مناسک حج نسخه متنی

م ـ آنچه در وقوف ركن است مسماى وقوف است به اين معنى كه گفته شود قدرى در عرفات بوده، هرچند خيلى كم باشد مثل يك دقيقه يا دو دقيقه⁽⁷⁾ پس اگر هيچ به عرفات نرود ركن را ترك كرده.

1 ـ آية الله صانعى: كه همان غروب آفتاب است.

2 ـ آية الله سيستانى: تا غروب آفتاب.

توقف كند.

م ـ تأخير انداختن از اول ظهر اگر كم باشد مثلاً به مقدار نماز ظهر و عصر كه جمع بين⁽³⁾ آنها كند، معلوم نيست حرام باشد،⁽⁴⁾ ولى احتياط آن است⁽⁵⁾ كه تأخير نيندازد.

3 ـ آية الله تبريزى، آية الله خويى: اظهر اين است كه مى تواند تا يك ساعت بعدازظهر وقوف را تأخير نمايد.

آية الله خامنه اى: جواز تأخير از اول وقت، به اندازه خواندن نماز ظهر و عصر و مقدمات آن، بعيد نيست.

4 ـ آية الله صانعى: بلكه عدم حرمت آن غير بعيد است.

5 ـ آيات عظام اراكى، صافى، فاضل، گلپايگانى، مكارم، نورى: اين احتياط ترك نشود.

آية الله بهجت: اين احتياط لزومى است (مناسك شيخ، ص60).

6 ـ آية الله بهجت: به حاشيه دو مسأله قبل از اين مراجعه شود.

آية الله مكارم: بنابر احتياط واجب.

7 ـ آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: به قدرى كه عرفاً بگويند در عرفات توقّف كرده است.

آية الله مكارم: بهتر است به اين مقدار قناعت نكند.

تا مغرب⁽²⁾ در عرفات نباشد حجش باطل است، و كفايت نمى كند براى او وقوف در شب عيد كه وقوف اضطرارى است.

لكن احتياط در كفاره است به يك شتر، و همچنين⁽⁴⁾ اگربدون آنكه پشيمان شود از كار خود، براى حاجتى برگردد لكن بعد از رسيدن با قصد قربت توقف كند چيزى بر او نيست.
قربانى كند هرجا⁽⁷⁾ بخواهد، و احتياط مستحب آن است كه در مكه قربانى كند، و اگر متمكن از

1 ـ آية الله سيستانى: يا جهل تقصيرى.

2 ـ آية الله صانعى: تا غروب آفتاب.

⁽³⁾

3 ـ آية الله اراكى، آية الله نورى: احوط كفاره يك شتر است.

آية الله بهجت: احوط ثبوت كفاره است در صورت برگشتن نيز (مناسك شيخ ص61).

آيات عظام تبريزى، خامنه اى، خويى، گلپايگانى: در صورتى كه پشيمان شده و برگردد چيزى بر او نيست.

آية الله سيستانى: بيرون رفتن از عرفات قبل از غروب آفتاب از روى عمد و با دانستن حكم آن حرام است، ولى حجّ را باطل نمى كند، و در صورتى كه دو باره برگردد به عرفات چيزى بر او واجب نيست ( مناسك، ص 269 ).

4 ـ آية الله خامنه اى: بيرون رفتن از عرفات قبل از غروب از روى عمد حرام است، ولى حج را باطل نمى كند و در صورت مراجعت كفّاره ندارد.

⁽⁵⁾

5 ـ آية الله اراكى، آية الله نورى: احوط كفاره يك شتر است.

⁽⁶⁾

6 ـ آية الله اراكى، آية الله نورى: در راه خدا در روز عيد قربانى كند.

7 ـ آيات عظام اراكى، تبريزى، خويى، صافى، گلپايگانى، نورى: بايد در منى شتر را قربانى كند.

آية الله بهجت: ظاهر اين است كه در منى بايد نحر كند در روز عيد (مناسك شيخ، ص61).

آية الله خامنه اى: بعيد نيست عدم تعين ذبح در منى اگر چه احتياط ذبح در منى است و بنابر احتياط واجب ذبح بايد روز عيد باشد.

آية الله سيستانى: بايد در روز عيد قربان و احوط آن است كه در منى بكشد نه در مكه.

آية الله فاضل: طبق حاشيه مسأله 514 عمل شود.

آية الله مكارم: در منى و احتياطاً در روز عيد باشد.

قربانى نباشد هيجده روز روزه بگيرد،⁽¹⁾ و احتياط مستحب⁽²⁾ آن است كه پشت سرهم روزه بگيرد.

م ـ اگر سهواً كوچ كرد و بيرون رفت، پس اگر يادش آمد بايد مراجعت كند و اگر مراجعت نكرد گناهكار است، لكن كفاره ندارد⁽³⁾ بنابر اقوى، گرچه احوط است و اگر يادش نيامد چيزى بر او نيست.

