او هنوز قربانى نكرده، حلق مزبور كافى است(2) و اگر بعد از حلق اعمال مكه را هم انجام داده باشد كفايت مى كند و لازم نيست آنها را اعاده كند. م ـ كسانى كه سال اول حج آنها است و وظيفه آنها سر تراشيدن(3) مى باشد، بنابر احتياط، جايز نيست بواسطه زيادى مو، اول سر را ماشين كنند و بعد آن را بتراشند هرچند فوراً بتراشند و در صورت علم و عمد كفاره دارد.
1 ـ آية الله بهجت: بنابر احوط. آية الله صانعى: بلكه مى تواند چون ترتيب بين اعمال منى استحبابى است. 2 ـ آية الله بهجت: گذشت كفايت حتّى در صورت عمد در مسأله 1140. آية الله سيستانى: ولى او هنوز محرم است و بايد لباس دوخته را بيرون آورد و از ساير محرمات احرام اجتناب كند و با ذبح مُحل مى شود و همچنين در قسمت بعد مسأله 3 ـ آية الله نورى: مخيّر بين تراشيدن سر و كوتاه كردن مو و يا چيدن ناخن، كه درمسأله 1120 ذكر شد، مى باشد. (4)4 ـ به مسأله 1120 مراجعه شود. آية الله سيستانى: اگر با ماشين ته زن بتراشند كافى است گرچه احتياط مستحب تراشيدن با تيغ است. آية الله مكارم: كوتاه كردن كافى است.
م ـ كسى كه بخواهد ديگرى را حلق نمايد، نمى تواند قبل از اينكه خودش حلق يا تقصير كند سر او را بتراشد ولى مى تواند ناخن ديگرى را براى تقصير بگيرد و ازاله موى ديگرى نيز قبل از خارج شدن از احرام جايز نيست ولو براى تقصير. استفتائات حلق و تقصير س ـ كسى كه سفر اول حج او است، در وقتى كه سلمانى سر او را براى حلق مى تراشيده، مشغول گرفتن ناخنهاى خود بوده و غافل بوده كه نبايد اين كار را بكند. آيا كفاره دارد يا خير ؟ ج ـ چيزى بر او نيست. س ـ كسى كه در غير منى حلق نموده و اعمال مترتبه را انجام داده و پس ازاين عمره مفرده انجام داده، آيا مُحِلّ شده است يا خير و عمره مفرده او صحيح استيا خير ؟ ج ـ مُحِلّ نشده است و عمره او صحيح نيست.
(1)1 ـ آية الله بهجت: و بعيد نيست تقصير واقع و موجب احلال شود، هر چند با فعلى كه بر غير حرام است انجام گيرد (مناسك، س120). آية الله سيستانى: و مجزى نيز نمى باشد. (2)2 ـ آيات عظام تبريزى، صافى، گلپايگانى: مگر اينكه از جهت جهل به مسأله و غفلت، در غير منى حلق كرده باشد، كه در اين صورت اجزاء بعيد نيست، هرچند احتياط آن است كه در صورت امكان به منى برگردد و حلق كند. همچنين است حكم سه مسأله بعد. آية الله خامنه اى: نظريه ايشان نسبت به صحت عمره مفرده يا عدم آن، بدست نيامد. آية الله سيستانى: كافى است هر چند عمداً باشد ولى واجب است در صورت امكان موى خود را به منى بفرستد. ( مناسك، مسأله 408 ). آية الله فاضل: مگر اينكه از روى جهل قصورى يا غفلت و نسيان در غير منى حلق كرده باشد كه در اين صورت مُحِلّ شده و عمره او صحيح است، هر چند كه در صورت امكان و عدم عسر و حرج بهتر است به منى برگردد و حلق كند و اعمال مترتبه را اعاده كند. آية الله مكارم: اين حكم در صورت عمد مسلّم است و در صورت جهل يا نسيان عمل آنها صحيح است و اگر مى تواند به منى برگردد و سر خود را بتراشد و يا كوتاه كند برگردد.
