مناسک حج نسخه متنی

آية الله مكارم: مگر اينكه نتواند پشت مقام انجام دهد.

⁽⁵⁰¹⁾

501 ـ آية الله نورى: اعاده نماز هم لازم نيست.

⁽⁵⁰²⁾

502 ـ آية الله خامنه اى، آية الله مكارم: مشروعيّت جماعت در نماز طواف مطلقاً محل اشكال است.

آية الله صانعى: اصل مشروعيت جماعت در نماز طواف محل اشكال است تا چه رسد به مورد سؤال.

503 ـ آية الله سيستانى: فاصله انداختن به مقدار ده دقيقه براى استراحت يا تحصيل جاى مناسبى براى نماز، مُخلّ به مبادرت نيست ولى به كارهايى جداى از نماز طواف، مثل خواندن نماز قضا و مانند آن مشغول نشود و اگر عمداً اخلال به مبادرت نمود، احتياطاً طواف را هم اعاده كند.

آية الله فاضل: ظاهراً مقدار فاصله مخلّ به موالات عرفيه نسبت به افراد و هنگام ازدحام و غير آن فرق مى كند. و به طور كلّى فاصله از ده تا پانزده دقيقه براى استراحت و رفع خستگى و تطهير مخلّ نيست. و اگر عمداً موالات را به هم زد احتياطاً طواف را هم اعاده كند.

آية الله گلپايگانى: احتياط در ترك آن و مبادرت به نماز طواف است.

⁽⁵⁰⁴⁾

504 ـ آية الله تبريزى: با فوت موالات عرفى، احتياطاً نماز را بخواند و بعد طواف و نماز را اعاده كند.

آية الله خويى: بايد اعاده نمايد. (استفتائات)

⁽⁵⁰⁵⁾

505 ـ آية الله خامنه اى، آية الله مكارم: به هنگام ازدحام مانعى ندارد. ؤ

آية الله سيستانى، آية الله فاضل: اگر نتواند پشت مقام و نزديك آن نماز بخواند، احتياطاً هم در يكى از دو طرف مقام و هم پشت مقام و دور از آن نماز بخواند.

⁽⁵⁰⁶⁾

506 ـ آية الله بهجت: اگر عسر و حرج ندارد صبر كند و يا به جماعت بخواند، چنانكه در ذيل 789 گذشت.

آيات عظام تبريزى، خويى، صافى: اگر براى او امكان داشته باشد كه قرائت را تصحيح نمايد لازم است تا آخر وقت صبر كند. ( مناسك عربى، مسأله 331 ).

آية الله سيستانى: بنابر احتياط واجب بايد تأخير بيندازد تا قرائتش را تصحيح نمايد.

آية الله فاضل: اگر مى تواند قرائتش را تصحيح كند بايد طواف را تا ضيق وقت تأخير بيندازد مگر اينكه بقاى در احرام موجب عسر و حرج شود و ملاك در ضيق وقت آن است كه حتّى به مقدار واجب ركنى عرفه نرسد.

آية الله مكارم: لازم است صبر كند مگر آنكه عسر و حرج باشد.

نظر ساير آيات عظام در مسأله 789 گذشت.

⁽⁵⁰⁷⁾

507 ـ آية الله بهجت: و احوط جمع است ميان قضاى آنها در هر جا كه متذكّر شود و گرفتن نايب كه آنهاؤرا در مقام بجا مى آورد. ( مناسك، مسأله 333 ).

آية الله فاضل: البته اين حكم در موردى است كه از روى نسيان يا جهل، كيفيت مذكور واقع شده باشد و در صورت جهل و نسيان بنابر احتياط بعد از نماز سعى و تقصير را اعاده كنيد و تا اعمال اعاده نشده احتياطاً محرّمات احرام را رعايت كنيد.

آية الله مكارم: بنابر احتياط.

⁽⁵⁰⁸⁾

508 ـ آية الله مكارم: اين مستحبات را به قصد رجاء بجا آورد.

509 ـ آية الله بهجت، آية الله سيستانى: دعاى اوّل و دوّم در مناسك ايشان موجود نيست و در دعاى آخر نيز تفاوت در عبارت وجود دارد.

510 ـ آية الله خامنه اى: از اينجا تا آخر اين مسأله را متعرض نشده اند.

511 ـ آية الله مكارم: اگر آن دور را كه از مروه شروع كرده ناديده بگيرد و بقيه را تكميل كند، بعيد نيست كفايت كند.

512 ـ آية الله بهجت: واجب است كه ابتدا كند از جزء اول صفا به آنكه پاشنه پارا بچسباند، در غير سوار و محمول، به جزء اول مسافت (مناسك شيخ، ص52).

آية الله خويى: لازم و واجب است كه ابتدا كند از اول جزء صفا.

