فصل سوم:
وقوف به مشعرالحرام
م ـ بعد از آنكه از وقوف به عرفات در مغرب شب دهم فراغت حاصل شد، بايد كوچ كند به مشعر الحرام كه محل معروفى است و حدود معينى دارد.م ـ احتياط واجب(1) آن است كه شب دهم را تا طلوع صبح در مشعر الحرام به سر ببرد(2) و نيت كند اطاعت خدا را در اين به سر بردنِ شب.
آفتاب(2) و چون اين وقوف عبادت خداوند است بايد با نيت خالص از رياو خودنمايى وقوف كند والاّ حج او در صورت ريا كردن با عمد و علم، باطلخواهد شد.
نحوى كه قبل از طلوع آفتاب از وادى «محسّر» تجاوز نكند و اگر تجاوز كرد گناهكار است ولى كفاره بر(6) او نيست و احتياط آن است كه وقتى حركت كند كه قبل از طلوع آفتاب وارد وادى محسّر نشود.
1 ـ آية الله بهجت: احتياط اين است كه شب عيد را در مزدلفه بيتوته كند.
آية الله تبريزى، آية الله خويى: احتياط اين است كه شب عيد را در مزدلفه بيتوته كند، هرچند وجوب بيتوته ثابت نشده است.
آية الله خامنه اى: وقت وقوف، از طلوع فجر عيد قربان است تا طلوع شمس و احتياط آن است كه از وقت رسيدن به مشعر در شب، قصد وقوف كند.
آية الله سيستانى: واجب است پس از حركت از عرفات مقدارى از شب عيد را تا صبح در مشعرالحرام بماند و پس از آن تا طلوع آفتاب نيز بايد بماند گرچه كوچ كردن به طرف وادى محسر قبل از طلوع آفتاب به اندكى جايز است و جايز نيست از آن تجاوز كند. ( مناسك، مسأله 372 ).
آية الله صافى، آية الله گلپايگانى: واجب است بيتوته در مشعر و احتياط آن است كه در مشعر ذكر خدا را ترك نكند هر چند مختصر و كم باشد ( مناسك فارسى، مسأله 156 ).
آية الله صانعى: واجب است شب را تا بعد از طلوع فجر در مشعر وقوف نمايد و ماندن بيش از آن تا طلوع آفتاب مبنى بر احتياط است.
(3)2 ـ آية الله مكارم: و مقدارى ذكر خدا بگويد.
3 ـ آية الله سيستانى: معتبر در عبادات قصد تذلّل و كرنش در پيشگاه حق است.
آية الله صانعى: تا بعد از طلوع فجر.
آية الله فاضل: نيّت اين ماندن كه يك احتياط وجوبى است غير از نيت ماندنى است كه به عنوان واجب فتوايى در مسأله بعد مى آيد. بنابر اين دو نيّت جداگانه بايد صورت پذيرد.
1 ـ آية الله صانعى: لازم نيست اين نيّت هنگام طلوع صبح باشد بلكه از قبل هم اگر نيّت كند مانعى ندارد و ناگفته نماند كه اگر كسى در وقت ورود به مشعر الحرام نيّت كند براى اطاعت خدا و رضاى او تا طلوع آفتاب در مشعر مى مانم كفايت مى كند و دو نيّت لازم نيست كمااينكه اگر بعد از آن نيّت هنگام طلوع صبح هم باز نيّت كند درست است بلكه احوط مى باشد چون رعايت مقارنت نيّت با عمل شده بر فرض اينكه وقوف بين الطلوعين خود واجب مستقلّ باشد نه وقوف از شب تا بعد از طلوع فجر يا تا طلوع آفتاب و اگر هر دو نيّت را هنگام ورود وقوف بنمايد هم مجزى است.
2 ـ آية الله سيستانى: وقوف اختيارى مشعر مقدارى از شب است و وقوف بين الطلوعين.
(3)3 ـ آية الله مكارم: ترك عمدى وقوف در مشعر مابين الطلوعين به تنهايى موجب بطلان حج نمى شود ولى گناه كرده و يك گوسفند بايد كفاره بدهد.
4 ـ آية الله بهجت: اشهر و احوط وجوب ماندن است تا طلوع آفتاب، پس اگر عمداً پيش از طلوع آفتاب بيرون رود و از وادى محسّر تجاوز كند گناه كار است و بعضى يك گوسفند كفاره واجب دانسته اند (مناسك شيخ، ص67).
آية الله خويى: ماندن تا طلوع آفتاب واجب است و در صورت كوچ قبل از طلوع آفتاب گناه كرده و كفاره ندارد. (مناسك عربى، مسأله 373).
5 ـ آية الله مكارم: ماندن تا طلوع آفتاب در سرزمين مشعر واجب است و اگر قبل از آن عمداً كوچ كند حج او باطل نيست ولى گناه كرده و يك گوسفند بايد كفاره بدهد.
6 ـ آية الله اراكى: احوط كفاره يك گوسفند است.
آية الله سيستانى: اگر چه از روى عمد باشد كفاره واجب نيست، اگر چه گناه كار است ( مناسك، ص273).
آية الله گلپايگانى: احوط دادن يك گوسفند است، ولى اقوى واجب نبودن آن است. (آراء المراجع، ص338).
پيش گفته شد ) در مشعر بمانند، لكن تمام آن ركن نيست بلكه ركن وقوف كمى از بين الطلوعين است(2) اگرچه بقدر يك دقيقه باشد، پس اگر كسى وقوف بين الطلوعين را يكسره ترك كند به تفصيلى كه مى آيد(3) حج او باطل خواهد شد.
برخلاف آن است ; يعنى بعد از اتمام حج لازم است در سال ديگر(3) حجش را اعاده كند و اين احتياط(4) ترك نشود.
م ـ كسى كه درك نكند وقوف بين الطلوعين را يا وقوف شب را، در صورتى كه صاحب عذر باشد،(5) اگر مقدارى از طلوع آفتاب تا ظهر در مشعر توقف كند اگرچه كم باشد حج
1 ـ آية الله اراكى: احوط و اشهر وجوب ماندن تا طلوع آفتاب است در مشعر.