س ـ گفته مى شود كه مسلخ جديد، در منى نيست و اشخاص پس از قربانى در آنجا، و بيرون آمدن، پشتِ همانجا حلق و تقصير كرده اند، وظيفه آنان چيست ؟ ج ـ اگر حلق و تقصير در منى نبوده بايد اعاده شود. س ـ در مسأله سابق، كسانى كه بعد از حلق و تقصير مزبور به مكه آمده اند و اعمال مكه از قبيل طواف و سعى و طواف نساء را انجام داده اند و بعد متوجه شده اند كه حلق و تقصير در منى نبوده، آيا اعمال مكه آنان صحيح است ؟ ج ـ در فرض مزبور صحيح نيست و بايد آن اعمال هم اعاده شود. س ـ كسى كه سال قبل هم به حج مشرف شده و حلق را در خارج منى انجام داده است و امسال هم حلق را در خارج منى نموده چه وظيفه اى دارد و اگر اعمال مكه را انجام داده صحيح است يا خير ؟ ج ـ حلق را در منى اعاده كند و يك حلق كافى است و بعد طواف و نماز و سعى سال قبل را اعاده كند(3) واحتياطاً طواف ونماز وسعى امسال را نيز بجاآورد وبعد يك طواف نساء و نماز انجام دهد و كفايت مى كند، گر چه ظاهر اين است كه احرام براى عمره و حج امسال صحيح نبوده است. س ـ اگر در موردى كه حاجى بايد حلق كند، بجاى حلق تقصير كرده است وظيفه اش چيست، آيا كفاره دارد يا نه ؟ ج ـ اگر جاهل به مسأله بوده كفاره ندارد و در فرض علم احوط است و در فرض مسأله بنابر (1)1 ـ آية الله فاضل و ساير مراجع: به حاشيه مسأله قبل مراجعه شود. (2)2 ـ آية الله خويى: اعاده اعمال مكه لازم نيست. آية الله سيستانى: حلق و تقصير و اعمال صحيح است و همچنين در مسأله بعد. آية الله صافى: حكم آن از مسأله قبل معلوم مى شود. آية الله فاضل: به حاشيه مسأله 1148 مراجعه شود. آية الله مكارم: بنابر احتياط. 3 ـ آية الله مكارم: اعاده اينها لازم نيست و همچنين احتياط بعد نيز لزومى ندارد. (4)4 ـ آية الله فاضل و ساير مراجع: به حاشيه مسأله 1148 مراجعه شود. آية الله مكارم: بنابر احتياط.
احتياط بايد حلق را انجام دهد و چنانچه اعمال مكه را بجا آورده اعاده كند. س ـ كسى كه سال دوم حج او است و سال قبل براى خودش حج نموده و حلق كرده است و امسال به نيابت ديگرى حج بجا مى آورد، آيا در سفر دوم حكم صروره را دارد كه بايد حلق كند يا تقصير كافى است ؟ ج ـ تقصير كفايت مى كند. س ـ شخصى در سال 60 نايب شخص ديگرى شد و براى اولين بار آمد مكه و در مرز بين وادى مُحَسّر و منى حلق نمود، به اعتقاد اين كه اين جا جزو منى است و يك سال بعد باز به مكه مشرف شد، براى خودش به عنوان حجة الاسلام و در منى تقصير نمود به خيال اينكه حلق قبلى و اعمال حج گذشته او صحيح بوده است، و سال 65 باز به مكه مشرف شد و به عنوان مافى الذمه مُحرم شد، در اين بين متوجه شد كه حلق سال اول در خارج منى بوده است و در نظر حضرت امام كافى نيست، امسال حلق را در منى بقصد ما فى الذمه انجام مى دهد و بقيه اعمال را نيز بقصد ما فى الذمه بجا آورده است، آيا اين كار كافى است يا نه ؟ ج ـ كفايت مى كند(2) و از منوب عنه واقع مى شود و بايد حجة الاسلام را اعاده كند. ج ـ تا حلق تمام نشده كوتاه كردن موى سر جايز نيست،(1) و اگر تمام سر را تراشيده از حلق كافى است. س ـ كسى كه غير از وقوفين اضطرارى را نمى تواند درك كند و براى بقيه اعمال خود نايب مى گيرد، آيا مى تواند حلق را در غير از منى انجام دهد ؟ ج ـ بايد در منى حلق كند و حلق در غير منى كافى نيست، مگر آنكه نتواند به منى برود. س ـ شخصى دو موضع در سرش شكسته است، ممكن است كه حلق روز عيد باعث پاره شدن پوست گردد اگر تقصير نمايد، مُجزى است يا وظيفه ديگرى دارد ؟ ج ـ اگر اميد خوب شدن در حدى كه بتواند حلقِ تمام نمايد، تا آخر ايام تشريق، دارد تأخير بيندازد و همچنين اعمال مترتبه را، و اگر اميد ندارد يا پس از تأخير خوب نشد، احتياط آن است كه هر مقدار سر را مى تواند بتراشد و تقصير هم بكند.
(1)1 ـ به مسأله 1135 مراجعه شود. آية الله بهجت: به ذيل مسأله 120 مراجعه شود. آية الله سيستانى: در فرض جهل، اعاده واجب نيست گرچه احوط است. آية الله فاضل: به سؤال 1135 و حاشيه مسأله 1148 مراجعه شود.