آية الله سيستانى: بايد تمام مسافت بين دو كوه پيموده شود و بالا رفتن از كوه لازم نيست گرچه احتياط مستحب است و احتياط واجب اين است كه فاصله مذكور دقيقاً همه آن پيموده شود; يعنى اينكه شوط اوّل را ـ مثلا ـ از اوّلين جزء پايين كوه صفا آغاز كند و حركت كند تا برسد به اوّلين جزء كوه مروه و به همين ترتيب بقيه شوطها را انجام دهد. ( مناسك، مسأله 335 ).

آية الله صانعى: از طرف پايين صفا، نه از طرف بالاى كوه صفا.

آية الله مكارم: واجب است فاصله ميان دو كوه را طى كند و بايد توجه داشت كه هم اكنون قسمتى از كوه صفا و مروه را مفروش كرده اند و تنها قسمتى از كوه نمايان است و لازم نيست به قسمت نمايان كوه برود بلكه همين اندازه كه به قسمت سربالايى برسد كافى است.

⁽⁵¹⁴⁾

513 ـ آية الله صانعى: بعض كوه.

514 ـ آية الله صانعى: چون سعى از صفا بوده.

م ـ در سعى مابين صفا و مروه جايز است سواره و بر روى محمل، چه در حال اختيار و چه با عذر ليكن راه رفتن افضل است.

515 ـ آية الله گلپايگانى متعرض ستر عورت نشده اند.

آية الله مكارم: ستر عورت احتياط واجب است.

آية الله نورى: با عدم وجود ناظر محترم معتبر نيست.

516 ـ آية الله اراكى: احوط.

آيات عظام بهجت، صافى، گلپايگانى: بنابر احتياط واجب.

آية الله تبريزى: اگر مقدّم داشتن سعى از جهت فراموشى طواف بوده باشد، باز احوط اين است كه سعى را پس از طواف اعاده نمايد.

آية الله سيستانى: اگر قبل از فوت وقت متذكر شود، ولى اگر طواف عمره تمتّع را پس از وقوف به عرفات يا طواف حج را پس از پايان ذى حجّه متذكر شد اعاده سعى لازم نيست گر چه بهتر است.

517 ـ آية الله بهجت: سعى در طبقه دوّم با توجه به اينكه از بالاى كوه صفا شروع و به بالاى كوه مروه ختم مى شود، در صورتى كه احراز شود كه سعى بين صفا و مروه واقع مى شود، كفايت مى كند. ( مناسك، مسأله 341 ).

آية الله فاضل: جايز نيست.

آية الله مكارم: طبقه دوّم كه فعلاً وجود دارد ميان دو كوه نيست و سعى در آنجا اشكال دارد.

518 ـ آية الله خامنه اى، اين احتياط در مناسك ايشان نيست.

⁽⁵¹⁹⁾

519 ـ آية الله بهجت: به حاشيه مسأله قبل مراجعه شود.

⁽⁵²⁰⁾

520 ـ آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: در صورتى كه سينه و شانه ها در حال رفتن به مروه به طرف مروه و در حال رفتن به صفا رو به صفا باشد و يا در حال توقف به پشت سر برگردد. (آدابواحكام حج، ص264)

آية الله مكارم: مثلا اگر براى ملاحظه همراهان نگاهى به عقب كند مانعى ندارد.

521 ـ آية الله خامنه اى، از اينجا تا آخر اين مسأله را متعرض نشده اند.

⁽⁵²²⁾

522 ـ آية الله اراكى، آية الله خويى: به خاطر استراحت جايز است نشستن بر صفا يا مروه تا استراحت حاصل شود و احوط ترك جلوس است در مابين صفا و مروه بدون عذر.

آية الله بهجت: احوط ترك جلوس است در ما بين صفا و مروه بدون عذر (مناسك شيخ، ص 53)

آيات عظام تبريزى، سيستانى، فاضل: بنابر احتياط بايد به مقدارى باشد كه موالات عرفيه به هم نخورد.

آية الله سيستانى: احتياط مستحب آن است كه نشستن در وسط راه جهت استراحت ترك شود، مگر براى كسى كه خسته شده باشد ( مناسك، مسأله 340 ).

آية الله مكارم: احتياط واجب رعايت موالات عرفيه در سعى است.

⁽⁵²³⁾

523 ـ آية الله تبريزى: تأخير تكليفاً جايز است ولى بايد طواف و نماز را اعاده نمود.

آية الله خويى: اگر تأخير انداخت طواف و نماز را اعاده نمايد. (المسائل الشرعيه، ج1، ص355)، لازم به تذكر است كه ايشان كلام صريحى دراينكه تكليفاًتأخيرنينداختن سعى به فرداواجب باشد نفرموده اند.

آية الله مكارم: ولى اگر تأخير انداخت، سعى او باطل نخواهد شد هرچند گناه كرده است.

⁽⁵²⁴⁾

524 ـ آية الله سيستانى: مراجعه شود به حاشيه مسأله 540

⁽⁵²⁵⁾

525 ـ آية الله بهجت: پس تاركِ آن عمداً، باطل است حج او، و بايد پس از حج افراد در سال آينده حج نمايد، وسهواً رجوع مى نمايد براى سعى مع الامكان واستنابه مى نمايد مع التّعذر (مناسك شيخ، ص51 و52).

