ، ص36).

آيات عظام تبريزى، خويى، سيستانى: و احتياط مستحب آن است.

آية الله خامنه اى، متعرض اين احتياط و بقيّه مسأله نشده اند.

108 ـ آية الله اراكى، آية الله مكارم: و مستحاضه هم نمى تواند داخل مسجد الحرام شود.

109 ـ آية الله بهجت: مستحاضه متوسطه و كثيره بدون غسل هايى كه بر آن ها واجب است نمى تواند وارد مسجد الحرام و مسجدالنبى(صلى الله عليه وآله) شوند. ( پرسشهاى جديد حج، ص 14، سؤال 57 ).

آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: بدون به جا آوردن غسل هايى كه بر او لازم است، بنابر احتياط نمى تواند وارد مسجد شود. (عروة... احكام المستحاضه، م 18).

آية الله مكارم:نمى تواند وارد مسجد شود.

110 ـ آية الله خامنه اى: خونى كه در نماز معفوّ است در طواف معفو نيست و در چيزهايى از قبيل جوراب و عرقچين و نيز دستمال و انگشتر طهارت شرط نيست.

آية الله صانعى: اين احتياط واجب نيست بلكه مستحب است.

آية الله فاضل: ظاهر آن است كه....

آية الله مكارم: طواف، در حالى كه بدن يا لباس خونِ كمتر از درهم داشته باشد، جايز نيست.

111 ـ آيات عظام بهجت، تبريزى، خويى: طواف در جامه اى كه با آن نتوان نماز خواند [ يعنى ساتر نباشد; مانند مثال هاى مذكور در متن ] اگر نجس باشد مانع ندارد. و همچنين بودن چيز نجس همراه انسان در طواف مانعى ندارد.

آية الله سيستانى: همراه داشتن چيز متنجس در طواف مانع ندارد.

آية الله مكارم: نجس بودن اين لباس هاى كوچك ضررى ندارد ولى خون كمتر از درهم معاف نيست.

112 ـ آية الله فاضل: در انگشتر و مانند آن كه ثوب صدق نمى كند براى صحت طواف طهارت آنها شرط نيست همچنين همراه داشتن چيز متنجس در صورت جهل به مسأله مانعى ندارد.

اجتناب كند.

م ـ در خون قروح و جروح اگر تطهير آن مشقت داشته باشد لازم نيست تطهير كند.

⁽¹¹³⁾

113 ـ آية الله تبريزى: اگر تطهير آن براى او حرجى نباشد احتياط واجب اين است كه آن را تطهير نمايد.

آية الله خامنه اى، آية الله خويى: متعرض اين فرع نشده اند.

آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: و احتياط آن است كه هم خودش با آن حال طواف كند و هم نايب بگيرد تا براى او طواف نمايد.

⁽¹¹⁴⁾

114 ـ آية الله اراكى: و احوط استيناف طواف است.

آية الله تبريزى، آية الله خويى: هرگاه نجس بودن بدن يا لباس خود را نمى دانسته و در اثناى طواف دانست يا آن كه پيش از فراغت از طواف، بدن يا لباسش نجس شد، اگر جامه پاكى داشته باشد همان جا جامه نجس را كنده و با جامه پاك طواف خود را تمام نمايد و چنانچه جامه پاك همراه نداشته باشد. اگر اين حادثه بعد از تمام شدن شوط چهارم بوده، طواف را قطع نموده و پس از ازاله نجاست از بدن يا لباس باقيمانده طواف را به جا آورد. و چنانچه علم به نجاست يا حدوثش پيش از تمام شدن شوط چهارم باشد، باز هم طواف را قطع و نجاست را ازاله نموده و بنابر احتياط يك طواف كامل به قصد اعم از تمام يا اتمام به جا آورد.

آية الله خامنه اى: اگر بدون رها كردن طواف تطهير ممكن نباشد بايد دست از طواف بردارد و جامه يا بدن را تطهير كند و فوراً برگردد و طواف را از همانجا تمام كند و طواف او صحيح است.

آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: اگر در بين طواف لباس يا بدنش نجس شود يا بفهمد كه از پيش نجس بوده و بدون رها كردن طواف، شستن آن ممكن نباشد، طواف را رها نمايد، و اگر چهار دور طواف كرده، بعد از تطهير بدن يا لباس بقيه طواف را تمام كند و اگر به سه دور و نيم نرسيده طواف او باطل است و بايد بعد از تطهير از سر بگيرد و اگر از سه دور و نيم گذشته و چهار دور را تمام نكرده احتياط آن است كه بعد از تطهير از همانجا كه رها كرده طواف را تمام كند و نماز طواف را بخواند و دوباره طواف و نماز آن را به جا آورد.

آية الله مكارم: خواه قبل از تكميل شوط چهارم باشد يا بعد از آن.

⁽¹¹⁵⁾

115 ـ آية الله سيستانى: حكم در اين مسأله همان است كه در مسأله 568 گذشت.

آية الله فاضل: ظاهراً طوافش صحيح است اگر چه احتياط استحبابى آن است كه ....

116 ـ آية الله خامنه اى، آية الله مكارم: وظيفه همين است و اعاده ندارد.

آية الله صانعى: گرچه اكتفا به اتمام خالى از قوت نيست.

⁽¹¹⁷⁾

117 ـ نظريه ساير آيات عظام در حاشيه مسأله 568 گذشت.

118 ـ آية الله اراكى: و احوط آن است كه پس از تطهير بدن يا لباس از همانجا اتمام كند و نماز بخواند و احتياطاً اعاده كند طواف و نماز را.

آية الله بهجت: صحّت طواف خالى از وجه نيست و در صورت تذكر در اثناء، تطهير مى كند و سپس اتمام مى نمايد.

آية الله تبريزى، آية الله خويى: بنابر اظهر طوافش صحيح است.

آية الله سيستانى: طوافش صحيح است.

آية الله صانعى: بلكه خالى از قوت نيست.

آية الله گلپايگانى: اقوى اعاده طواف است. ( آداب و احكام حج، مسأله 484 ).

آية الله مكارم: در فرض فراموشى اعاده ندارد.