م ـ اگر كسى از روى ندانستن مسأله، آنچه ذكر شد بكند، حكم او حكم كسى است كه سهواً كرده است.

1 ـ آية الله سيستانى: و مى تواند روزه را در مكه يا در راه يا پس از بازگشت به وطن بگيرد.

2 ـ آية الله اراكى، آية الله نورى: احتياط واجب.

آية الله بهجت، اظهر عدم وجوب توالى است (مناسك شيخ، ص61).

آية الله تبريزى، آية الله خويى: بنابر احتياط... .

آية الله خامنه اى، متعرض اين احتياط نشده اند.

آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: واجب است.

آية الله مكارم: اين احتياط ترك نشود.

3 ـ آية الله اراكى، آية الله نورى: لكن كفاره دارد بنابر اقوى.

آية الله بهجت: اگر مراجعت نكرد در حكم عامد است على الأحوط (مناسك شيخ، ص61).

آية الله تبريزى، آية الله خويى: كسى كه از روى فراموشى و يا ندانستن حكم كوچ كند حكم آن حكم عامد است; يعنى اگر پس از به ياد آمدن و يا دانستن حكم برنگشت، بنابر احتياط بايد يك شتر كفاره دهد.

آية الله سيستانى: بنابر احتياط بايد كفاره بدهد. ( مناسك، مسأله 270 ).

آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: بنا بر احتياط كفّاره بدهد.

آية الله مكارم: بنابر احتياط كفاره دارد.

⁽⁴⁾

4 ـ نظر آيات عظام در مسأله قبل گذشت.

5 ـ آية الله سيستانى: و همچنين جاهل قاصر.

6 ـ آية الله فاضل: مثل جهل به موضوع يا حكم يا مريضى يا شدّت گرما و سرما.

غروب شرعى در عرفات نباشد و هيچ جزئى از زمان را درك نكند، كافى است كه مقدارى از شب عيد را هرچند اندك باشد در عرفات باشد⁽⁷⁾ و اين زمان را وقت اضطرارى عرفه مى گويند.

7 ـ آية الله سيستانى: و اگر خوف اين باشد كه با درك وقوف اضطرارى عرفه، وقوف مشعر قبل از طلوع آفتاب از او فوت بشود واجب است اكتفا كند به وقوف مشعر و حجّش صحيح است.

م ـ اگر كسى كه بواسطه عذر، روز نهم را وقوف نكرده و شب دهم را عمداً و بى عذر⁽¹⁾ در عرفات وقوف نكند، ظاهراً حج او باطل مى شود، اگرچه درك كند وقوف به مشعر را.

م ـ اگر كسى بواسطه فراموشى يا غفلت يا عذر ديگر ترك كند وقوف به عرفات را در روز نهم، كه وقت اختيارى است و در شب دهم كه وقت اضطرارى است، كفايت مى كند در صحيح بودن حج او كه وقوف اختيارى مشعر را درك كند چنانچه خواهد آمد.

استفتائات وقوف به عرفات

س ـ حدودى كه براى عرفات و مُزْدَلَفه و منى مشخص شده است جهت انجام مناسك، اعتبار دارد يا نه ؟

ج ـ چنانچه مورد اطمينان يا تصديق اهل محل باشد معتبر است.

س ـ كراهت صُعود به جبل الرحمه، آيا قبل از نيت وقوف به عرفات است يا بعد از آن؟

ج ـ در وقت وقوف كراهت دارد كه از جبل بالا رود.

س ـ شخصى وقوف اختيارى عرفات را درك كرده و قبل از رفتن به مَشْعَر، مُغْمى عليه شده است، بفرماييد اگر به همين حال تا آخر اعمال باقى باشد وظيفه اش چيست و اگر بعد از اغما او را به ايران آورده باشند چه حكمى دارد و نيز اگر بعد از ايام تشريق در ماه ذى حجه به هوش بيايد، در مكه باشد يا در ايران، چه بايد كرد ؟

1 ـ آية الله بهجت: موجب بطلان حج است تعمّد ترك وقوف اضطرارى عرفه، كه از شب عيد تا طلوع فجر است، على الأحوط. (مناسك شيخ، ص60).

⁽²⁾

2 ـ آية الله تبريزى، آية الله خويى: حكم آن بعداً خواهد آمد.

⁽³⁾

3 ـ آية الله سيستانى: اگر اين حدود دست به دست از قديم اخذ شده باشد معتبر است، مادام كه اطمينان در خطاى آن پيدا نشود. ( ملحق مناسك، مسأله 303 ).

آية الله مكارم: معمولا مورد قبول اهل محل است، بنابراين تابلوها يا علاماتى كه گذارده اند معتبر است.

⁽⁴⁾

4 ـ آية الله سيستانى: جبل الرحمه جزو موقف است ولى افضل ايستادن در دامنه كوه از طرف چپ آن است ( مناسك، مسأله 366 ).