آية الله مكارم: در مسأله 532 و 533 و 535 اوّل بحث طواف گذشت.

526 ـ آية الله صانعى: شوط زايد را.

⁽⁵²⁷⁾

527 ـ آية الله بهجت، آية الله خويى: اگر زيادى يك شوط باشد مستحب است آن را به هفت برساند.

آية الله سيستانى: اگر زايد يك شوط يا بيشتر باشد مستحب است آن را به هفت برساند.

528 ـ آية الله خويى: به حاشيه مسأله بعدى مراجعه شود.

آية الله فاضل: چنانچه قبل از تمام كردن شوط چهارم باشد بنابر احتياط واجب سعى را از سر بگيرد ولى اگر شوط چهارم را تمام كرده است مى تواند آن را اتمام كند يا از سر بگيرد.

529 ـ آية الله سيستانى: چه يك شوط فراموش كرده باشد يا بيشتر، بنابر اقوى و اگر پس از گذشتنؤزمان سعى يادش بيايد ; مثلا در عرفات يادش بيايد سعى عمره اش ناقص بوده يا پس از انتهاى ذى حجه به ياد آورد سعى حجش ناقص بوده، احتياط آن است كه كمبود را جبران كند و سپس سعى را از سر بگيرد و اگر نتواند برگردد يا مشقت دارد، بايد نايب بگيرد و احتياط واجب آن است كه نايب هم جمع نمايد بين تدارك مقدار كمبود و بين اعاده سعى كامل.

530 ـ آية الله سيستانى: در صورتى كه پس از فوت موالات باشد.

531 ـ آية الله اراكى: سعى را تمام كند و از سر بگيرد.

532 ـ آية الله صانعى: مستحب.

533 ـ آية الله صانعى: از نصف شوط چهارم نگذشته.

را تمام نكرده، تمام كند و از سر بگيرد.

⁽⁵³⁴⁾

534 ـ آية الله اراكى: و احوط در صورت عدم اكمال چهار شوط استيناف و دوباره بجا آوردنِ سعى است.

آية الله بهجت: و اگر كمبود سعى از روى فراموشى و بعد از شوط چهارم بوده، واجب است باقى را هر وقت يادش آمد، هرچند بعد از فراغت اعمال حج باشد، تدارك نمايد و در صورتى كه خود نتواند تدارك كند يا تدارك سخت باشد واجب است نايب بگيرد و اگر كمبودش پيش از شوط چهارم و از روى فراموشى بوده، احتياط اين است كه شخصاً يك سعى كامل بجا آورد و در صورت دشوارى آن نايب بگيرد. ( مناسك، مسأله 349 ).

آية الله تبريزى، آية الله خويى: چنانچه كمبود سعى از روى فراموشى و بعد از شوط چهارم بوده، واجب است باقى را هر وقت يادش آمد، هرچند بعد از فراغت از اعمال حج باشد، تدارك نمايد. و اگر خود نتواند تدارك كند يا تدارك آن مشقّت داشته باشد واجب است نايب بگيرد و در اين صورت احتياط اين است كه نايب به نيّت فراغ ذمه منوب عنه از اتمام يا تمام يك سعى كامل بجاآورد. و اگر كمبودش پيش از شوط چهارم و از روى فراموشى بوده، احتياط اين است كه شخصاً يك سعى كامل به قصد اعم از تمام يا اتمام بجا آورد.

آية الله صانعى: و در اين صورت بلكه در تمام صور اگر سعى را از سر بگيرد به قصد استيناف، صحيح و راحت تر است.

آية الله فاضل: اگر كمتر از يك مرتبه سعى كرد و بقيه را فراموش كرد كه انجام دهد، احتياط واجب آن است كه سعى را از سر بگيرد و همين طور است اگر كمتر از چهار مرتبه را انجام داده باشد و بقيه را فراموش كرده باشد.

⁽⁵³⁵⁾

535 ـ آية الله اراكى، آية الله بهجت: كفاره جماع واجب است و در ناخن گرفتن احتياط واجب.

آية الله تبريزى، آية الله سيستانى: و به اعتقاد اين كه از سعى فارغ شده مُحل شود، در اين صورت احوط اين است كه يك گاو كفاره بدهد و لازم است سعى را به نحوى كه گفته شد تمام نمايد.

آية الله خويى: در اين صورت به اعتقاد اين كه از سعى عمره تمتع فارغ شده مُحل شده، در اين صورت احوط بلكه اظهر اين است كه يك گاو كفاره دارد. ( مناسك، مسأله 350 ).

آيات عظام صافى، گلپايگانى، مكارم: يك گاو كفاره دارد بنابر احوط براى جماع و نيز ناخن گرفتن.

آية الله صانعى: بلكه خالى از قوت نيست.

آية الله فاضل: و اقوى آن است كه يك گاو براى كفاره ذبح كند و در وجوب كفّاره فرق نمى كند كه شش شوط انجام داده باشد و از احرام خارج شده باشد يا كمتر از آن.